به گزارش شبنم ها، به نقل از 8دی، چند سالی است که نام بیت کوین (ارز دیجیتال) در فضای مجازی به گوش می رسد و عده‌ ای نیز از آن به عنوان راه سریع و بی دردسر پول دار شدن یاد می کنند، برخی به خرید و فروش آن روی آورده و برخی دیگر به استخراج آن مشغول شده اند، اما بحث بیت کوین یا همان ارز مجازی، در چند ماه اخیر به شدت داغ شده و آن را دغدغه‌ای برای مسئولان و مردم عادی تبدیل کرده است.

به علت سودآور بودن استخراج بیت کوین که هر واحد آن معادل 13000 دلار است بسیاری از کاربری های صنعتی، گلخانه ها، کارخانه ها و مکان های دیگر به شدت به این ارز روی آورده و استخراج آن برای برخی بسیار سودآور شده است اما برای تحلیل این ارز مجازی ابتدا باید آن را بشناسیم.

بیت کوین چیست؟

بسیاری از مردم به صورت دقیق نمی دانند بیت کوین چیست و قرار است چه کاری را انجام دهد، بیت کوین ارز مجازی است که از فناوری بلاک چین استفاده کرده و به گفته کارشناسان این حوزه هیچ دولت و یا نهادی در دنیا نمی تواند به اطلاعات آن دسترسی داشته باشد، استخراج کننده بیت کوین به فردی گفته می شود که با استفاده از دستگاه های استخراج کننده صاحب یک کارت از این ارز شوند، دستگاه های استخراج کننده بیت کوین مجهز به کارت گرافیگ های بسیار سنگین بوده تا بتوانند معادلات پیچیده ریاضی را حل کنند، برای حل این معادلات پیچیده برق زیادی مصرف شده و فشار بسیاری برکامپیوترهای شخصی می گذارد، این کامپیوترها باید به 10 کارت گرافیگی پر قدرت و رم و حافظه بالا و اینترنت پرسرعت مجهز باشند تا بتوانند بیت کوین را استخراج کنند، راه دیگر نیز استفاده از دستگاه های استخراج کننده بوده که دارای کارت های گرافیکی متعدد برای استخراج هستند، در فرایند استخراج هیچ جسمی به صورت فیزیکی استخراج نمیشود و تنها از طریق یک نام کاربری و پسورد اطلاعات بیت کوین در اختیار کاربر قرار می گیرد.

بیت کوین به علت استفاده از فناوری بلاک چین امنیتی بالا دارد (بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت آن با سیستم‌های دیگر این است که اطلاعات ذخیره شده روی این نوع سیستم، میان همه اعضای شبکه به اشتراک گذاشته می‌شوند و با استفاده از رمزنگاری امکان حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده تقریبا غیرممکن است) و به علت دخالت نداشتن دولت‌ها در پروسه انتقال پول مورد استقبال مردم جهان قرار گرفته است، هر بیت کوین می تواند به 100 میلیون پول خرد تبدیل شود که کار انتقال را برای هر کاربری با هر سطح درآمد فراهم می کند، بسیاری از برندهای بزرگ دنیا مانند فروشگاه زنجیره ای آمازون ( بزرگترین فروشگاه زنجیره ای آنلاین دنیا) بیت کوین را به عنوان راه انتقال پول پذیرفته اند که این کار برخی از تاجران ایرانی که درگیر تحریم های سخت بین المللی هستند را بسیار راحت کرده است.

تا به حال 21 میلیون بیت کوین داخل شبکه پیش بینی شده است که 17.5 میلیون آن استخراج شده و تنها کمتر از 20 درصد آن برای استخراج مانده است، هر بیت کوین رقمی نزدیک به 13 هزار دلار دارد. سود ده بودن در استخراج بیت کوین تابعی از عرضه و تقاضا است و هر چند میزان استخراج بیت کوین بیشتر باشد سود آن نیز کاهش می یابد، به همین دلیل استخراج کنندگان بیت کوین در چند ماه اخیر به علت غیرقانونی اعلام شدن در چین و کاهش عرضه سود بسیار خوبی را تجربه کردند.

چرا فعالان اقتصادی و مردم به بیت کوین روی آوردند؟

در یک سال اخیر بسیاری از کارخانه ها، گلخانه ها و واحدهای صنعتی و حتی مردم عادی به استخراج بیت کوین روی آورده اند، برخی از خبرها از استخراج بیت کوین در دستگاه های دولتی نظیر صداوسیما می دهند که هنوز از صحت و صقم آن مطلع نیستیم، حقیقت آن است که تولید در ایران اصلا به صرفه نیست و مردم تا با پدیده ای جدید برای درآمدزایی مواجه می شوند که سود خوبی دارد همه به آن سو می روند، فشارهای اقتصادی سنگین و کمر شکن بر روی مردم باعث شده تا درآمدهای معمولی کارمندی و کارگری جوابگوی زندگی نباشد، بانک مرکزی و مرکز آمار تورم را 40 درصد اعلام می کنند، اما مردم در زندگی خود تورم 200 درصدی را حس می کنند بسیاری از اجناس مصرفی مانند چای، قند و گوشت نسبت به قبل رشد 2.5 برابری داشته و مردم با این حقوق های اندک که نهایت 40 درصد افزوده شده است نمی توانند دخل و خرج یکسانی داشته باشند و از این رو به استخراج بیت کوین بسیار علاقه مند شده اند، استخراج هر بیت کوین 108 میلیون تومان سود دارد و اگر چند ماه نیز طول بکشد باز نیز صرفه اقتصادی دارد.

