به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از حیا، درباره قضاوت زن می‌توان گفت برخی فقیهان نه به شرطِ مرد بودن تصریح نموده‌اند و نه به مانعیت زن بودن، مانند شیخ مفید در مقنعه و شیخ طوسی در نهایه و ابن ادریس در سرائر. البته گروهی از فقهای بزرگ شیعه هم تصریح به مرد بودن قاضی نموده‌‌اند، مانند ابن البرّاج در المهذب و محقق در شرایع الاسلام و المختصر النافع و علامه در قواعد الأحکام و ارشاد الاذهان و شهید اول در اللمعه الدمشقیه و …

در حدیثی که به آن تمسک شده چنین آمده است: پیامبر صلی الله و علیه و آله خطاب به حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید:

یا علیّ علی المرأه جُمُعه – إلی اَن قال – و لا تولُی القضاء؛
بر زن نماز جمعه واجب نیست و نیز تصدی قضاوت بر او نیست.

نکته‌ای که در حدیث به چشم می‌خورد این است که تکلیف قضا از زن برداشته شده نه آن که او را از حق قضا محروم نموده باشد. برخی کارهای دشوار مانند وجوب نماز جمعه هر چند از فاصله دو فرسخ باشد تکلیف مرد است و چنین تکلیفی بر زن نیست ولی حق شرکت در نماز جمعه را دارد و اگر خواند لازم نیست نماز ظهر را اعاده کند.

هم‌چنین پذیرفتن مسئولیت سخت قضا بر مرد واجب شده و بر زن واجب نیست. پس آن چه از حدیث استفاده می‌شود سلب تکلیف است نه نفی حق. اگر زنی واجدالشرایط قضا از جهت علم و عدل و اجتهاد و شرایط دیگری که در قضا و اوصاف قاضی معتبر است، بود، می‌تواند تصدی قضای زنان با نصب از طرف فقیه جامع الشرایط که ولایت امر مسلمین را بر عهده دارد متعهد شود. مقدس اردبیلی می‌فرماید: در مواردی که مربوط به زنان است یا مشترک بین زن و مرد می‌باشد دلیل روشنی بر مرد بودن یافت نمی‌شود.

لکن به نظر می‌رسد با توجه به اهمیتی که اسلام به حیثیت و جان و مال مردم می‌دهد از این جهت باید گفت: اصل اولیه در این موارد عدم جواز قضاوت زن است و آن دسته از فقهایی که شرط مرد بودن را ذکر نکرده‌اند ممکن است به خاطر اکتفای به شهرت باشد؛ یعنی در ذهن آنان مرد بودن از مسلّمات قضاوت محسوب می‌شده است. بدین جهت شرط مرد بودن را نیاورده‌اند. از سوی دیگر با توجه به احساسات و عواطف زیادی که در زن‌ها وجود دارد ممکن است تحت تأثیر واقع شوند، از این روی احتیاط بسیاری از فقها به خاطر اهمیت فوق‌العاده قضاوت شرط مرد بودن را قید کرده‌اند. البته در مقدمات قضاوت مانند بازجویی و ثبت قرائن زن می‌تواند نقش داشته باشد، لیکن در صدور حکم نهایی مرد باید نظارت و نقش اصلی داشته باشد.

انتهای پیام/