شبنم همدان گزارش میدهد:

امروزه جوامع بشری و به تبع آن جامعه ایران دچار تحولات اساسی در فرهنگ و سبک زندگی شده است. مدرنیته و تجهیزات جدید نوعی تحول را به جامعه تحمیل کرده است که به موازات مزایای بسیار معایبی را در پی داشته است.

جامعه ایران با وجود مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم دچار نوعی تجمل گرایی افراطی شده است و رد پای این فرهنگ نادرست در زندگی بیشتر مردم اعم از اقشار کم درآمد و پر درآمد دیده می شود. این فرهنگ نادرست همه گروههای سنی را از کودک و نوجوان تا جوان و میانسال تحت الشعاع قرار داده  و معضل بزرگی برای چرخ های اقتصاد کشور ایجاد کرده است.

متأسفانه علی رقم تأکیدهای بسیار آموزه های دینی بر ساده زیستی فرهنگ وارداتی غربی بانوان و خانواده های ایرانی را به سمت توجه به ظاهر و تجملات سوق داده است. تجمل گرایی منجر به اصراف و روی آوردن به کالاهای وارداتی شده است. در این گزارش این پدیده نوظهور را از جنبه های مختلف بررسی می کنیم.

مال پرستی یکی از جلوه های دنیا پرستی است و تجمل گرایی نماد مال دوستی است تجمل گرایی باعث می شود یک فرد بیش از آنچه نیاز دارد به اموال دنیوی وابسته شود .

جهیزیه های سنگین مصداق تجمل گرایی در جامعه

یکی از جنبه های تجمل گرایی که گریبان بیشتر خانواده ها را گرفته است افراط در تهیه جهیزیه برای نوعروسان است که در روند ازدواج آسان مشکلاتی را به وجود آورده است. تجمل گرایی در تهیه جهیزیه چنان در جامعه به عنوان عرف شناخته می شود که خانواده های کم درامد و کم توان خود را ملزم می کنند به هر قیمتی برای دختران خود جهیزیه تهی کنند و حتی گروههای خیریه و خیرین شهر برای تهیه جهیزیه به مدد خانواده های کم درآمد می آیند.

در یک فروشگاه لوازم خانگی زوج جوانی را دیدیم که در حال انخاب جهیزیه بودند. از عروس جوان پرسیدم:

 معیار شما در تهیه جهیزیه چیست و فکر میکنید چه مبلغی برای تهیه حداقل جهیزیه برای شروع زندگی شما کفایت می کند؟

عروس جوان پاسخ داد: معیار عرف جامعه است و متأسفانه این عرف برای ما بسیار گران تمام می شود. من مجبورم همه لوازم برقی و تجهیزات کامل منزل را تهیه کنم چون این روزها در عرف جامعه حتی ماشین ظرفشویی هم جزء اقلام جهیزیه است. پدر و مادر من تا کنون بیش از 15 میلیون تومان هزینه کرده اند اما هنوز اقلام بسیاری باقی مانده و خانواده من زیر بار قسط و وام بسیاری رفته اند.

با بانوی جوان دیگری هم صحبت شدم که در فروشگاه لوازم خانگی به دنبال اجناس وارداتی و به اصطلاح خارجی بود. نامش سمیرا نادری بود از وی پرسیدم چرا کالای داخلی نمی خرید؟

تجملگرایی عامل تهیه لوازم خارجی و گران قیمت برای جهیزیه

این بانوی جوان گفت: همه اقوام شوهرم جهیزیه های آنچنانی میدهند و در بین فامیل هریک از لفراد از جهیزیه دخترش و برند لوازم آشپزخانه صحبت می کند و من هم وقتی قرار است بعضوی از این خانواده فامیل شوم باید با فرهنگ آنها پیش بروم.

نادری ادامه داد: البته این فرهنگ تقریبا در جامعه ما پذیرفته شده است و اکثر خانواده ها و اقوام به دنبال تهیه جهیزیه های گران قیمت و لوکس هستند و خانواده ها برای تهیه جهیزیه به طور متوسط تا 50 میلیون تومان هزینه می کنند. البته این مبلغ برای خانواده های اشرافی و بالا نشین به مراتب بیشتر هم می شود.

سفره های رنگین ؛ شکاف بزرگ ارتباطات فامیلی

یکی دیگر از مصادیق تجمل گرایی در جامعه گشودن سفره های رنگین با انواع و اقسام خوراکیها و نوشیدنی ها و دسرها است. فرهنگی که با ورود خود صمیمیت و صفا را ار خانواده های ایرانی دور کرده و شکافی عمیق بین اقوام و خویشان انداخته است. خانواده هایی که در سالهای گذشته با صفا و صمیمیت غذایی خوشمزه مختصر تهیه می کردند و در ماه چندین بار دور هم جمع می شدند امروز به دلیل ورود به مقوله تجملات و سفره های اشرافی مراوده را با خویشان محدود کرده اند. در این مورد نیز تجمل گرایی نه تنها به تنهایی خلاف جهت دستورات شرع پیش می رود بلکه پیامد آن نیز در شرع موجب میشود مسئله صله رحم و گرمی اقوام و خویشان که مورد تأکید اسلام است کم رنگ شود.

امروزه بانوان ایرانی به دو یا سه نوع غذا برای میهمانی هایخود راضی نیستند و مبالغ سنگینی را برای یک میهمانی چند نفره به خانواده تحمیل می کنند و در پایان مهمانی نیز مقدار زیاد غذاهای باقیمانده موجب اصراف و کفران نعمت می شود.

