روزی مردی روستایی با پسر پانزده ساله اش وارد یک مرکز تجاری شدند. پسر متوجه دو دیوار نقره ای رنگ شد که مانند کشویی به دو طرف باز می شدند و دوباره به هم می چسبیدند، از پدرش پرسید: «پدر، این چیست؟!»

پدر که در عمرش چنین چیزی ندیده بود گفت: «پسرم، من تاکنون چنین چیزی ندیده ام؛ نمی دانم چیست!»

در همین زمان، خانمی چاق با صندلی چرخدارش به دیوار نقره ای نزدیک شد و با انگشت دکمه ای را روی دیوار فشار داد و دیوار براق از میان جدا شد و آن زن خود را به زحمت وارد اتاقک کوچک پشت آن کرد. دیوار بسته شد و پدر و پسر هر دو چشم شان به شماره هایی افتاد که بر بالای آسانسور بود و از یک شروع می شد و به سی می رسید. هر دو با تعجب فراوان دیدند که شماره ها به طور معکوس و به سرعت کم شد تا به عدد یک رسید. ناگهان دیوار نقره ای باز شد و آنها حیرت زده دیدند دختر جوانی از همان اتاقک خارج شد.

پدر در حالی که نمی توانست از حیرت تکان بخورد، رو به پسر کرد و گفت: «پسرم، زود برو مادرت را به اینجا بیاور!»/ برگرفته از کتاب «خودت باش نه نخود هر آش!»

به راستی حقیقت واقعی عشق، مهرورزی و دوست داشتن چیست؟ عشق واقعی چه ویژگی هایی دارد؟

عشق، سازه ای است که قرن هاست شعرا، حکما، فلاسفه و اندیشمندان در نقاط مختلف جهان، درباره چیستی و معنای آن قلم فرسایی ها و کنکاش ها کرده اند؛ اما شاید بتوان نظامندترین و علمی ترین تحقیقات در جهت درک مفهوم عشق را به فعالیت های تحقیقاتی روانشناس آمریکایی، رابرت استرنبرگ (1949)، نسبت داد. او تلاش هایش برای درک و شناخت بهتر عشق را در قالب نظریه معروفش «مثلث عشق» ارائه داد.

استرنبرگ معتقد است عشق مفهومی است که از سه ویژگی و عنصر اصلی تشکیل شده است: «صمیمیت، دلباختگی و تعهد».

عنصر اول عشق) صمیمیت

صمیمیت یا الفت، پیوند نزدیک و احساس تعلق بین دو نفر و تمیال آنها برای در میان گذاشتن خصوصی ترین و عمیق ترین افکار و احساسات شخصی است. صمیمیت، جنبه عاطفی و هیجانی عشق است. ده عنصر اصلی صمیمیت عبارت است از:

1- تمایل به افزایش رفاه شخص موردعلاقه

2- احساس خوشحالی و رضایت از بودن با فرد مورد علاقه

3- احترام و توجه متقابل

4- توانایی حساب کردن روی کمک دیگری هنگام نیاز

5-وجود درک متقابل

6- راحتی برای در میان گذاشتن مسائل شخصی

7- دریافت حمایت احساسی در رابطه

8- بذل حمایت احساسی و هیجانی

9- ارتباط صمیمانه متقابل

10- ارج نهادن به یکدیگر

عنصر دوم عشق) اشتیاق

اشتیاق، داشتن میل و رغبت جنسی، نسبت به طرف مقابل است. اشتیاق یا همان شور یا هوس، جنبه انگیزشی عشق است.

عنصر سوم عشق) تعهد

فرد می پذیرد که فرد دیگری را به شدت دوست دارد (پذیرش) و خودش را ملزم می داند که در پستی ها و بلندی های زندگی، رابطه اش را با آن شخص حفظ کند (تعهد).

این ویژگی شامل تصمیم های خودآگاهانه و غیرخودآگاهانه ای می شود که فرد برای دوست داشتن دیگری می گیرد و خود را متعهد به حفظ آن می کند.

