گرایش زنان به دنیای مجازی و اینستاگرام برای دیده شدن و شنیده شدن

فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی فضای مجازی زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی

به گزارش شبنم همدان سومين نشست از سلسه‌نشست‌هاي "لحن آبي خرد" با عنوان "زنان و رسانه" به همت مركز افكارسنجي دانشجويان ايران در معاونت امور زنان و خانواده برگزار شد. 

در ابتدای این نشست دکتر سوسن باستانی، معاون بررسي‌هاي راهبردي معاونت امور زنان و خانواده به بیان سخنانی در خصوص فضای مجازی پرداخت. او اظهار داشت: سرعت تغییرات به اندازه‌ای بالاست که این تغییرات به‌صورت دائم باید پیگیری شود تا از این حوزه عقب نمانیم. اتفاقاتی که در حوزه اینترنت، تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی رخ داده، تغییراتی ایجاد کرده که تأثیر این تغییرات در حوزه خانواده، کار، فراغت و... قابل لمس است. با توجه به تعداد کاربران زن فضای مجازی و آسیب‌ها و فرصت‌هایی که در پی دارد، تغییرات این حوزه باید مورد توجه قرار گیرد. 

زنان در کاربری فضای مجازی در برخی از محورها از مردان پیشی گرفته‌اند
باستانی خاطرنشان کرد: در سال 84 اولین کار را در دانشگاه درباره اینترنت انجام دادیم که نشان داد در بحث شکاف دیجیتال، دو محور دسترسی و استفاده اهمیت زیادی دارند. تجربه نشان داده که در دهه اخیر شکاف جنسیتی در حوزه دیجیتال داشتیم که این شکاف در حوزه‌های متفاوت حالت نوسانی داشته است. به‌طوری‌که سال 84 شکاف جنسیتی در حوزه دیجیتال وجود داشت اما سال 86 این شکاف از بین رفت اما در سال 88 باز هم شاهد شکاف جنسیتی در حوزه دیجیتال بودیم. آخرین آمارها نشان می‌دهند که زنان در کاربری فضای مجازی به‌خصوص در شبکه‌های اجتماعی در برخی از محورها از مردان پیشی گرفته‌اند. 

فضای مجازی به افراد حاشیه‌ای فرصتی برای مطرح شدن می‌دهد
معاون بررسي‌هاي راهبردي معاونت امور زنان و خانواده در رابطه با فرصت‌ها و آسیب‌های فضای مجازی عنوان داشت: در بحث از فضای مجازی عمدتاً آسیب‌ها را برجسته می‌کنیم اما فرصت‌هایی که برای شنیده شدن صدای زنان وجود دارد کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. صاحب‌نظران معتقدند که فضای مجازی به افراد حاشیه‌ای فرصت بیشتری می‌دهد تا مسایل خود را مطرح کنند. زنان هم می‌توانند از این فضا برای ایجاد کار و ارتباطات بیشتر استفاده کنند اما حوزه کاربری آنها هنوز با مردان متفاوت است. 

10 تا 15 درصد از نوجوانان در استفاده از شبکه‌های اجتماعی شرایط تهدید را گزارش کرده‌اند
او در ادامه گفت: شناسایی آسیب‌ها و مخاطرات فضای مجازی برای زنان و به‌خصوص دختران نوجوان اهمیت زیادی دارد. ما باید این افراد را توانمند و از آنها محافظت کنیم تا از فضای مجازی ایمنی برخوردار شوند. اتحادیه اروپا مطالعه وسیعی روی نوجوانان انجام داده که براساس آن 10 تا 15 درصد از نوجوانان در استفاده از شبکه‌های اجتماعی شرایط تهدید را گزارش کرده‌اند. در ایران تحقیق دقیقی در این زمینه وجود ندارد اما طبق برخی از مطالعات، پسرها در فضای مجازی بیشتر با مخاطرات رفتاری مواجه هستند اما دختران بیشتر مخاطراتی که از طریق تماس‌ها پدید می‌آید را گزارش کرده‌اند. 

باستانی تصریح کرد: آن‌چه اهمیت دارد تبدیل فضای مجازی به فرصت بیشتر برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید، ایجاد بستر برای فراهم‌سازی فرصت‌های بیشتر برای خانواده و برخورداری از فضای مجازی ایمن از طریق افزایش سواد رسانه‌ای زنان است. اخیراً بحث‌هایی در خصوص خانواده شبکه‌ای‌شده مطرح می‌شود و این بحث‌ها متمرکز بر این است که شبکه‌های اجتماعی در روابط ما تغییر ایجاد کرده‌اند اما به این معنا نیست که روابط از بین رفته باشد بلکه حتی باعث شده والدین بیشتر در جریان فعالیت‌های فرزندان خود قرار بگیرند. درواقع، با استفاده از شبکه‌های اجتماعی می‌توانیم با خانواده‌هایی با ارتباطات اجتماعی و فرصت‌های بیشتر مواجه باشیم. 

