به گزارش شبنم همدان به نقل از مهرخانه : سرطان پستان، سرطان تخمدان، سرطان رحم و سرطان دهانه رحم، سرطانهایی است که بهطور خاص صرفاً در زنان دیده میشود؛ البته به ندرت ممکن است مردان نیز مبتلا به سرطان پستان شوند. در ادامه ویژگیهای هرکدام از این سرطانهای زنانه را بررسی میکنیم.
سرطان پستان
به گفته دکتر کیوان مجیدزاده، رییس پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی میزان شیوع این سرطان در سال 88، 7582 مورد یعنی 23 درصد عنوان کرد. شهریور ماه سال جاری نیز دکتر علی قنبریمطلق، رییس اداره پیشگیری از سرطان وزارت بهداشت، سرطان پستان را شایعترین سرطان در زنان جهان خواند که ميزان بروز آن در حال افزایش است. این آمارها نشان از اهمیت بسیار زیاد توجه به سرطان پستان دارد که زنان میتوانند با خودآزماییهایی در تشخیص زودهنگام این بیماری نقش داشته باشند.
متأسفانه در كشور ما اوج فراواني سرطان پستان در بین زنان در دهه چهار و پنج عمرشان است که طبق گفته بسیاری از پزشکان يك دهه پايينتر از آمارهای جهانی است. به همين دليل توصيه ميشود تمام زنان زیر 40 سال به فاصله یک تا دو سال توسط پزشک معاینه شوند و از این سن به بعد، هر سال به پزشک مراجعه کنند. درواقع از چهل سالگي به بعد بايد علاوه بر معاينات، ماموگرافي (تصويربرداري از پستان) هم سالانه انجام شود تا با تكرار اين بررسيها بهصورت منظم، بتوان سرطان پستان را در مراحل اوليه شناسايي و نسبت به درمان قطعي آن اقدام نمود.
البته ناگفته نماند خوشبختانه اين سرطان از جمله سرطانهای قابل پيشگيری و قابل تشخيص زودرس است كه با ارائه راهكارهاي ويژه، ميتوان به کاهش مراجعه ديرهنگام و ارائه درمان مؤثر بهمنظور افزايش بقاء، کاهش مرگ و ارتقاء کيفيت زندگی بيماران کمک شایانی کرد.
سن، سابقه فامیلی، ژنتیک؛ عوامل خطر و ایجادکننده سرطان پستان
عوامل متعددی در بروز سرطان پستان دخيل هستند كه مهمترين آنها عبارتند از سن، سابقه فامیلی، عوامل ژنتیکی و هورمونی، اولین حاملگی بالای 30 سال و...
باید بگویم از آنجا كه سرطان پستان بهعنوان يك بيماری جنس مؤنث شناخته شده، لذا جنس اغلب به عنوان يك عامل خطر در نظر گرفته نميشود؛ چراکه بهطوركلي تنها یک درصد سرطانهای پستان در جنس مذكر اتفاق میافتد. البته افزايش سن از عوامل خطر بسيار مهم در سرطان پستان است؛ سرطان پستان در زنان زير 30 سال شايع نيست اما ميانگين سن بروز سرطان پستان در زنان ايراني بين 15-10 سال كمتر از كشورهاي غربي است و بيشترين موارد سرطان پستان در بين سنين 49-40 سال گزارش ميشود. علایم این سرطان نیز شامل توده یا تومور پستان، ترشح از نوک پستان، تغییرات پوست و نوک پستان است که البته در مراحل اولیه کاملاً بدون علامت است و به همین دلیل ماموگرافی توصیه میشود.
توده بدون درد؛ شایع ترین علامت
توده بدون درد شایعترین علامت سرطان پستان است که در حدود 75 درصد موارد توسط خود بیمار یا معاینه ماهیانه کشف میشود و با توجه به اینکه توده هم در بیماری خوشخیم و همبدخیم میتواند دیده شود، بهتر است در صورت لمس هر تودهای در پستان، به پزشک مراجعه شود.