این حالت جنبه شناختی دارد و دربردارنده تصمیم کوتاه مدت و بلندمدت برای دوست داشتن و مراقبت از معشوق است.

این جنبه تصمیم گیری برای تعهد داشتن، حفظ و نگهداری از معشوق و رابطه طولانی مدت با اوست و شامل تصمیم گیری در این باره است که فقط با یک نفر باشد و شریک دیگری برای خود انتخاب نکند و این ارتباط را مهمتر از ارتباط با هر فرد دیگری تلقی کند.

عشق ورزی به سبک های مختلف

تحقیقات استرنبرگ نشان می دهد که از رهگذر درآمیختگی سه عنصر عشق، هشت نوع سبک عشق ورزی به وجود می آید.

1- فقدان عشق

در این حالت هیچکدام از عناصر عشق وجود ندارند. چنین رابطه ای در زندگی روزمره با مردم عادی قابل مشاهده است.

2- عشق دوستانه

رابطه ای است که فقط عنصر صمیمیت در آن حضور دارد و از دو جزء دیگر در آن خبری نیست. این احساس را اغلب در روابطمان با دوستان صمیمی تجربه می کنیم.

3- عشق با دلباختگی (شیفتگی)

در این نوع عشق، شور و هیجان (شهوت) عاری از صمیمیت و تعهد، بر مناسبات و روابط فردی حاکم است. در این حالت از فردی که دوستش داریم سمبل عشقی ساخته می شود اما وقتی به او می رسیم، این احساس و جذبه فروکش کرده و گاهی جای خود را به تنفر می دهد!

4- عشق پوچ (تهی)

در این عشق فقط تعهد وجود دارد! این رابطه اغلب در میان همسرانی دیده می شود که مدتی طولانی از ازدواج آنها می گذرد و وجود ملاحظاتی مانند وجود فرزندان یا ترس از بی کسی و بی پناهی، علت اصلی تداوم رابطه است.

5- عشق رومانتیک

این نوع عشق، ترکیبی از صمیمیت و هوس عاری از تعهد است و اغلب در بین همسرانی به وجود می آید که اغلب در ابتدای راه قرار دارند و میزان شور و صمیمیت در میان آنها بالاست اما آنها به اندازه کافی زندگی مشترک را تجربه نکرده اند تا احساس تعهدی قوی داشته باشند.

6- عشق رفاقتی

این عشق ترکیبی از صمیمیت و تعهد خالی از هوس است. چنین عشقی بین همسرانی دیده می شود که به مدت طولانی با هم زندگی می کنند و از هم رضایت دارند؛ اما جاذبه جنسی میان آنها از بین رفته است. دو همکاری که سال ها کنار هم کار کرده اند، در این دسته بندی قرار می گیرند.

7- عشق ابلهانه

در این سبک عشق ورزی، میزان هوس و تعهد بالاست اما میزان صمیمیت ضعیف است. افراد در این عشق در نگاه اول و بدون داشتن شناخت نسبت به هم، عاشق می شوند و خیلی زود بدون اینکه همدیگر را بشناسند، به داشتن رابطه ای فاقد صمیمیت متعهد می شوند.

8- عشق کامل

این نوع عشق، ترکیبی از سه حالت صمیمیت، اشتیاق و تعهد است. در این حالت فرد، همسر خود را به عنوان یک انسان دوست دارد و به او احترام می گذارد، به او متعهد است و از طریق برقراری ارتباط درست با او احساس نزدیکی می کند. رفتاری دوستانه، توءم با رفاقت، محبت و مراقبت دارد. روابط زناشویی همراه با تعهد به وفاداری و اوج لذت بدون احساس گناه منجر می شود. استرنبرگ (1988) می گوید: «رسیدن به این مرحله، آسان تر از نگهداری آن است!»

اگر دوست دارید بدانید رابطه شما و همسرتان در کدام دسته از روابط هشتگانه عشق ورزی قرار می گیرد، می توانید به پرسشنامه استرنبرگ در پایگاه اطلاع رسانی masoodlaali.com پاسخ دهید.