به گزارش شبنم ها، دکتر مهناز سنجری در گفت‌وگو با مهرخانه گفت: بیماری دیابت یک بیماری مزمن و پیش‌رونده است. این بیماری از این جهت مزمن است که همواره همراه بیمار باقی می‌ماند و پیش‌رونده است از این جهت که همیشه باید تحت مراقبت و کنترول باشد؛ چراکه این بیماری به دلیل ویژگی‌هایی که دارد روی عروق خونی و اعصاب محیطی بدن، به‌خصوص پا تأثیر نامطلوب می‌گذارد. شدت مسئله در حدی است که طبق آمار جهانی هر 20 ثانیه در دنیا یک پا به دلیل بیماری دیابت قطع می‌شود.

عضو پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص فرد مبتلا به دیابت، اظهار داشت: این فرد در ابتدا باید بپذیرد که بیمار است و لازم است از خود مراقبت کند و باید همیشه قند خون خود را در محدوده مناسب نگه دارد. این محدوده با توجه به سن، جنس و این‌که بیمار مبتلا به دیابت نوع 1 یا 2 است، در حال مصرف چه دارویی است و چه مدت زمانی از ابتلا به دیابت او می‌گذرد یا در حال حاضر چه بیماری‌های دیگری دارد، تعیین می‌شود.

با انجام مراقبت‌های ساده می‌توان از قطع پا جلوگیری کرد
او با بیان این‌که با انجام یکسری مراقبت‌های ساده می‌توان از این اتفاق جلوگیری کرد، عنوان داشت: مهم‌ترین امر این است که بیمار خود را ملزم کند با استفاده از دارو، رژیم غذایی، تحرک و فعالیت بدنی کافی، قند خود خود را در محدوده مناسب قرار دهد. رعایت موارد ذکرشده باید به صورت هم‌زمان باشد، برای مثال نمی‌توان تنها با مصرف دارو، بدون رعایت رژیم غذایی و تحرک کافی، قند خون را پایین آورد.

2 بار در روز پای خود را بررسی کنید
عضو پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران در خصوص مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از زخم پای دیابتی، اظهار داشت: یک فرد دیابتی باید 2 بار در روز پای خود را بررسی کند؛ چراکه بهتر است قبل از این‌که خراش یا زخمی ‌روی پا ایجاد شود، مراقبت‌ها صورت گیرد و فرد وارد مرحله درمان نشود. به همین دلیل لازم است زمانی که فرد از خواب بیدار می‌شود، کاملاً کف، رو و لای انگشتان پا را به دقت بررسی کند. همچنین بهتر است از آینه برای دیدن کف پا استفاده کند. اگر فرد بیمار سالمند است و مشکل بینایی و شنوایی دارد، بهتر است یکی از اعضای خانواده به او کمک کند.

تأکید بر شستشوی روزانه پاها
سنجری با بیان این‌که نکته بعد انجام شستشوی روزانه پا است، گفت: این مورد از این جهت اهمیت دارد که آلودگی در سطح پا وجود نداشته باشد؛ البته لازم است بیماران از خیساندن پا در آب و محلول‌های دیگر به مدت طولانی خودداری کنند و یک شستشوی ساده با آب ولرم و شامپوی بچه کافی است. شامپوی بچه، PHخنثی دارد؛ نه اسیدی است و نه قلیایی و به پا صدمه نمی‌زند.

از اجسام زبر برای شستشوی پاها استفاده نکنید
او تأکید کرد: بیماران باید توجه داشته باشند که این بیماری به دلیل تأثیری که بر روی اعصاب محیطی پا می‌گذارد، با پای معمولی تفاوت دارد. این افراد اغلب پوست خشک و شکننده‌ای دارند. به همین دلیل تأکید می‌شود شستشوی پا حتماً با درجه ملایم آب انجام شود و از سنگ پا و کیسه و اجسام زبر استفاده نکنند. بعد از اتمام شستشو نیز سطح پا و لای انگشتان، با یک پارچه تمیز و نرم خشک شود و از کشیدن پارچه روی سطح پا خودداری گردد.

همیشه پای خود را مرطوب نگه دارید/ لای انگشتان پا را چرب نکنید
عضو پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان این‌که افراد دیابتی بعد از شستشوی روزانه حتماً با استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده پای خود را چرب کنند، اظهار داشت: البته لازم نیست برای این کار از کرم‌های گران‌قیمت استفاده شود، بلکه استعمال یک وازلین ساده هم مناسب است. این افراد باید توجه داشته باشند که لای انگشتان پا را چرب نکنند؛ چراکه همین رطوبت، پای فرد را مستعد آسیب می‌کند. افراد دیابتی باید این نکته را در نظر داشته باشند که اگر پای خود را روزانه در لگن و وان مورد شستشو قرار می‌دهند، از پای خود برای پی‌بردن به دمای آب استفاده نکنند؛ چراکه ممکن است براثر اختلال حسی که در پا وجود دارد و فرد از آن بی‌اطلاع است، با دمای بالای آب، دچار صدمه و تاول در پا شوند.