ترشح از نوک پستان معمولاً به دنبال بیماریهای خوشخیم پستان ایجاد میشود. با وجود اینکه وجود ترشحات نوک پستان در اغلب موارد همراه با سرطان پستان نیست، اما به دلیل احتمال وجود سرطان در همراهی با این علامت، بررسی دقیق آن ضروری است. ترشح خونی که خودبهخودی است و از یک پستان و یک مجرا خارج میشود، احتمال بیشتری برای همراهی با سرطان پستان دارد. ترشحاتی که شک به وجود سرطان را برمیانگیزند شامل ترشحات خونی یا آبکی، ترشحاتی که خودبهخودی و بدون فشار خارج میشوند، ترشحاتی که از یک پستان و از یک مجرای نوک پستان خارج میشود، ترشحاتی که همراه با توده باشد و ترشحات پس از یائسگی هستند.
فرورفتگی یا کشیدگی پوست پستان
تومور سرطانی همچان که نسوج اطراف خودش را درگیر میکند، باعث کوتاه شدن رباطهای نگهدارنده پوست پستان میشود و این تغییر به نوبه خود فرورفتگیهایی در پوست ایجاد میکند. البته کشیدگی پوست یک یافته قطعی دال بر سرطان نیست و گاهی به دنبال بیماریهای خوشخیم پستان نیز یافت میشود.
تغییرات نوک پستان
در برخی از افراد فرورفتگی نوک پستان ممکن است متعاقب شیردهی یا پس از دوران بلوغ و بدون نشانه خاصی ایجاد شود که قابل برگشت است، اما در سرطان این فرورفتگی حالت ثابت دارد و با معاینه دقیق پستان ممکن است وجود تودهای در زیر نوک پستان مشخص شود.
تغییر در اندازه پستان
گاهی اوقات نیز به علت بزرگی بیش از حد تومور در یک پستان، پستانها از حالت متقارن خارج شده و به طور واضح پستان یک طرف بزرگتر از طرف مقابل میشود. البته اندازه دو پستان در افراد سالم نیز کاملاً مشابه نیست، اما بزرگی یک پستان نسبت به طرف دیگر که اخیراً ایجاد شده باشد، باید مورد توجه قرار گیرد. بزرگی غدد لنفاوی زیر بغل و تورم یک طرفه بازو و اندام فوقانی نیز میتواند از علائم بروز این سرطان باشد.
راهکارهای پیشگیری از سرطان پستان
برای پيشگيرى از ابتلا به سرطان سينه توصيه مىشود به چربىهايى كه مصرف مىكنيد، دقت كنيد. قطعاً بسيارى از انواع چربىها، سبب افزايش سطح استروژن در بدن مىشود كه خود خطر ابتلا به سرطان سينه را افزايش مىدهد. طبق تحقيقات بهعمل آمده زنانى كه حداقل چهار ساعت در هفته ورزش مىكنند در مقايسه با زنانى كه فعاليت بدنى ندارند، 37 درصد كمتر به سرطان سينه مبتلا مىشوند. اگر چهل سال يا بيشتر سن داريد، حتماً سالى يك بار ماموگرافى كنيد، ماموگرافى 2 تا 5 سال قبل از آنكه بتوان تودهاى را در سينه لمس كرد، سرطان پستان را شناسايى مىكند. اگر هنوز عادت ماهيانه مىشويد، 7 تا 10 روز بعد از شروع قاعدگى خودتان پستانهايتانتان را معاينه كنيد و اگر ديگر عادت ماهيانه نمىشويد، يك روز در ماه را مشخص كرده و هر ماه در آن روز پستانهایتان را معاينه كنید.
سرطان تخمدان
براساس گفتههای دکتر کیوان مجیدزاده، رییس پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی میزان شیوع سرطان تخمدان در سال 88، 1077 مورد یعنی3.3 درصد بود.
