به گزارش شبنم همدان به نقل از مهرخانه : امام کاظم علیه‌السلام مانند سایر امامان، بر این موضوع که احترام والدین باید حفظ شود و حرمت ایشان رعایت شود، تأکید ویژه داشته و می‌فرمایند: «هرکه پدر و مادر را اندوهگین کند، آنان را ناسپاسی کرده است» (1).
همسر
ابراز محبت در زندگی مشترک یکی از نکات مهم در حفظ و بقای رابطه زوجین است، امام علیه‌السلام در این زمینه به نکته ظریفی اشاره دارند: «بوسیدن لب‌ها و دهان صحیح نیست؛ مگر براى همسر و یا فرزند كوچک» (2).
فرزندان
در اسلام برای تمام مراحل حیات دستوراتی وارد شده است؛ یکی از اولیه‌ترین این مراحل تولد نوزاد است و سفارش به عقیقه برای او. امام موسی کاظم علیه‌السلام در این باب می‌فرمایند: هنگام تولد فرزند عقیقه برای او واجب است (3).
بعد از تولد و عقیقه، از حقوقی که بر گردن پدر است انتخاب نام برای فرزند است. امام علیه‌السلام با اشاره به اهمیت این موضوع می‌فرمایند: «نخستين كار نيكى كه شخص براى فرزندش انجام مىدهد اين است كه نام نيكو بر او بگذارد. پس شايسته است هر يك از شما نام فرزند خود را نيكو قرار دهد» (4).
در حدیثی دیگر از امام علیه‌السلام به برخی از اسامی نیک و ثمرات نام‌گذاری اشاره شده است: «در خانه‌ای که نام محمد، احمد، علی، حسن، حسین، جعفر، طالب، عبدالله و فاطمه از زنان باشد، فقر و تنگدستی به آن خانه وارد نمی‌شود» (5).
علاوه بر نام نیک، تربیت کودک نیز حائز اهمیت است؛ امام موسی بن جعفر علیه‌السلام می‌فرماید مردی خدمت رسول خدا رسید و پرسید حق فرزند من چیست؟ پیامبر فرمود: نام نیکو بر او بگذار، درست تربیتش کن و او را در جایگاه خوب قرار ده (6).
در روایاتی دیگر از امام علیه‌السلام به نکات ظریف و قابل تأملی اشاره شده است که توجه به آن‌ها مسلماً نتایج خوبی را به همراه خواهد داشت: «بهتر است پسر را در دوران كودكى به كارهاى مختلف و سخت وادار نمایى تا در بزرگى حلیم و بردبار باشد. بهتر است مرد نسبت به اهل منزل خود دست و دل باز باشد و در حد توان رفع نیاز كند تا آرزوى مرگش را نکنند» (7).
علاوه بر این موارد، نگاه روان‌شناسانه امام علیه‌السلام نیز در نوع خود، کم‌نظیر است؛ آن‌جا که می‌فرمایند: «کسانی در بزرگسالی عجول، شتاب‌زده و بی‌ظرفیت هستند که در کودکی به اندازه کافی بازی نکرده‌اند» (8).
خانواده و دیگران
امام علیه‌السلام علاوه بر آن‌چه در بعد کانون خانواده گذشت، توصیه‌های دیگری هم دارند که وجهی عمومی‌تر از خانواده دارد.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که امام علیه‌السلام بر آن توصیه دارند، خیرخواهی و توجه به دیگران است: «نسبت به هم‌نوع خود خیر و نیكى داشته باش و سخن خوب و مفید بگو، و خود را تابع بى‌تفاوت و بى‌مسؤولیت قرار مده» (9).
امام کاظم علیه‌السلام در بیان دیگری می‌فرمایند: «هركه زبانش صادق باشد، اعمالش تزكیه است. هركه فكر و نیتش نیک باشد، در روزیش توسعه خواهد بود. هركه به دوستان و آشنایانش نیكى و احسان كند، عمرش طولانى خواهد شد» (10).
ایشان به نکته کلیدی‌ای در تمام روابط اشاره کرده و می‌فرمایند: «تواضع و فروتنى آن است كه آن چه دوست دارى دیگران درباره تو انجام دهند، تو هم همان را درباره دیگران انجام دهى» (11).
پی‌نوشت
1. تحف‌العقول، ص ۴۲۵: مَن اَحزَنَ والدَیهِ فَقَد عَقهُما.
2. تحف‌العقول، ص302: لَیْسَ الْقَبْلَةُ عَلَى الْفَمِ اِلاّ لِلزَّوْجَةِ وَ الْوَلَدِ الصَّغیرِ.
3. الکافي، ج6، ص24: العقيقه واجبه.
4. وسائل‌الشيعه، ج15، ص122: اَوَّلُ مَا يَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ اَنْ يُسَمِّيهِ بِأِسمٍ حَسَنٍ فَليُحَسِّن اَحَدُكُمُ اسْمَ وَلَدِهِ.
5. الکافی، ج6، ص19: لایدخل الفقر بیتا فیه اسم محمد او احمد او علی او الحسن او الحسین او جعفر او طالب او عبدالله او فاطمة من النساء.
6. وسائل‌الشیعه، ج21، ص480: مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنْ دُرُسْتَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى (ع) قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ (ص) فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا حَقُّ ابْنِی هَذَا قَالَ تُحَسِّنُ اسْمَهُ وَ أَدَبَهُ وَ ضَعْهُ مَوْضِعاً حَسَناً.
7. وسائل‌الشیعه، ج21، ص479: یُسْتَحَبُّ غَرامَهُ الْغُلامِ فی صِغَرِهِ لِیَكُونَ حَلیماً فی كِبَرِهِ وَیَنْبَغى لِلرَّجُلِ أنْ یُوَسِّعَ عَلى عَیالِهِ لِئَلاّ یَتَمَنَّوْا مَوْتَهَ.
8. وسائل‌الشیعه، ج60، ص362.
9. بحارالأنوار، ج2، ص21: أبْلِغْ خَیْراً وَقُلْ خَیْراً وَلا تَكُنْ إمَّعَة.
10. بحارالأنوار، ج 75، ص303: مَنْ صَدَقَ لِسانُهُ زَكى عَمَلُهُ، وَمَنْ حَسُنَتْ نیَّتُهُ زیدَ فی رِزْقِهِ، وَمَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِإخْوانِهِ وَأهْلِهِ مُدَّ فی عُمْرِهِ.
11. وسائل‌الشیعه، ج15، ص273: التَّواضُعُ أنْ تُعْطِیَ النّاسَ ما تُحِبُّ أنْ تُعْطاهُ.
انتهای پیام/ص
نسخه مناسب چاپ
دیدگاه شما