به گزارش شبنم ها، 

به نقل از دیار آفتاب؛ چند سالی است که دوران قدرت نمایی اقتصادی شرکت های صنعتی به پایان رسیده است. دنیای امروز دیگر دنیای بویینگ و فورد و امثالهم نیست. حالا دیگر آمازون و گوگل هستند که اقتصاد دنیای امروز را تعریف می کنند. به قولی باید گفت مرز های اقتصاد دنیا یا جا به جا شده است و یا که در حال جابه جایی است. این روزها انقلاب صنعتی دیگری در راه است که آن را انقلاب صنعتی چهارم بر پایه فناوری اطلاعات می نامند. انقلابی که مسیر برنامه ریزی و هدف گذاری در کشورهای دنیا را متفاوت از گذشته کرده و خود را به عنوان محوری ترین عامل آینده نگاری ها به نمایش می گذارد.

در روزگاری که سرعت اتفاقات و گسترش تکنولوژی در آن بسیار بالاست، کشور ما نیز خواه نا خواه درگیر انقلاب بزرگ اقتصادی شده است و می داند که باید برنامه ریزی های خود را بر پایه فناوری اطلاعات شکل دهد. اقتصاد دیجیتال که بر اشتغال زایی، افزایش بهره وری و رشد اقتصادی تاکید دارد،  اقتصادی است که در مقابل اقتصاد مبتنی بر صنایع و شیوه های سنتی کشاورزی قد علم کرده است و از طرفی قصد دارد در برخی کشورها مانند کشور ما با سیستم اقتصاد تک محصولی مقابله کند. حتی عده ای اقتصاد دیجیتال را به عنوان یکی از راه های میانبر اقتصاد کشور در این شرایط می دانند و معتقدند که توجه به اقتصاد دیجیتال معادلات قدرت را در سطح جهانی و منطقه ای به نفع ما پیش خواهد برد.

آیا اقتصاد دیجیتال دنیا را فتح خواهد کرد؟

بنا بر گفته برخی از مسئولین این حوزه سهم جهانی اقتصاد در حوزه اقتصاد دیجیتال ۱۵ تا ۲۰ درصد است و برخی این سهم را در سال ۲۰۱۶، ۲۹ درصد نیز اعلام کرده اند و در همین راستا بر آوردها نشان می دهد این میزان طی ۵ الی ۱۰ سال آینده به بیش از ۳۰ درصد خواهد رسید.

طبق گفته های غفاری رئیس هیئت مدیره نظام صنفی رایانه ای استان مرکزی صنعت آی سی تی در کشور چین ۲۹ سال بعد از شکل گیری جمهوری خلق چین شکل گرفت و این در حالی است که در سال ۱۹۹۰ ضریب نفوذ تلفن ثابت در این کشور ۰ بود اما باید گفت که جی دی پی کشور چین در خصوص محصولات آی سی تی، ۲۵ درصد کل جی دی پی کشور چین در سال ۲۰۱۴ است.

از طرفی اقتصاد اینترنتی در کشورهای توسعه‌یافته بازارهای گروه ۲۰، طی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۶ نزدیک به دو برابر شده است و سهم این بخش در اقتصاد کشورهای اتحادیه اروپا ۵.۷ درصد و در کشورهای گروه ۲۰، حدود ۵.۳ درصد برآورد شده است. طی این مدت نرخ رشد اقتصاد اینترنتی کشورهای درحال توسعه، با سرعت زیادی بیش از دو برابر شده و برخی از کشورها به منظور تقویت آینده دیجیتالی خود، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در زمینه زیرساخت‌های باندپهن انجام داده‌اند.

همچنین در حوزه سرمایه گذاری طبق گزارش سازمان همکاری اقتصادی و توسعه آمده است که سرمایه گذاری در بخش فناوری اطلاعات جزء حوزه هایی است که با ریسک بالایی روبه رو ست و خطر پذیر محسوب می شود  اما با توجه به همین گزارش سرمایه گذاری در این حوزه مثبت ارزیابی شده است و به عنوان نمونه سهم این حوزه در سرمایه گذاری های خطر پذیر در کشور ایالات متحده به بالای ۶۷ درصد رسیده است.

این در حالی است که بر اساس گزارش وزارت ارتباطات در سال ۱۳۹۴، میزان سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی کشور حدود ۸.۴ درصد بوده که این امر نشانگر فاصله معنی‌دار اقتصاد ایران با میانگین جهانی در این زمینه است.