سرمایه متجسد در شبکه‌های اجتماعی حرف اول را می‌زند
به گزارش مهرخانه، در ادامه این نشست، دکتر محمدمهدی لبیبی؛ جامعه‌شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی طی سخنانی اظهار داشت: یکی از مفاهیم مطرح‌شده در نظریات بوردیو، مفهوم سرمایه متجسد است؛ یعنی سرمایه‌ای که به جسم انسان مربوط است و این سرمایه در شبکه‌های اجتماعی حرف اول را می‌زند. اگر یک زن زیبا یا با لباس نیمه‌برهنه در اینستاگرام عکس بگذارد تعداد لایک‌ها و فالوئرهای او بالا می‌رود و درواقع، او سرمایه متجسد خود را در اینستاگرام نشان می‌دهد. از نظریه گافمن بسیار می‌شود در جامعه ایرانی استفاده کرد که بر این اساس آدمی که در اینستاگرام عکس خود را می‌گذارد شاید می‌خواهد خود واقعی‌اش را در پشت صحنه نشان دهد چون گاهی مجبور است در جامعه به شکل دیگری باشد. 

او خاطرنشان کرد: یکی از سؤالاتی که مطرح می‌شود این است که آیا شبکه‌های اجتماعی باعث طلاق عاطفی شده یا این که طلاق عاطفی زوجین باعث روی آوردن آنها به شبکه‌های اجتماعی شده است؟ بسیاری از اوقات وقتی مرد نقش و حضور زن را در خانه نادیده می‌گیرد و به او توجه نمی‌کند، زن برای دیده شدن و شنیده شدن به اینستاگرام پناه می‌برد. درواقع، چون توجهی از سوی همسر خود دریافت نمی‌کند، به سمت استفاده زیاد از شبکه‌های اجتماعی می‌رود. فردگرایی و لذت‌طلبی مدرنیته در جامعه ما قوی شده و شبکه‌های اجتماعی به محلی برای نمایش این مؤلفه‌ها تبدیل شده‌اند. 

مزایای فضای مجازی برای خانواده‌ها
لبیبی با اشاره به مزایای فضای مجازی بیان داشت: در شبکه‌های اجتماعی گروه‌های خانوادگی تشکیل شده که یک ارزش مثبت است و باعث استحکام خانواده می‌شود. همچنین، گروه‌هایی با علایق مشترک وارد میدان‌های مشترک شده‌اند که این مسأله آثار مثبتی به همراه دارد. از سوی دیگر، سطح اطلاعات زنان بالا رفته است حتی می‌توانم بگویم صرف حضور زنان در فضای مجازی اطلاعات آنها را در زمینه‌های مختلف بالا برده است؛ درحالی‌که قبلاً این اطلاعات حتی به گوش آنها هم نمی‌خورد. 

60 درصد طلاق‌ها ریشه در ناکامی‌های جنسی دارد
این جامعه‌شناس عنوان داشت: در جامعه مشکلاتی داریم که پنهان شده بودند اما با استفاده از ابزارهای جدید و شبکه‌های اجتماعی این مشکلات بالا آمده‌اند. 60 درصد از طلاق‌ها ریشه در ناکامی‌های جنسی دارد اما صداوسیما و سایر رسانه‌ها تاکنون آگاهی لازم را در این مسأله به‌وجود نیاورده‌اند و ناآگاهی‌های بسیاری در این خصوص وجود دارد. حالا با ظهور شبکه‌های اجتماعی جدید انفجار ناگهانی در این عرصه اتفاق افتاده و معلوم است که به این شکل از آن استقبال می‌شود. باید به جهانی شدن و بافت بومی جامعه خود توجه داشته باشیم و نباید در تحلیل شبکه‌های اجتماعی یک‌سویه نگاه کنیم. ما در فرآیندی قرار گرفته‌ایم که نمی‌توانیم آن را متوقف کنیم و نمی‌توانیم موبایل را از دست کسی بگیریم اما باید کنترل و برنامه‌ریزی مناسب‌تری داشته باشیم. 