چهار نوع سرطان تخمدان وجود دارد که سه نوع آن از خود تخمدان منشأ میگیرد؛ چراکه در بافت تخمدان، سه نوع سلول داریم و براساس اینکه این سرطان از کدام سلول نشأت گرفته باشد، نوع سرطان را شناسایی میکنیم و دسته چهارم نیز سرطانهایی هستند که از اندامهای دیگر بدن به تخمدان تهاجم پیدا میکنند؛ مثل سرطان پستان یا سرطان دستگاه گوارش.
اصولاً سرطان تخمدان سرطان شایعی نیست، اما جزو سرطانهایی است که آمار مرگ و میر بالایی دارد؛ یعنی زمانی که سرطان ایجاد میشود، احتمال اینکه بیمار به طور کامل درمان نشود، زیاد است. بر این اساس چهارمین علت مرگ بر اثر سرطان در زنان سرطان تخمدان است که آمار شیوع بالایی ندارد. یعنی اگر یک خانم را از بدو تولد تا 80 سالگی در نظر بگیریم، شانس اینکه دچار سرطان تخمدان شود، یک درصد است؛ اما در مقابل، شانس اینکه یک زن از بدو تولد تا 80 سالگی دچار سرطان پستان شود یک در 10 است؛ یعنی نسبت آن 10 برابر بیشتر از سرطان تخمدان است.
شیوع بیشتر این بیماری در سنین بعد از یائسگی است. البته یکسری از سرطانهای تخمدان وجود دارد که از خود تخمکها منشأ میگیرند یا از سلولهای جنسی که متأسفانه در افراد جوان و در سنین قبل از بلوغ هم ممکن است بروز کند.
علایم اولیه مشخصی ندارد
این سرطان درواقع از جمله سرطانهایی است که علایم مشخص و دقیقی ندارد، اما ممکن است علایم به صورت دردهای مبهم شکمی، سوءهاضمه، احساس سنگینی، اختلال در قاعدگی و خونریزی در افراد یائسه بروز کند. البته زمانی که این بیماری پیشرفت میکند، بهصورت تورم شکم و تجمع مایع داخل شکم خود را نشان میدهد. البته هنوز روش سودمندی که مقرون به صرفه باشد و بتوان آن را برای غربالگری کل جامعه زنان استفاده کرد، وجود ندارد.
توجه به سابقه خانوادگی
گرچه علایم مشخصی برای تشخیص بیماری وجود ندارد، اما توجه به برخی نکات میتواند در پیشگیری و تشخیص زودهنگام آن مؤثر باشد؛ از جمله سابقه خانوادگی فرد در ابتلا به سرطانهایی مثل تخمدان و یا پستان. درواقع اگر افراد درجه یک خانواده مثل مادر، خواهر، دختر، خاله و عمه مبتلا به سرطان تخمدان و یا حتی پستان بودهاند، شانس فرد در ابتلا به این بیماری زیاد خواهد بود. برخی عوامل موجب کاهش یا افزایش ابتلا به این سرطان میشود؛ تعداد زایمانها و مصرف قرصهای ضدبارداری در احتمال ابتلا به این بیماری اثرگذار هستند. به نظر میرسد مصرف داروهای باروری با افزایش احتمال ابتلا به این سرطان در ارتباط باشد؛ اگرچه هنوز به طور قطع اثبات نشده است.
روش های درمان/ شانس باروری
روش درمانی در این سرطان با توجه به مرحله پیشرفت بیماری متفاوت است. اگر بیماری در مراحل اولیه باشد و شخص قصد بارداری داشته باشد، امکان حفظ تخمدان مقابل به شرطی که درگیر نباشد وجود دارد، اما اگر هر دو تخمدان درگیر سرطان شده باشند، ممکن است که شانس حفظ آنها برای باروری دیگر وجود نداشته باشد و ناچاراً بعد از درمان و جراحی و برداشتن تخمدانها، فرد از روشهای کمک باروری استفاده کند.