بنا به گفته دبیر ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان،‌ با توجه به اینکه جمعیت کشورمان حدوداً یک‌درصد جمعیت جهان است، باید بتوانیم سهم یک‌درصدی خود را از بازار تولید محتوای دیجیتال که رقمی معادل ۱۴۵هزار میلیارد تومان است، کسب کنیم. تا سال ۹۶ درآمدهای حاصل از این بازار ۳۵هزار میلیارد تومان بوده است که حدوداً صدهزار‌میلیارد تومان کمتر درآمد داریم. در نگاهی اجمالی به جایگاه اقتصاد دیجیتال در ایران باید گفت که اقتصاد دیجیتال همچون دیگر حوزه‌ها با کمی‌ ‌تأخیر وارد کشور شده و اوضاعی متفاوت‌تر از کشورهای پیشرفته دنیا دارد که این متفاوت بودن شرایط نیز به نبود زیرساخت‌های مناسب ارتباطی و تا حدودی شرایط اقتصادی ایران باز می‌گردد.

نگاهی به فعل و انفعالات اقتصادی کشور نیز نشان می دهد که زمینه و استعداد گسترش این اقتصاد در کشور ما مهیاست که اوج گیری شرکت ها و گروه هایی که فعالیت اقتصادی خود را بر پایه فناوری اطلاعات پیش می برند شاهدی بر همین مدعاست و شاید بتوان گفت که در این حوزه با شرکت هایی با ارزش چند هزار میلیاردی روبه رو هستیم و یا که خواهیم بود. البته برخی از کارشناسان معتقدند که اقتصاد دیجیتال در حوزه پلتفرم ها اشباع شده است و نیاز است که این اقتصاد را به سمت خوشه های صنعتی سوق داد و صنعتی مبتنی بر فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال ایجاد کرد که این مورد به افزایش ارزش افزوده این صنایع کمک شایانی می کند. اما نکته قابل توجه در این حوزه نا آشنایی صنایع با حوزه دیجیتال است که این مهم مسئله ای را روشن می سازد و آن این است که بدانیم یکی از لازمه های توسعه اقتصاد دیجیتال ایجاد فرهنگ آن و از طرفی آموزش دهی در این حوزه است.

دولت های سیاست گذار نه تصدی گر

نکته حائز اهمیت در حوزه دیجیتال و حرکت کشور ها به سمت آن نگاه چند بعدی و همه جانبه به این سبک از اقتصاد است. اقتصاد دیجیتال نیاز دارد که هر یک از بخش ها و دستگاه های دولتی و حتی افراد خصوصی ای که به واسطه استارت آپ ها وارد این فضا می شوند، بخشی از این حوزه را در اختیار داشته باشند و به شکلی منظم و برنامه ریزی شده هر یک از وظایف خود را به درستی انجام دهند چرا که لازمه گسترش هدفمند اقتصاد دیجیتال یک نگاه تشکیلاتی دقیق به این حوزه است.

باید توجه داشت که در حوزه اقتصاد دیجیتال دولت ها دیگر تصدی گر نیستند بلکه تنها کسانی هستند که سیاست گذاری و از طرفی مقررات گذاری در این حوزه را بر عهده دارند. شاید در دولت هایی که دارای سیستم های اجرایی ای هستند که بیشتر فعل و انفعالات اجرایی در حیطه حاکمیت اتفاق می افتد نگاه به این دست تحولات سخت بوده و این گذار از نگاه سنتی به نگاه دیجیتال، اتفاق سخت و غیر قابل باوری باشد اما نکته حائز اهمیت این جاست که دوران مدیرانی که از اقتصاد دیجیتال چیزی نمی دانند و یا که برنامه ریزی های حوزه کاری و استحفاظی آنها بر اساس سیاست های دیجیتال اتفاق نمی افتد تا چند سال آینده تمام است و این دست مدیران محکوم به شکست هستند و مقاومت این دست اشخاص در مقابل الکترونیکی و هوشمند شدن دولت و همچنین از طرفی حرکت به سمت اقتصاد دیجیتال بی نتیجه خواهد بود. در همین رابطه است که فعالان این حوزه معتقدند برخی از مسئولین ترس از تکنولوژی دارند که لازم است این حس خواسته یا ناخواسته را، در بین مسئولین کشور از بین برود.

ذهن پویای جوانان تحریم پذیر نیست

اما باید دانست که اقتصاد دیجیتال برآمده از نگاه نوآورانه است. نگاه نوآورانه ای که از ذهن پویای جوانان یک کشور بیرون می آید. این مهم برای کشوری مانند ایران که دارای جامعه جوان پر از استعداد است، ظرفیت مهمی است. در صورتی که قدر آن دانسته شود کارایی بسیاری خواهد داشت چرا که ذهن پویا و نوآور یک جوان نه تحریم پذیر است و نه قابل مصادره و نه در چارچوب افکار بسته و جسم خسته مسئول سنتی قرار می گیرد و این جوشش موجود در ذهن پویای جوان ایرانی تغییرات شگرفی در این حوزه ایجاد خواهد کرد.

