به گزارش شبنم ها، رییس کل دادگستری استان همدان در نشست اخیر خود با خبرنگاران عنوان کرد بیشترین فراوانی جرایم و تشکیل پرونده قضایی در استان را اهانت و بعد از آن نزاع و درگیری تشکیل می‌دهد؛ با توجه به تاکیدات روز گذشته مقام معظم رهبری در جمع مدیران و مسئولان قضایی کشور؛ به‌ نظر می‌رسد بررسی ریشه‌های افزایش این جرم ضروری است چراکه زیبنده استان دارالجهاد نیست که رتبه اول و دوم جرایم آن در زمینه اهانت و نزاع باشد . 

چند نکته مهم در بیانات  رهبر معظم انقلاب وجود دارد که با توجه به آنها و استفاده از ظرفیت‌های استان می توان در زمانی کوتاه، آمار این جرایم را کاهش داد؛ بررسی ریشه‌ها و چرایی وقوع جرم در پیشگیری از جرم، بررسی قوانین و استفاده از همه ظرفیت های قانونی و در صورت نیاز ارائه قوانین جدید، استفاده از نظرات کارشناسی در عین اینکه تحت تاثیر نظر ضابطین قرار نگرفتن؛ توجه ویژه به امنیت روانی مردم و عمل به سند تحول قوه قضاییه و مبارزه جدی با فساد از نکات مهم سخنان رهبر انقلاب در جمع مدیران قضایی کشور بود.

در موضوع «اهانت» در استان همدان که رتبه اول جرایم را تشکیل می‌دهد، چند موضوع وجود دارد، جرم توهین، نسبت دادن یک امر وهن‌آور به شخصی بوده به نحوی که عرفا به خفیف شدن و کسر شان وی منتهی گردد. حکم مجازات جرم توهین بسته به این عامل که توهین ساده (توهین به افراد عادی) یا مشدد (توهین به اشخاص حقوقی) باشد، متفاوت و به ترتیب مشمول مواد ۶۰۸ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی است. نحوه شکایت و رسیدگی به جرم توهین با تقدیم شکوائیه توهین آغاز شده که این شکوائیه در دفتر خدمات قضایی ثبت شده و برای دادسرا ارسال می‌شود.

نکته اول در موضوع توهین؛ تعریف و دایره وسیع آن در قانون است.  نسبت دادن هر موضوعی که عرفا با تشخیص قاضی باعث تحقیر یا خفیف شدن فرد مقابل شود می‌تواند مصداق اهانت باشد. به نظر می رسد این دایره وسیع در قانون؛ می‌تواند باعث افزایش شکایت و تفسیرهای سلیقه ای برای شکایت شود، شاید یکی از مواردی که باید مورد بازنگری و اصلاح قرار گیرد، همین مورد باشد. معمولا در قانون، به نحوی مطالب بیان می‌شود که تفسیرپذیری به حداقل ممکن برسد.

نکته دوم؛ کاهش تاب‌آوری اجتماعی مردم در شرایط معیشتی حال و مسایل اقتصادی است این موضوع باعث شده تا پرخاشگری در سطح جامعه افزایش یابد و متاسفانه به دنبال آن، حجم پرونده‌های توهین نیز بالا برود، طبیعتاً تلاش برای ایجاد فضای آرام در حوزه اقتصاد و معیشت به کاهش این امر کمک می‌کند. توجه به این موضوع در دستگاه قضایی و پیش‌بینی و سوق دادن مصلحین به این امر ضروری است. 

نکته سوم؛ پایین آمدن آستانه تحمل مردم و همچنین کم شدن سعه صدر است. توهین و بعد از آن نزاع نشان از عدم تحمل نظر مخالف دارد. این نکته در حوزه مسایل فرهنگی و اجتماعی تعریف می‌شود.

در حوزه تعلیم و تربیت در برخی از کشورهای توسعه‌یافته، این موضوع از کودکی آموزش داده می‌شود که همدیگر را لمس نکنند و در قالب کلام، حتی تند و تیز یکدیگر را خطاب قرار دهند. شاید آموزش‌هایی برای بالا بردن آستانه تحمل و مهارت‌های کلامی در این بخش موثر باشد‌. 

نکته چهارم؛ در موضوع مسئولان و انتقادپذیری و آستانه تحمل آنهاست، دادستان تهران از افزایش ۵۰ درصدی شکایت از رسانه‌ها گفته است، شاید به نوعی موضوع شکایت از رسانه نیز در همین قالب توهین تعریف شود، نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی به نوعی از موضوع توهین با معنای فوق جدا نیستند. آموزش و رعایت حال رسانه‌ها در کنار سعه صدر و پاسخگویی مسئولان کمک می‌کند تا این بخش مدیریت شود.

و آخرین نکته، موضوع عنصر روانی یا معنوی جرم توهین که  همان فعل و انفعلات ذهنی بوده و پیش از ارتکاب جرم یا در زمان انجام آن، مرتکب جرم را به سوی ارتکاب آن سوق می دهد. عنصر روانی یا معنوی جرم توهین عبارت است از سوء نیت عام (قصد انجام عمل اهانت آمیز) و سوء نیت خاص(قصد خفیف نمودن توهین شونده) که توجه به آن بسیار مهم است. 

به نظر می رسد در مجموع برای کاهش آمار جرم اهانت در استان همدان، علاوه بر آموزش‌های ترویجی و پیشگیرانه و تبیین دقیق موضوع ،باید  تفسیرپذیری توهین کاهش یافته و ضمن توجه به عنصر معنوی وقوع جرم، تلاش کرد تا وضعیت فعلی مدیریت شود.

فراگیر شدن فرهنگ عذرخواهی در کنار کاربردی و عملیاتی شدن مجموعه‌های مصلحین و بخش‌های تخصصی آن؛ گام موثری برای کاهش این جرم در استان خواهد بود.

یادمان باشد که ریشه جرم دوم که نزاع و درگیری است، از توهین و اهانت است اگر اولی مدیریت شود، قطعا دومی نیز کاهش می‌یابد.