درمان بهصورت جراحی است
درمان این نوع سرطان عمدتاً جراحی است که باید تومور همراه با تخمدان بهطور کامل برداشته شده و پاکسازی کامل داخل شکمی صورت گرفته و بعد هم بیمار تحت شیمی درمانی قرار گیرد. اما یکسری از تومورهای تخمدانی هستند که در سنین جوانی، قبل از بلوغ و در زنانی که بین سنین 20 تا 30 سال هستند، دیده میشود و معمولاً در سلولهای جنسی یعنی تخمکها شاهد تومور هستیم. این تومورها معمولاً در اکثر موارد یکطرفه هستند؛ یعنی تنها یک تخمدان را درگیر میکنند و خیلی خوب به شیمیدرمانی پاسخ میدهند و صددرصدشان بهبود یافته و امکان باروری در آنها حفظ میشود.
روشهای پیشگیری
برای کسانی که از نظر ژنتیکی مستعد هستند یعنی مادر و خواهرشان دچار سرطان تخمدان بوده یا در خانوادهشان سرطان پستان به کرار دیده شده است، بهترین روش پیشگیری استفاده از قرصهای ضدبارداری است که معمولاً مصرف 5 سال این قرصها موجب کاهش قابل توجهی در ابتلا به سرطان تخمدان میشود؛ البته در کنار معاینات دورهای سالیانه. همچنین به تعداد معدودی از زنان که از نظر ژنتیکی مستعد این بیماری هستند، جراحیهای پیشگیرانه توصیه میشود. معمولاً بعد از سن 40 سالگی که دیگر فرد قصد بارداری ندارد، توصیه میشود برای کاهش ابتلا به سرطان تخمدان یا پستان، توسط جراح، تخمدانها از بدن زن خارج شود.
جدای از آنچه گفته شد بسیاری از کارشناسان برای کمک به پیشگیری از سرطان تخمدان مصرف غذاهای کمچرب، پرفیبر و کاهش مصرف گوشت قرمز و همچنین بارداری را پیشنهاد میکنند؛ اگرچه نباید تصمیم به بچهدار شدن را تنها بر مبنای کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان قرار داد، اما بررسیها نشان دادهاند در زنانی که باردار شدهاند نسبت به زنانی که باردار نشدهاند، احتمال خطر سرطان تخمدان ۳۰ تا ۶۰ درصد کاهش یافته و اگر اولین فرزند یک زن قبل از ۳۰ سالگی او به دنیا آمده باشد، این خطر بیشتر کاهش مییابد.
سرطان رحم
گفتههای دکتر کیوان مجیدزاده، رییس پژوهشکده سرطان پستان جهاد دانشگاهی نشان میدهد در سال 88 سرطان رحم 937 مورد یعنی 2.8 درصد بود.
رحم يک عضو توخالي و گلابي شکل است که در قسمت پايين شکم بين مثانه و راست روده قرار دارد. ديوارههاي رحم از دو لايه بافتي تشکيل شده است: لايه داخلي و لايه خارجي. از دو گوشه بالايي رحم دو لوله ظريف، قابل انعطاف و نرم به نام لولههاي رحمي به طرف ديواره جانبي لگن کشيده ميشود که انتهاي آن بهصورت شيپور در محوطه شکم آزاد است. در زناني که در سنين باروري هستند لايه داخلي رحم هر ماه رشد ميکند و جدارش ضخيم ميشود تا براي بارداري آماده شود.
فیبروم؛ مهمترین تومور خوشخیم
مهمترين تومور خوشخيم، فيبروم رحم است. فيبرومها شايعترين تومور خوشخيم رحم هستند. اين تومورها بيشتر در حدود ۴۰ سالگي پيدا ميشوند. يک زن ممکن است در يک زمان چند فيبروم داشته باشد. در بيشتر موارد فيبروم علایمي ندارند و احتياج به درمان هم ندارند ولي بايد توسط پزشک کنترل شوند. برحسب اندازه و محل تومورها، بعضي مواقع علایمي وجود دارد. اين علایم عبارتند از:
1. خونريزي نامنظم؛
2. ترشح؛
3. تکرر ادرار.