در این نشست، چند تن از دانشجویان مقالات خود را ارایه دادند. مقاله مینا عینی‌فر با عنوان «مطالعه‌ شیوه‌های خودابرازی زنان با عکس در شبکه‌های اجتماعی»؛ مقاله تمنا منصوری با عنوان «اینترنت و توانمندسازی زنان» و مقاله معصومه هردار با عنوان «بررسی تأثیر شبکه‌های مجازی اجتماعی بر خانواده» در این نشست ارایه و مورد نقد و نظر حاضران قرار گرفت. 

شیوه‌های خودابرازی زنان در اینستاگرام
در بخش‌هایی از مقاله مطالعه‌ شیوه‌های خودابرازی زنان با عکس در شبکه‌های اجتماعی نوشته مینا عینی‌فر آمده است: "در این تحقیق به مسأله مصرف شبکه اجتماعی اینستاگرام توسط زنان گروه‌های مختلف پرداخته‌ایم و علایق و تمایلات آنها در انتشار عکس را مورد مطالعه قرار دادیم. برای انجام این تحقیق براساس عناصر تأثیرگذار در نحوه نمایش زندگی روزمره زنان یعنی سطح تحصیلات، اشتغال و عدم اشتغال و تأهل و تجرد، زنان را به 8 گروه دسته‌بندی کردیم. در پایان مشخص شد زنان هر گروه تحت‌تأثیر شرایط و زمینه‌های اجتماعی خود رویکردهای خاصی را برای انتشار عکس انتخاب می‌کنند. زنان تمامی گروه‌ها از جمله غیرشاغل‌ها، تمایل دارند حرفه، مهارت و رشته خود را در مرکز خصوصیاتی قرار دهند که خود را با آنها معرفی می‌کنند. علاوه بر زنان با تحصیلات بالاتر، سایر زنان نیز به تأثیرگذاری بر دیگران تمایل دارند. 

زنان خانه‌دار مهارت‌های خود را کمتر از زنان شاغل نمی‌دانند و به فعالیت‌های خانه‌داری خود اهمیت می‌دهند و تلاش می‌کنند به آن ارزش ببخشند. زنان مجرد بسیار تمایل دارند که اتاق شخصی خود را به نمایش بگذارند اما زنان متأهل تمامی خانه را سوژه عکس‌های خود می‌کنند. زنان متأهل بیشتر از زنان مجرد از کادرهای باز برای عکاسی استفاده می‌کنند اما در نهایت غلبه در هر دو گروه با عکس‌هایی با کادر بسته است. گویی زنان متأهل نیز پس از ازدواج به فضاهای فردی خود تداوم بخشیده‌اند. بسیاری از زنان فضاهای سه‌گانه کار، تحصیل و تأهل را در هم آمیخته‌اند و تماشای این زندگی تلفیقی، جذابیت بالایی برای سایر کاربران دارد. بعضی از آنها تمایل دارند همراهی مردان خانواده را در انجام وظایف خانگی به نمایش بگذارند. 

زنان در اینستاگرام از اشیا تنها برای وابسته کردن خود به گروه‌ها و نقش‌های ارزشمند بهره نمی‌برند بلکه از آنها استفاده می‌کنند تا هر آنچه که هستند را ارزشمند نشان دهند و خود به آن ارزش ببخشند. در شرایطی که بسیاری از زنان به موقعیت‌های برابر شغلی، تحصیلی، مالی و... دسترسی ندارند آنها هستند که به اشیا و موقعیت‌هایی که در اطرافشان وجود دارد ارزش می‌بخشند. آنها می‌توانند فعالیت‌های ساده خانه‌داری خود را ارزشمند و مؤثر نشان دهند و از به خرج دادن سلیقه و زیبایی در خانه، شکلی از سرمایه فرهنگی را خلق کنند. آنها می‌توانند به خستگی‌های شغلی با نمایش آثار هنری که خلق کرده‌اند ارزش نمادین ببخشند. می‌توانند با شریک کردن اعضای خانواده و همکاران در عکس‌هایشان بر سرمایه اجتماعی خود تأکید کنند و آن را به‌گونه‌ای که دوست دارند تقویت کنند". 
منبع مهرخانه
انتهای پیام/ص

زنان در فضای مجازی زنان در فضای مجازی زنان در فضای مجازی زنان در فضای مجازی زنان در فضای مجازی زنان در فضای مجازی زنان در فضای مجازی زنان در فضای مجازی زنان در فضای مجازی اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام اینستاگرام شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی  شبکه های اجتماعی  شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی شبکه های اجتماعی  شبکه های اجتماعی زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام زنان در اینستاگرام