برکتی که با سفره های ساده وارد خانه می شود

زینت بانوی جوانی است که بر خلاف جریان جامعه پیش می رود و همیشه سعی دارد در زندگی پیرو سبک اسلامی باشد. این بانوی جوان می گوید: پانزده ساله بودم که ازدواج کردم و اکنون بعد از 17 سال زندگی مشترک حتی یک بار برای مهمانم دو نوع غذا درست نکرده ام.

زینب ادامه میدهد: دوستانی دارم که بی ریا به خانه ما می آیند و حتی خودشان تماس میگیرند و میگویند میهمان شما می شویم. خوشبختانه صمیمیت بسیاری بین ما وجود دارد و با خذف تجملات موفق شدیم هر لحظه که دلتنگ و تنها هستیم بدون در نظر گرفتن هزینه های بالای میهمانی دور هم جمع شویم.

این بانوی با تدبیر در مورد علت روی گرداندن از تجملات می گوید: درست است که آشپزی موجب اعتماد به نفس خانم ها می شود و وقتی غذاهای خوشمزه می پزند احساس رضایت دارند اما اگر به این حس غلبه نکنیم در جریان خطرناکی غرق می شویم که کنترل آن بسیار سخت است و علاوه بر تحمل زحمت فراوان برای برگزاری میهمانی ناخواسته اصراف می کنیم و برکت را از سفره های خود دور می کنیم.

در ارتباط با تجمل گرایی و پیامدهای اجتماعی آن گفتگویی با مستانه احمد نیا کارشناس ارشد الهیات و تاریخ وتمدن اسلامی  انجام دادیم.

تجمل گرایی؛ ریشه کلاهبرداری، دزدی و فساد در جامعه

احمد نیا در ارتباط با پیامدهای اجتماعی تجمل گرایی بیان کرد : تجمل گرایی و به دنبال آن زیاده روی در استفاده از نعمت های خدادادی برای کسانی که حتی از راه حلال درآمد کسب کرده اند، حسرت و ناراحتی اقشار کم درآمد اجتماعی را در پی خواهد داشت .

وی افزود: اگر در جامعه ای فاصله طبقاتی بین اقشار آن زیاد باشد و اغلب ثروتمندان با رانت خواری و لابی گری و .....به ثروت های افسانه ای رسیده باشند چون در جامعه حس بی عدالتی رواج می یابد , این مساله خطرات بسیاری در جامعه در پی خواهد داشت مخصوصا اگر طبقه ثروتمند جامعه بتواند با مقام و ثروت خود جایگاه اجتماعی رفعیی بدست آورد و عده ای چاپلوس نیز در گرد آنها فراهم شوند در این صورت شاهد کلاهبرداری ,دزدی ,فساد در نهایت تباهی دین و دنیا و آخرت عده ای خواهیم بود. زیرا هضم چرایی ثروت یک عده و فقر و کارتن خوابی و حتی گور خوابی عده ای دیگر امکان پذیر نیست همان گونه که هضم این مساله ممکن نیست; چگونه عده ای با اینکه در مشاغل سخت و ساعات خارج از کار فعالیت می کنند باز هم با مشکلات مالی  مواجه هستند .

فشارهای شدید مالی و اخذ وامهای کلان حاصل  رواج تجمل گرایی در جامعه

احمد نیا  در خصوص رواج تجمل گرایی در جامعه اظهار داشت :ملاک برتری در دین مبین اسلام تقوا و ساده زیستی است اما متاسفانه با رواج تجمل گرایی در جامعه در لایه های مختلف اجتماعی شاهد آن هستیم که عده ای برای مورد قبول واقع شدن از سوی جامعه  رو به سوی قرض گرفتن و یا گرفتن وام های کلان  با بهره بالا روی می آورند تا از غافله مد وتجمل گرایی عقب نمانند .

احمد نیا تصریح داشت :اگر به سیره عملی ائمه و علمای دین نگاه کنیم می بینم چگونه با وسائل مختصر زندگی روزگار گذرانده اند. اما امروزه تجمل گرایی و زیاده خواهی در جامعه به یک ارزش تبدیل شده است. تجمل گرایی مفرط در تهیه جهیزیه و برگزاری مراسم عروسی مانع امر ازدواج شده است  به عنوان مثال در  تهیه جهیزیه که خانواده دختر باید لوازم ضروری یک زندگی را فراهم بیاورند، همه افراد خانواده بسیج می شوند تا از هر انچه که دیگر دختران  فامیل و آشنا تهیه کرده اند  لوازم بیشتر و بهتری را فراهم آورند و علت این همه تلاش و سختی و فشار مالی این است که از نگاه سخیف و مقایسه گرایانه دیگران هراس دارند.

نمایش لوازم شخصی عروس و داماد یک فرهنگ نادرست و افراطی

وی در خصوص رواج فرهنگ های نادرست اجتماعی بیان کرد: یکی از فرهنگ های نادرست مراسم سان دیدن اقوام عروس و داماد از لوازم شخصی و ضروری زندگی است که امروزه  ارزش و هنجار اجتماعی تلقی می شود.  ایا واقعا مایه افتخار است که دیگران از مسائل خصوصی ما آگاه شوند.

وی در پایان خاطر نشان کرد:  متاسفانه تجمل گرایی سبب شده است واقعیت ها  و ارزشهای به هنجار جامعه را در خصوص ازدواج نادیده بگیریم , آنگاه از بالا رفتن آمار طلاق در جامعه شاکی شویم. در جامعه ای که تجمل گرایی به یک ارزش تبدیل می شود افراد ثروتمند قابل ستایش تلقی می شوند و افراد فقیر و متوسط جامعه با وجود جایگاه علمی و انسانی بالا نادیده گرفته می شوند .

انتهای پیام /