وقتي فيبرومها سبب خونريزي شديد شوند و با فشار روي اعضاي مجاور ايجاد درد کنند، درمان جراحي يا طبي انجام ميگيرد. وقتي زن به سن يائسگي ميرسد، فيبرومها کوچک ميشوند و در پارهاي موارد خودبهخود از بين ميروند.
تومورهاي بدخيم
اين تومورها بافتها و اعضای مجاور را مورد حمله قرار ميدهند و همچنين از راه جريان خون و لنف به تمام نقاط بدن منتشر ميشوند. سرطان رحم به استخوانها، ريهها و کبد انتشار مييابد. خونريزي غيرعادي بهخصوص بعد از يائسگي، شايعترين علامت سرطان رحم است. خونريزي ممکن است کم يا زياد باشد. سرطان رحم معمولاً بعد از يائسگي ايجاد ميشود و به همين سبب خونريزيهاي دوران يائسگي نبايد ساده تلقي شود. علائم زير ممکن است با شروع سرطان رحم همراه باشند:
1. خونريزي و ترشح غيرعادي بهخصوص بعد از يائسگي يا خونريزي زياد هنگام عادت ماهانه؛
2. اشکال يا درد در هنگام ادرار کردن؛
3. مقاربت دردناک؛
4. درد در ناحيه لگن.
علایم يادشده در بالا ممکن است مربوط به سرطان رحم يا ساير شرايط غيرعادي باشد، ولي اغلب اوقات ارتباطي با سرطان ندارد. اگر زنی دچار يکي از علائم فوق شد، بايد به پزشک مراجعه کند و پزشک با انجام معاينات و آزمايشهاي زير متوجه بيماري خواهد شد:
1. معاينات باليني و آزمايشگاهي دستگاههاي ادراري، تناسلي و گوارشي؛
2. نمونه برداري از لايه داخلي بافت رحم و بررسي آن زير ميکروسکوپ؛
3. انجام آزمايش پاپاسمير (نمونهاي از سلولهاي گردن رحم و بالاي مهبل جمعآوري و براي آزمايش به آزمايشگاه ارسال ميشود).
علل سرطان رحم
علت واقعي سرطان رحم مشخص نيست و پزشکان بهندرت ميتوانند توضيح دهند چرا يک زن سرطان ميگيرد و ديگري نميگيرد. آنچه واضح است، اين است که سرطان رحم به علت يک آسيب يا صدمه ايجاد نميشود، مسري نيست و کسي از ديگري سرطان نميگيرد. اما عواملی بهعنوان عوامل خطر همواره در این زمینه مطرح میشود که دوری از آنها میتواند فرد را تا حدودی از ابتلا دور نگه دارد:
1. سن: سرطان رحم بيشتر در زنان ۵۰ سال به بالا شايع است. خطر ابتلا با افزايش سن زياد ميشود؛
2. درمان با استروژن: در زناني که در دوران يائسگي براي برطرف کردن علایم اين دوران يا جلوگيري از پوکي استخوان و کمکردن خطرات بيماريهاي قلبي و سکته، استروژن مصرف ميکنند، شانس ابتلا به سرطان رحم بيشتر است. استفاده طولاني و به مقدار زياد اين خطر را افزايش ميدهد؛
3. چاقي: خطر ابتلا به سرطان رحم در زنان چاق 2 برابر زنان با وزن معمولي است؛
4. ديابت و فشار خون بالا: بعضي از دانشمندان اعتقاد دارند که ديابت و فشار خون بالا، خطر ابتلا به سرطان رحم را بيشتر ميکند؛
5. ساير سرطانها: خطر بروز سرطان رحم در مبتلايان به سرطان روده بزرگ و پستان بيشتر است؛
6. نژاد: خطر ابتلا در نژاد سفيد بيشتر از نژاد سياه است؛
7. ساير موارد: نازائي، نامنظم بودن عادت ماهانه و يائسگي ديررس هم از ديگر عوامل خطرساز هستند.