یکی از مواردی که در حوزه اقتصاد دیجیتال می توان به آن پرداخت مسئله اشتغال است. با توجه به افزایش جمعیت افراد تحصیل کرده و شیوع مشکل بزرگی چون بیکاری جوانان، این عرصه یکی از بهترین فرصت های موجود است که به واسطه آن می توان این مشکل بزرگ را رفع کرد. شاید جالب باشد اگر مقایسه ای را در حوزه اقتصاد سنتی و دیجیتال به کار بگیریم. به عنوان نمونه باید گفت که طبق اعلام مسئولین اداره کل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان مرکزی در حوزه دیجیتال در بخش خصوصی ۵ هزار نفر در این استان مشغول به کار هستند و این در حالی است که شرکت های بزرگ استان با هزینه های بسیار و مشکلات فراوان و در مساحت بسیار بزرگی فعال هستند اما  خیلی از آنها در حال حاضر پتانسیل پشتیبانی این تعداد نیروی کار را ندارند، در صورتی که این شرکت ها برای دولت نیز هزینه های کلانی را در برداشته اند این در حالی است که فقط بخش خصوصی در حوزه اقتصاد دیجیتال در استان مرکزی ۵ هزار نفر را مشغول به کار کرده است و مطمئناً در صورت توجه بیشتر به این حوزه و نگاه نوآورانه به این مسیر و توجه مسئولین دولتی، این فضا ظرفیت گسترش زیادی را دارد.

همچنین وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص طرح نو آفرین که در حمایت از شرکت های استارت آپی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه شده است ابراز امیدواری کرده است که تا پایان سال، ۶۸ هزار شغل در این حوزه محقق شود که این مهم نیز نشان دهنده ظرفیت بالای دیجیتال در کشور است.

در کل باید گفت که این اقتصاد می تواند در همه حوزه ها ورود داشته باشد. ایجاد شهر ها، صنایع و خدمات هوشمند و مدیریت افکار عمومی تنها گوشه ای از زمینه های موجود برای گسترش این بخش است که می تواند در راستای حل بسیاری از مشکلات زندگی شهری، اقتصاد کلان و مدیریت فرهنگی و اجتماعی جامعه به کار بیاید و در بحث اقتصاد ما را به جایگاه خود در اقتصاد دیجیتال در دنیا برساند.

یکی از اصلی ترین و مهمترین مواردی که می تواند کشور را در حوزه اقتصاد دیجیتال یاری دهد به نتیجه رساندند شبکه ملی اطلاعات است که به عنوان زیر ساخت اصلی در این حوزه باید مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از مسئولین این حوزه معتقدند که اقتصاد دیجیتال نقطه عطفی برای کشور خواهد بود که می تواند تحول شگرفی در اقتصاد کشور ایجاد کند و با توجه به زیر ساخت های مورد نیاز می توان به ظرفیت های این حوزه دست یافت.

در راستای افزایش زیر ساخت ها به گفته وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از سال ۹۲ تا انتهای سال ۹۷ مجموعاً بیش از ۲۵ هزار میلیارد تومان برای توسعه زیرساخت‌ها سرمایه گذاری شده است. به طوری که امروز تمام شهر‌های کشور به اینترنت نسل ۳ و ۴ متصل شده اند. تا همان بازه زمانی ۶۶ درصد روستا‌ها به اینترنت پرسرعت متصل شده اند و ۷۱ میلیون کاربر اینترنت پهن باند در کشور داریم.

نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد مدیریت تحول در عرصه دیجیتال و ایجاد تعادل در تغییرات فناورانه عظیم است. امروزه از طرفی گستردگی این حوزه و از طرف دیگر نظارت دقیق بر حوزه دیجیتال علی الخصوص فضای مجازی به عنوان یکی از شاخه های آن، مهم است. باید گفت در کنار تحول اقتصادی ای که این حوزه ایجاد می کند، بی بند و باری های فرهنگی، گسترش شایعات اجتماعی و سیاسی و شکل گیری انواع فساد ها و خطاهای ممکن را نیز به همراه خواهد داشت که کم و بیش در جامعه امروز با آن رو به رو هستیم. این مهم می طلبد که تمام دستگاه ها در این حوزه به مقررات گذاری دقیق بپردازند و سیستم های نظارتی خود را در حوزه مربوط به خود افزایش دهند و همچنین زیر ساخت های لازم برای مقابله و برخورد با خطاهای رخ داده ایجاد شود تا مدیریت در این حوزه شکل بگیرد. البته همانطور که در بالا نیز بیان شد نباید مسئولیت این تحول بزرگ اقتصادی و حتی اجتماعی و فرهنگی را بر عهده یک نهاد و یا وزارت خانه دید بلکه نیاز است دستگاه هایی که مسئولیت تولید و ارائه محتوا را بر عهده دارند نیز این کار را انجام دهند و در این حوزه توانمند عمل کنند تا این حرکت به مسیر اصلی خود هدایت شود 
انتهای پیام /