حتی در خانه هم با پای برهنه راه نروید
این پزشک با بیان این‌که افراد مبتلا به دیابت نباید در خانه با پای برهنه راه بروند، عنوان داشت: به دلیل درگیرشدن اعصاب محیطی ممکن است اگر شی تیز وارد پا شود، متوجه نشوند. همچنین هرگز به این عنوان که می‌خواهند پایشان هوا بخورد، کفش را بدون جوراب نپوشند و بیشتر از جوراب نخی و سفید که کش سفتی ندارد استفاده کنند؛ زیرا این کار ممکن است مانع جریان درست خون در پا شود. سعی کنند اگر روزها سر کار می‌روند، هرچند ساعت یک‌بار پای خود را از کفش دربیاورد و آن را حرکت دهند؛ این، نکته بسیار مهمی ‌است که باید حتماً به آن توجه شود.

چگونه فرد مبتلا به دیابت کفش مناسب انتخاب کند؟
عضو پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم درخصوص نحوه انتخاب کفش، بیان داشت: برای انتخاب کفش، این افراد باید توجه داشته باشند که جنس آن بهتر است از چرم اصل یا کتان باشد تا هوا را به خوبی عبور دهد. به هیچ‌وجه از کفش‌های تنگ استفاده نکنند؛ البته ابن به این معنی نیست که باید کفش آن‌ها گشاد یا همیشه یک درجه بزرگ‌تر باشد، بلکه باید کاملاً اندازه و مناسب باشد.

او تشریح کرد: به دلیل تأثیری که این بیماری روی اعصاب پا دارد، ممکن است پای فرد دیابتی دچار دفرمگی یا بدشکلی شود. برای مثال ممکن است یک انگشت روی دیگری قرار بگیرد یا قوس کف پا افزایش یابد که موجب آسیب بیشتر به پا می‌شود. اگر چنین موردی وجود دارد، توصیه می‌شود بیماران کفش مناسب حالت پایشان را سفارش دهند.

سنجری با بیان این‌که بهترین زمان برای انتخاب کفش هنگام عصر است، افزود: در این زمان پا در بزرگ‌ترین اندازه خود قرار دارد. این افراد می‌توانند زمانی که جوراب و کفش به پا ندارند، پای خود را روی یک برگه سفید بگذارند و با خودکار ابعاد پای خود را بکشند. این روش باعث می‌شود اگر هنگام انتخاب کفش پایشان حس ندارد، با استفاده از تصویری که از اندازه پای خود دارند، کفش مناسب‌تری را انتخاب کنند.

او ادامه داد: لازم است بیماران دیابتی از کفش‌هایی با پنجه‌های گرد و دارای عمق مناسب استفاده کنند تا پنجه و روی پا، تحت فشار قرار نگیرد. همچنین بیشتر از کفش‌های بنددار یا کش‌دار استفاده کنند؛ چراکه اگر به هر دلیلی پای‌شان دچار تورم شد، بتوانند مطابق با وضعیت پا، کفش را متناسب کنیم.

عضو پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم با بیان این‌که افراد دیابتی نباید از کفش‌هایی با پاشنه بیش از 3 سانت استفاده کنند، اظهار داشت: این‌گونه کفش‌ها پا را در حالت خمیده و نامناسب قرار می‌دهد، کفش‌های بدون پاشنه هم زیاد مناسب نیستند؛ چراکه قوس طبیعی بدن حفظ نمی‌شود. به هیچ‌وجه از کفش‌های جلو باز یا پشت باز استفاده نشود. بهترین اندازه پاشنه 3 سانتی‌متر است.

ناخن‌های پا را چگونه کوتاه کنیم؟
او تأکید کرد: هفته‌ای یک بار باید ناخن‌های پا به صورت یک سطح صاف و نه گرد و اریب گرفته شود؛ زیرا ممکن است تحت فشار کفش، داخل گوشت پا برود و باعث آسیب شود. نباید ناخن‌ها را خیلی از ته گرفت. همچنین بعد از گرفتن ناخن آن را سوهان بزنید تا تیزی‌هایی که ممکن است آسیب‌زننده باشد، برطرف شود.

توجه اطرافیان به بیمار انگیزه می‌دهد
این پژوهشگر علوم غدد و متابولیسم در نهایت خاطرنشان کرد: حتی اگر قند خون افراد دیابتی تحت کنترل است، باید طبق یک برنامه منظم به پزشک مراجعه کنند و از او بخواهند تا پایشان را از نظر عدم آسیب‌دیدگی بررسی کند. همچنین همراهی اطرافیان در امر مراقبت بسیار تأثیرگذار است؛ چراکه برخی از مواقع ممکن است بیمار به دلیل مشغله یا بی‌حوصلگی این کار را فراموش کند و توجه اطرافیان موجب انگیزه بیمار می‌شود.

انتهای پیام/ج