به گزارش شبنم ها، بارداری یکی از شیرین‌ترین و در عین حال حساس‌ترین اتفاقات زندگی یک زن است. اتفاقی که خوب به نتیجه رسیدن آن، آرزوی هر پدر و مادری است. ازاین‌رو، هم‌زمانی دوران بارداری با ماه مبارک رمضان یا حتی دوران شیردهی به نوزاد، به عنوان یکی دیگر از مراحل حساس زندگی نوزاد و مادر، نکته‌ای است که همواره مورد توجه فقه بوده و قواعد و احکام خاص و ویژه‌ای برای آن عنوان شده است.
با توجه به تقارن این ایام با ماه مبارک رمضان، به مرور احکام روزه‌داری زنان‌باردار و شیرده می‌پردازیم.
روزه زن باردار
- سؤال: آیا روزه برای زن باردار واجب است؟
پاسخ: همه مراجع تقلید بر این عقیده‌اند که اگر روزه‌گرفتن مادر باردار خوف ضرر بر جنین یا مادر را داشته باشد، روزه بر مادر واجب نیست. آیت‌الله خامنه‌ای در مورد خوف ضرر عنوان کرده‌اند که: «ضررى که داراى منشأ عقلايى است.» و آیت‌الله صافی این «منشأ عقلایی و قابل اعتماد را تجربه خود يا گفته پزشك مورد اطمينان» دانسته‌اند. در غیر این‌صورت، روزه مادر باردار واجب خواهد بود.
آیت‌الله خامنه‌ای در پاسخ به استفتائی چنین بیان می‌کنند: «اگر با وجود خوف از ضررى که داراى منشأ عقلايى است، روزه گرفته باشد و يا بعداً برايش معلوم شود که روزه براى او يا براى جنينش ضرر داشته، روزهاش صحيح نيست و قضاى آن بر او واجب است.»
- سؤال: تکلیف روزه زن باردار چیست؟
پاسخ: حضرات آیات خامنه‌ای، سیستانی و مکارم‌شیرازی در این مورد می‌فرمایند: «لازم است روزى یک مد طعام - تقریباً 750 گرم گندم یا نان و مانند آن - به فقیر بدهد و قضاى روزه را هم بعداً به‌جا آورد.»
آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه اضافه می‌کنند: «اگر تأخیر قضاى روزه ماه رمضان تا ماه رمضان دیگر بر اثر سهل‌انگارى و بدون عذر شرعى باشد، کفاره تأخیر نیز واجب است که عبارت است از پرداخت یک مد طعام به فقیر براى هر روزه، ولى اگر به خاطر عذرى باشد که شرعاً مانع صحت روزه است، فدیهاى ندارد.»
اما اگر روزه‌گرفتن برای زن باردار ضرر داشته باشد، آیت‌الله سیستانی می‌فرماید: «اگر روزه برای او یا حملش ضرر داشته باشد یا این‌که سبب افتادن او در مشقتی که عادتاً قابل تحمل نیست گردد، روزه بر او واجب نیست و باید قضا کند و کفاره ندارد.» اما آیت‌الله مکارم‌شیرازی بین ضرر داشتن روزه برای مادر و جنین تفاوت قایل شده‌اند و می‌فرمایند: «چنان‌چه روزه گرفتن در اين مدت براي او ضرر داشته، قضا ندارد، ولي اگر براي بچه ضرر داشته، بايد قضاي آن را هم به‌جا بياورد.»
آیت‌الله وحیدخراسانی نیز در این‌باره می‌فرمایند: «در موردي که روزه براي حمل او ضرر داشته باشد، علاوه بر قضا بايد براي هر روز يک مد طعام به فقير بدهد و احتياط مستحب اين است که در صورتي هم که روزه براي خودش ضرر دارد، يک مد طعام به فقير بدهد.»
آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه نکته‌ای را قید می‌فرمایند: «ضمناً اگر روزه براى خودش ضرر داشته و تا رمضان آینده ادامه داشته باشد، فقط فدیه به نحو مذکور کافى است و قضا ساقط مى‌شود و باید توجه داشت؛ درصورتى‌که قضا ساقط نیست، چنان‌چه تا آخر عمر نتواند روزه‌هاى خود را قضا کند، لازم است وصیت نماید.»
