به گزارش شبنم ها، آثار نامطلوب بیماری و مرگ ومیر مادر بر سلامت اعضای خانواده، غیرقابل چشم پوشی است. زنان به عنوان مادر در خانواده، محور سلامت خانواده اند و مرگ ومیر، ناتوانی و رفتارهای آنها، همه ابعاد سلامت خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین توجه به سلامت آنها اهمیت ویژه ای دارد.

بزرگترین اتفاق زندگی زن، بارداری وزایمان است. در صورت عدم مراقبت در این حوزه، فرسودگی زودرس و بروز مشکلات جسمی ناشی از کم خونی، ضعف جسمانی وغیره در مادر رخ خواهد داد. بنابراین مراقبتهای باروری سالم، دوران بارداری، مشاوره، تغذیه مناسب ضروری است. در این بین اگر تعداد پزشکان متخصص زنان و زایمان کمتر از حد نیاز باشد، مشکلات درمانی افزایش پیدا خواهد کرد. دسترسی محدود و حتی عدم دسترسی در مناطق محروم، زیرمیزی، صف های طولانی برای ملاقات این پزشکان، زمان محدود ویزیت و عدم آموزش مناسب در رابطه با مراقبت های لازم در دوران بارداری، نشان دهنده تعداد کم آنها در مقایسه با جمعیت مراجعه کنندگان آنهاست.

در همین زمینه حریرچی، معاون وزارت بهداشت، درباره بحث کمبود پزشک عمومی و پرستارگفت:  «ما در حوزه پزشک عمومی و پرستار هم کمبودهایی داریم، متاسفانه تقریبا از دهه ۷۰ شایع شده که ما در حوزه پزشکی با مازاد نیرو مواجهیم و برخی می‌گویند ما پزشک بیکار، پزشک معلم، پزشک کارمند، پزشک راننده و غیره داریم و به همین دلیل باید ظرفیت‌هایمان را کاهش دهیم؛ این در حالی است که در مجموع میزان نیروی پزشکی و پرستاری ما کم است.»

وضعیت نامطلوب تعداد متخصصین زنان و زایمان

به گفته حریرچی، ۳۹ هزار و ۳۹۸ متخصص و فوق تخصص پزشکی در کشور فعال هستند که از این تعداد، ۴۵۴۴ متخصص زنان و زایمان است. [1] به عبارت دیگر، حدود 1.16 متخصص به ازای هر ده هزار زن وجود دارد. این در حالی است که در کشور استرالیا، به ازای هر ده هزار نفر زن، 1.45 متخصص زنان و زایمان وجود دارد. [2]

توزیع جغرافیایی متخصصین زنان و زایمان در کشورهای مختلف قابل توجه است. به گزارش هفته نامه پزشکی لنست 483هزار و 357  متخصص زنان در سراسر جهان وجود دارد. کشورهای کم درآمد و کشورهای درآمد پایین، با وجود دارا بودن  48٪ از جمعیت جهانی،  29٪ از جمعیت متخصصین زنان و زایمان را دارند. این هفته نامه طی مطالعه ای توزیع جهانی مجموع شاخه های جراحان، متخصص بیهوشی و متخصص زنان و زایمان را به ازای صد هزار نفر جمعیت در نقشه زیر آورده است:[3]

همانطور که در شکل آورده شده ایران متاسفانه نسبت به سایر کشورها در وضعیت بسیار نامطلوبی قرار گرفته است.

کمبود بیشتر متخصصین زنان و زایمان در مناطق محروم

 زنان مناطق کم برخوردار به دلیل آمار بالای ازدواج‌های فامیلی، عدم دسترسی به آب و منابع غذایی بهداشتی و سالم، نبود داروخانه و امکان دستیابی به مکمل‌های غذایی موردنیاز، سوءتغذیه، آب‌وهوای نامساعد و فشار کار بسیار، بیش از سایر نقاط به خدمات سلامت و مراقبت های بارداری نیاز دارند.

این در حالی است که کمبود متخصصین زنان و زایمان در مناطق محروم با شدت بسیار بیشتری جلوه می کند. کمبود نیروی متخصص زن در حوزه‌هایی مانند رادیولوژی و زنان و زایمان نمود بیشتری دارد.   بیماران زن در صورت نیاز به سونوگرافی و رادیولوژی باید به مناطق دیگری مراجعه کنند و از آنجایی که برخی مشکلات سلامت باید به سرعت بررسی شود، عدم دسترسی به موقع می­تواند موجب وخامت بیماری و طولانی­تر شدن روند درمان شود.

فرض کنید زن روستایی بارداری که ممکن است فرزند دیگری نیز داشته باشد، باید برای دستیابی به خدماتی که حداقل ماهی یک‌بار به آن نیاز دارد، مسافتی چند کیلومتری را با مشقت طی کرده و نهایتاً با پرداخت هزینه‌ای که شاید از عهده آن هم برنیاید، به ابتدایی‌ترین نیازهای سلامت خود دست پیدا کند.

لزوم بومی گزینی پزشکان زن

پذیرش دانشجویان متخصص با استفاده از سهمیه بومی مناطق محروم، می تواند راهی برای حل معضل کمبود پزشک باشد. با این حال در حال حاضر افراد غیربومی از این سهمیه استفاده کرده و به دانشگاه وارد شده اند، ولی به محل تعهد خدمت­شان به بهانه­‌های مختلف بازنمی­گردند. برای جلوگیری از این مساله قانون باید به‌گونه‌ای باشد که فرداستفاده کننده از سهمیه بومی مناطق محروم ، حداقل 10 تا 15 سال ملزم به خدمت در همان منطقه محروم خودش باشد.

برای پاسخ به نیاز جامعه به منظور تعداد بیشتر متخصص زنان و زایمان و درنتیجه دسترسی بیشتر به آنها، افزایش ظرفیت پذیرش رشته مربوطه تدبیری است که باید به آن پرداخته شود. البته زنان بنا به شرایط خانوادگی برای اشتغال در مناطق دور از محل زندگی ممکن است محدودیت داشته باشند. با توجه به این موضوع  افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان متخصص و استخدام نیروهای بومی در تمام رشته‌ها به‌خصوص رشته زنان و زایمان ، می تواند کمبود پزشک در مناطق دور افتاده را نیز جبران کند.

/حمیده اسلامی فرد/

منابع:

[1] www.ino.ir/TabId/8563/ArtMID/16442/ArticleID/16098/کمبود-پزشک-عمومی-و-پرستار-در-کشور50درصد-متخصصین-کشور-در-تهران-هستند.aspx

[2]https://www.health.gov.au/internet/main/publishing.nsf/Content/05EB31F8E...$File/Obstetrics%20and%20gynaecology.pdf

[3] https://www.thelancet.com/pdfs/journals/langlo/PIIS2214-109X(14)70349-3.pdf

انتهای پیام/