قصه غم انگیزتر این است که بسیاری از واحدهای صنعتی و تولیدی کار خود را رها کرده و به استخراج بیت کوین روی آورده اند، متاسفانه تولید در شرایط فعلی برای سرمایه گذار ایرانی بسیار سخت و سنگین شده است، از طرفی مواد اولیه برای صنایع در بازار کمیاب شده و از طرف دیگر قیمت تمام شده بالای هر جنس آن را به رکود کشانده است، با تغییر مداوم دستورالعمل های صادراتی توسط بانک مرکزی، سازمان توسعه تجارت، گمرک و سازمان های دیگر مسئول، صادرکنندگان ایرانی گیج شده و کالاهایشان ماه‌ها در گمرک رسوب می‌کند و این کار ریسک انتقال پول را برای تاجر ان بیشتر کرده و برای حفظ سرمایه خود ترجیح می دهد یا سرمایه خود را بلوکه کند یا به اقداماتی نظیر استخراج بیت کوین دست بزنند.

برخورد دوگانه مسئولین با بیت کوین

چیزی که این میان برخی از مردم را آزرده خاطر کرده برخورد دوگانه با پدیده ارز مجازی است، یک روز با دستور قضایی واحدهای استخراج بیت کوین را ضبط کرده و برای صاحبان آن پرونده قضایی تشکیل می دهند و روز بعد از بیت ک وی ن به عنوان فرصت یاد می شود، برخی از مسئولان نیز حرف های عجیبی را بر زبان می آورند به عنوان مثال معاون فناوری های نوین بانک مرکزی پیشتر گفته بود: «استفاده از رمزارز‌های جهان روا مانند بیت کوین در بحث پرداخت، معامله، خرید و فروش در داخل کشور ممنوع است اما استخراج آن فرآیندی کاملا جداگانه‌ است که می‌تواند به عنوان یک فعالیت مدنظر قرار گیرد.»

این در حالیست که همین بانک مرکزی برای برخی افراد، جلسات آشنایی با ارزهای رمزگذاری شده برگزار می ‌ کند.

اما سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزارت صنعت در این باره معتقد است: «نگاه وزارت صنعت، معدن و تجارت به اینگونه فعالیت های جدید مثبت است و معتقدیم باید برای آن تعیین تکلیف و چارچوب مشخص کرد، چرا که در غیر این صورت، بصورت زیرزمینی و غیرقانونی فعالیت خواهند کرد. در ابتدا حتی در بدنه کارشناسی نیز مخالفت جدی با تولید رمز ارزها بود اما در حال حاظر فضای مثبتی در این خصوص اتفاق افتاده است.»

به گفته زرندی، باید از این فرصت ها برای کشوربه درستی بهره مند شویم و با برنامه ریزی صحیح از مزایای آن استفاده کنیم.

وزیر اقتصاد در هفته گذشته از قانونی شدن بیت کوین خبر داد اما وزیر کشور می گوید: « مقرر شده بود وزارت امور اقتصاد و دارایی دستورالعملی تهیه کند تا متناسب با آن دستورالعمل، مجوز فعالیت داده شود و تا زمانی که آن دستورالعمل تهیه نشده، از نظر ما غیرقانونی است.»

عجیب آن است که که در دی ماه سال قبل مجوز واردات دستگاه های ماینر(استخراج کننده بیت کوین) به کشور صادر شده بود و این واردات از طریق فرودگاه پیام صورت گرفت، سوال این جاست که آیا استفاده از بیت کوین فقط برای مردم و فعالان اقتصادی متوسط جرم است؟ و چرا با واردکنندگان و استفاده کنندگان بزرگ بیت کوین برخورد قانونی نمی شود؟

فرصت های استفاده از بیت کوین برای کشور

برخی از فعالان اقتصادی بر این نظر هستند که استفاده بیت کوین در این شرایط برای کشور حیاتی بوده و می تواند راهی امن، کم خطر و سریع برای انتقال پول باشد، این دسته از افراد می گویند از این که با چمدانی از دلار یا یورو به خارج از کشور سفر کنند واهمه دارند و بیت کوین کار آنها را برای مبادله با پول راحت کرده است.