روزه زن شیرده
- سؤال: آیا روزه برای زن شیرده واجب است؟
پاسخ: مراجع تقلید روزه‌ای که به شیردهی زن آسیب می‌زند و برای او یا نوزادش ضرر داشته باشد را واجب ندانسته‌اند. آیت‌الله مکارم‌شیرازی در این‌باره می‌فرمایند:«زنانى كه بچه شير مى‌دهند (خواه مادر بچه، خواه دايه)، اگر روزه‌گرفتن باعث كمى شير آن‌ها و ناراحتى بچه شود، روزه بر آن‌ها واجب نيست.» آیت‌الله صافی نیز می‌فرمایند: «چنان‌چه روزه براى بچه و يا مادر او به‌خاطر شير دادن ضرر داشته و يا احتمال عقلایى ضرر مى‌داده كه قهراً موجب خوف ضرر مي‌شود، خوردن روزه اشكال نداشته است.»
آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه افطار روزه در زمانی‌که خوف ضرر وجود داشته باشد، می‌فرمایند: «براى هر روز بايد يک مد طعام به فقير بدهيد و قضاى روزه را هم بعداً به‌جا آوريد.»
آیت‌الله مظاهری در مورد زن شيردهی که نمي‌داند روزه‌گرفتن براي خود و بچه‌اش مضر است، می‌فرمایند: «از دکتر متدين و متخصص بپرسد.»
نکته‌ای که متفاوت است آن است که حضرات آیات وحیدخراسانی و سیستانی درباره روزه‌نگرفتن مادر شیرده قیدی را مطرح می‌کنند: «اين حکم در صورتي است که شير خوردن اين بچه از راه ديگري ميسر نباشد و اگر ميسر باشد، واجب است آن زن روزه بگيرد.» آیت‌الله سیستانی نیز این امر را احتیاط واجب دانسته و می‌فرمایند: «بنابر احتیاط واجب این حکم اختصاص به موردى دارد که شیردادن بچه منحصر به همین راه باشد، اما اگر راه دیگرى براى شیر دادن بچه باشد- مثلاً این که چند زن در شیر دادن او شرکت کنند- بنابراحتیاط واجب باید روزه بگیرد.»
- سؤال: تکلیف روزه زنی که نوزادش را شیر می‌دهد، چیست؟
پاسخ: در این‌باره نظر آیت‌الله صافی آنست که: «چنان‌چه روزه براى بچه و يا مادر او به‌خاطر شير دادن ضرر داشته و يا احتمال عقلایى ضرر مى‌داده كه قهراً موجب خوف ضرر مي‌شود، خوردن روزه اشكال نداشته است، ولى بايد براى هر روزي كه خورده يك مد طعام مانند گندم و جو و برنج به فقير غير سيد بدهد و دادن پول اين‌ها كفايت نمى‌كند و بايد قضاى روزه‌ها را نيز بگيرد.»
اما برخی دیگر از مراجع بر این عقیده‌اند که اگر ضرر متوجه مادر باشد، کفاره روزه واجب نیست و تنها قضای آن لازم است. آیت‌الله خامنه‌ای در این‌باره با تأکید بر احتیاط واجب بودن کفاره می‌فرمایند: «اگر روزه‌گرفتن باعث كمى شير او و ناراحتى بچه شود يا براى خودش ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نيست و در صورت اول بايد براى هر روز، يك مد طعام (تقريباً 750 گرم گندم يا نان يا برنج يا مانند آن) به فقير بدهد و در فرض دوم، اين امر احتياط واجب است و در هر حال، روزه‌ها را بايد قضا كند.»
آیت‌الله وحیدخراسانی نیز این امر را احتیاط مستحب دانسته‌اند و آیت‌الله مکارم‌شیرازی در این رابطه فرموده‌اند: «چنان‌چه روزه گرفتن در اين مدت براي او ضرر داشته، قضا ندارد، ولي اگر براي بچه ضرر داشته، بايد قضاي آن را هم به جا بياورد.»
انتهای پیام/
مهر خانه
نسخه مناسب چاپ
دیدگاه شما