به گزارش شبنم همدان:

در عرصه شعر و ادب فارسی هیچ کس نیست که نان حافظ را نشنیده باشد و اشعار وی را در زندگی اش نخوانده باشد. حافظ  درحافظه ملت ماست . مردم ایران زمین از دیرباز در اعیاد و مراسم ملی خود اشعار حافظ را میخواندند و شعر حافظ همواره با مردم عجین بوده است. امروزه نیز شب های بلند یلدا را تفأل زدن به حافظ شیرین تر می شود.

در خصوص حافظ گفتگویی با مریم ابراهیمی استاد دانشگاه در رشته زبان و ادبیات فارسی انجام داده ایم که ادامه می خوانید.

ابراهیمی اظهار داشت: حافظ و شعر او در چند دهه اخیر به موضوعی برای تعامل و تخالف آرا و افکار و نظرهای  کاملاً مختلف شده است.  و گستره ای است که در آن  همه چیز را به وی نسبت می دهند  ، حتی آنچه را خواجه شیراز در خواب هم نمیدیده است.

این استاد دانشگاه در مورد محتوای اشعار حافظ بیان داشت: عده ای وی را عارف محض می دانند و معتقدند همه اشعارش عرفانی است. این گروه تمام واژه های شعر حافظ را رمز گونه می پندارند و معتقدند در ساده ترین کلمات نیز خواجه قصد بیان مفاهیم بلند عرفانی را داشته است. گروه دیگر از ان طرف بام افتاده اند و تمتم اشعار وی را زمینی و دنیایی تفسیر می کنند و معتقدند اشعار حافظ با دنیای عرفان بیگانه است.

وی در خصوص تفسیر اشعار حافظ گفت: سخن گفتن در مورد محتوای شعر حافظ کار آسانی نیست اما به جرآت می توان گفت هر دو گروه فوق به بیراهه رفته اند و حافظ را به درستی نشناخته اند. زیرا حافظ بر قله غزل عاشقانه- عارفانه کشور ایستاده است و نظری بر هر دوگونه شعر دارد. چنانچه خودش می گوید «رندی» است که نمیتوان از صورت اشعارش به آسانی حال و مقصود شاعر را ی برد.

ابراهیمی تأکید کرد: شعر حافظ آینه است و این خاصیت آینگی موجب می شود هرکس از درون ان حال خویش را ببیند و وی همزادپنداری کند. خاصیت آینه گونی شعر حافظ به دلیل وجود لایه های معنایی بسیار و پیوندهای طولی و عرضی محکم در سطح شعر است و همین شرایط موجب شده است پس از قرن ها هنوز مخاطب با خواندن شعر حال خودش را در آن ببیند. فلسفه فال حافظ نیز به این ویژگی اشعارش مرتبط است.

وی در خصوص لقب حافظ اظهار داشت: یک معنای حافظ ، خفظ دارندۀ قرآن است و معنای دیگرش موسیقیدان. اما اینکه خود شاعر می گوید هرچه کرده «همه از دولت قرآن» کرده سندی است که به معنای اول صحه میگذارد. بهاء الدین خرمشاهی نیز در کتابش بارها بر تسلط حافظ بر قرآن تأکید کرده و قرآن پژوهی را شرط ائل ورود به حافظ پژوهی می داند.

وی افزود: با این مقدمه و علم به قرآن و تسلط خواجه بر کلام خداوند طبیعی است که نمیتوانسته است می خواره و همواره مست و دیر نشین باشد. اما شعرش را بر ایه مسلک ملامتیه بنا نهاده است تا با زهد ریایی زمان خویش مبارزه کند. در زمان حافظ تصوف و عرفان به جایی رسیده بود که همه برای توجیه کارهای خود و برای موجه بودن در چشم مردم به دروغ خرقه بر تن می کردند و خود را به دروغ عارف نشان می دادند . حافظ درست راه مقابل این گروه را یش گرفت و با اعتراف به گناه های ناکرده سعی کرد به جای موجه نشان دادن و ریاکاری ملامت خلق را برانگیزد تا با زهد ریایی زمان خویش مبارزه کند.

در خصوص شعر حافظ سخن بسیار است و در یک گفتگوی کوتاه مجال شناخت حافظ وجود ندارد از این رو کتاب های بسیاری در تفسیر و شناخت اندیشه و شعر حافظ نوشته شده است و ژوهشگران بزرگی سالهای ربار عمر خویش را صرف حافظ شناسی کرده اند اما هنوز هم سخنان ناگفته در خصوص حافظ باقی است.

انتهای پیام/