از طرف دیگر بیت کوین راهی برای ارزآوری به کشور بوده و می توان از آن استفاده کرد، البته بیت کوین هنوز آن چنان که باید گسترش پیدا نکرده و در کشورهایی مانند هند و چین با استفاده کنندگان این ارز به شدت برخورد می شود.

تهدیدهای بیت کوین برای کشور

وزیر نیرو مصرف برق دستگاه های بیت کوین را معادل مصرف برق 24 سال مشترک خانگی می‌ داند، در دنیای جدید انرژی ارزشی افزون پیدا کرده است و اساسا در جهان آینده انرژی مهمترین دغدغه کشورها برای مقاصد مختلف نظیر تولید و مصارف صنعتی و خانگی است( با فراگیر شدن تکنولوژی های جدید در آینده که به نیاز به انرژی مضاعف دارند کشورها با خلا کمبود انرژی مواجه خواهند شد.)

برخی از کارشناسان می گویند بیت کوین توسط سازمان سیا آمریکا طراحی شده تا بتواند در عوض ارز، انرژی کشورها را به ارمغان بیاورد، به عبارتی استفاده از بیت کوین صادرات برق ارزان به کشور مقصد بیت کوین است که عده ای آن را آمریکا می دانند.

در مرداد ماه سال گذشته خبری منتشر شد که این فرضیه را قوت می دهد در آن خبر اعلام شده بود که دولت آمریکا 5.77 میلیون دلار بیت کوین ایرانیان را توقیف کرده است، در پیش زمینه بیت کوین گفته شده است که این ارز مجازی از فناوری بلاک چین استفاده می کند که دولت ها نمی توانند بر آن تسلط داشته باشند اما چگونه دولت آمریکا این میزان بیت کوین را به راحتی توقیف می کند؟ مگر اینکه مقصد بیت کوین ایالات متحده باشد؟

ایراد دوم وارد بر بیت کوین از لحاظ تئوری های اقتصادی است، عباس دادجوی توکلی کارشناس اقتصادی در این باره می نویسد:« اساسا پول یک سند بدهی است. اسکناس و مسکوکات به همراه ذخایر   بانک ها نزد بانک مرکزی به عنوان بدهی حاکمیت ( بانک مرکزی ) و سپرده های اشخاص نزد بانکهای تجاری به عنوان سند بدهی بانک ها محسوب می شود. ارزش و اعتبار همه پول های ذکر شده به "اعتبار" حاکمیت از یکسو و پذیرش آنها از سوی جامعه است. اما بیت کوین علی رغم آنکه به عنوان یک نوع پول، "مورد پذیرش بخشی از جامعه" بوده و مورد استقبال جامعه است، اساسا سند بدهی نیست! کالا هم نیست که ارزش مصرفی داشته باشد.»

استفاده از بیت کوین تنها در یک صورت می تواند ریسکی برای سرمایه گذار نداشته باشند و آن هم تضمین بانک های مرکزی کشورهای مختلف است که اساسا در این باره هیچ نظری اعلام نشده است.

طبق اعلام وزارت اقتصاد، استفاده از بیت کوین نوعی صادرات محسوب شده و برق آن باید با ارز صادراتی محاسبه شود که در این صورت هزینه برق آن باید به 17 برابر رقم فعلی برسد.

با 17 برابر شدن هزینه برق شاید مشکل ارزان فروشی برق حل شود اما یک نکته بسیار مهم در این میان مغفول می ماند آن هم خام فروشی انرژی است، کشور ما سال های سال تجربه در خام فروشی نفت دارد و امروز به این نتیجه رسیده، خام فروشی سمی برای اقتصاد کشور بوده و نفت باید به صورت فرآورده های پتروشیمی صادر شود، استفاده از بیت کوین نوعی خام فروشی برق بوده و می توان همان برق را در مصارف حیاتی دیگر مانند گسترش مترو، گسترش خودروهای برقی، گسترش کارخانه ها و رونق تولید استفاده کرد.

استراتژی فعلی باید چه باشد؟

برخی از کارشناسان می گویند استفاده از بیت کوین در بلند مدت چیزی جز ضرر برای کشور نداشته اما با وضع مالیات، هزینه برق صادراتی و قوانینی از این دست، بیت کوین می تواند در کوتاه مدت راهی برای دور زدن تحریم ها باشد و در صورت بازگشت به حالت عادی کشور، بیت کوین به سرعت باید غیرقانونی اعلام شود. عده‌ ای دیگر می‌گویند با قانونی کردن در ابتدا و غیرقانونی کردن آن بعد از تحریم ها، سرمایه داران و مردم بسیاری متضرر خواهند شد و عملا راه برای غیرقانونی کردن بیت کوین بسته خواهد شد، اما وضع قانون در این‌ باره باید هم به نفع کشور باشد و هم سرمایه داران و مردم عادی که در این زمینه فعالیت می کنند.