به گزارش شبنم ها،

 هر پیام از ۳ لایه به نام متن ، زیرمتن و فرامتن تشکیل شده است:

متن(Text) چیزی است که تولیدکننده پیام به شکلی صریح،واضع ،آشکار و بی واسطه آن را می سازد.
در گذشته منظور از «متن»‌‌ همان متنِ نوشتاری بوده است، یعنی‌‌ همان داستان، شعر یا قطعۀ ادبی  که توسط مؤلف به نگارش درآمده و از حروف و کلمات تشکیل شده است.
ولی امروزه دیگر هر‌اثر هنری‌  را می‌توان یک متن تلقی کرد، فارغ از آن‌که نوشتاری، دیداری، شنیداری یا نمایشی باشد.
دیالوگ‌های یک فیلم، مکان‌ها و شخصیت‌های آن، وقایعِ داستان، مضامین و درونمایه‌های مستتر در آن، موسیقی، تصاویر، صدا‌ها و بازی‌ها، همگی، بخشی از دنیای متن‌اند.

 زیرمتن (Context)توسط تولیدکننده به کمک فنون رسانه ای رمزگذاری و توسط مخاطب  بسته به دانایی و توانایی وی رمزگشایی می شود.بعبارت ساده تر زیرمتن همان پیامی که در پشت متن بصورت پنهانی و نهان ارائه شده تا مفهوم متن را کاملتر کند، بعبارت دیگر فرستنده پیام منظور خود را واضع بیان نمی کند و آن را بصورت کنایه و پوشیده می گوید.در اغلبِ موارد اکتفا‌کردن به خودِ متن برای فهمِ تمام جنبه‌های آن کارساز نخواهد بود،  بنابراین، پای حوزۀ دیگری خارج از متن یعنی «زیرمتن » نیز به حوزۀ مورد بررسیِ ما باز می‌شود. زیرمتن به بسترِ ادبی، هنری، سیاسی، تاریخی، اجتماعی، جغرافیایی یا شخصیِ (مربوط به زندگیِ شخصیِ مؤلف و خالقِ اثر) متن گفته می‌شود که همواره باید به آن توجه داشت. دانستنِ این‌که آثارِ شکسپیر در چه دورۀ تاریخی‌ای خلق شده‌اند، از فرهنگِ کدام سرزمین رشد کرده و الهام گرفته‌اند، خودِ شکسپیر چه نوع زندگی‌ای داشته، در کدام مکتب و جریانِ ادبی رشد کرده و از چه استا‌دانی تأثیر گرفته و مناسباتِ اجتماعی و سیاسیِ آن دوره چگونه بوده است، همگی، برای فهمِ کاملِ آثارِ او و دلیلِ ماندگاری و تأثیرگذاریِ این آثار لازم‌اند.

 فرامتن (Paratext) فراتر از ساختار رسانه و خارج از خواست و اراده تولیدکننده و مصرف کننده پیام است و به فرهنگ، وضعیت زمانی و مکانی و عناصر بیرونی پیام برمی گردد. .فرامتن ممکن است در جامعه ای اثر مثبت و در جامعه ی دیگر اثر منفی داشته باشد

 فرامتن به عناصری گفته می‌شود که خارج از دنیای متن قرار دارند اما به آن مرتبط‌اند و نشانه‌ها و ارجاعاتی در متن به ما اجازه می‌دهند تا به این عناصرِ بیرونی توجه ‌و آن‌ها را واردِ تحلیلِ اثرِ هنریِ موردِ نظر کنیم.

 برای مثال شنیدن موسیقی سریال مختارنامه یا یوسف پیامبر برای  کسانی که قبلا این سریالها را تماشا کرده اند حس و حال خاصی می دهد ولی برای کسانی که قبلا این سریالها ندیده اند چنین حس و حال برایشان بی معنی است.

 یک مثال دیگر :
هنگامیکه شرکت جنرال موتورز امریکا برای اولین بار اتومبیل شورلت «نوا» را به امریکای جنوبی وارد کرد،کسی خواهان خرید این ماشین نشد چون آنها آگاه نبودند که واژۀ « No Va »  در زبان این قسمت از قارۀ امریکا به معنای «وسیله ای است که راه نمیرود.» این شرکت خودروساز در اقدامی سریع، نام این محصول را در آن بازار، به «کاراییب» تغییر داد.

 یک مثال دیگر:

آب معدنی «اَلَمُوت»(تهیه شده از کوههای اَلَمُوت قزوین) در صورت صادرات به کشورهای عرب زبان و یا فروش در مناطقی از  کشورمان که به عربی صحبت میکنند "اَلموت" خوانده می شود گه به معنای «مرگ» خوانده میشود. آیا کسی حاضر است به جای آب حیات، نوشیدنی مرگ بنوشد؟ پس لایه ی فرامتن پیام ، بستگی به فرهنگ جامعه،موقعیت زمانی و مکانی مخاطبان بستگی دارد.

منبع: کتاب تفکر و سواد رسانه ای