درمان
درمان اغلب به روش جراحي صورت ميگيرد و در مواردي هم از اشعهدرماني استفاده ميشود. تعداد کمي از بيماران با شيميدرماني و هورموندرماني معالجه ميشوند. انتخاب روش درماني به اندازه تومور، شرايط هورموني بيمار، سن، وضعيت عمومي بيمار و بهخصوص درجهبندي سرطان رحم بستگي دارد. منظور از درجهبندي اين است که آيا سرطان در مراحل اوليه است و فقط بافت رحم را مبتلا کرده يا به اعضاي مجاور نیز حمله کرده و انتشار يافته است.
سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم نیز از دیگر سرطانهای ویژه زنان است که نباید آن را با سرطان رحم اشتباه گرفت. سالانه نیم میلیون نفر در جهان به سرطان دهانه رحم یا سرویکس دچار میشوند. رفتارهای پرخطر جنسی یکی از علل عمده زمینهساز ابتلا به این بیماری است. این سرطان بهعنوان دومين علت مرگ ناشی از سرطان در زنان، پس از سرطان پستان شناخته میشود. درواقع این سرطان از رشد بافت سرطانی بدخیم از ناحیه گردن رحم نشأت میگیرد و بهطور نامنظم و فزآیندهای تکثیر میشود.
پزشکان معتقدند از آنجا كه تبديل مرحله نهفته این سرطان به فاز تهاجمی آن سالها طول میكشد، ميتوان با انجام سالانه تست پاپاسمير (نمونه سلولي گردن رحم)، سرطان اين ناحيه را در مراحل زودرس شناسايی و در جهت درمان به موقع آن اقدام کرد. تحقیقات نشان میدهد از زمان بهكارگيری تست پاپاسمير، مرگ و مير ناشی از اين بيماری به ميزان 70 درصد كاهش يافته است؛ به همین خاطر پزشکان توصیه میکنند سالی یکبار این نمونهگیری توسط متخصص زنان يا مامای ورزيده صورت گیرد.
خونریزی؛ مهمترین مشخصه سرویکس
شیوع این بیماری عمدتاً در سنین پس از یائسگی بوده و مهمترین مشخصه آن «خونریزی» است که ممکن است این خونریزی پس از یائسگی اتفاق بیفتد یا بهصورت خونریزیهای نامرتب، حول و حوش سن یائسگی باشد. در مراحل پیشرفته بیماری، شایعترین علت؛ خونریزی غیرطبیعی واژینال است. این خونریزی ممکن است به صورت خونریزی بین 2 عادت ماهیانه و خونریزی پس از نزدیکی باشد که البته گاهی ترشحات بدبو، رقیق و خونی نیز دیده شده است، فشار یا درد لگنی و تورم پاها نیز از دیگر علایم این بیماری است. درواقع ویروس (HPV) را میتوان از علل اساسی سرطان دهانه رحم ذکر کرد که دارای انواع پرخطر و کم خطر است؛ نوع کمخطر آن اغلب باعث زگیل تناسلی شده و نوع پرخطر آن بیشتر تبدیل به سرطان میشود. البته هر زنی در طول زندگی خود احتمال ابتلا به این ویروس را دارد که حدود ۹۰ درصد این عفونتها به خودی خود بهبود مییابند.
معمولاً سن شیوع سرطان دهانه رحم از 50 سالگی به بعد است و زنانی که هرگز زایمان نکردهاند، ۲ تا ۳ برابر سایرین، مستعد این بیماری هستند. همچنین یائسگی دیرهنگام، چاقی و اضافه وزن بیش از ۱۰ کیلوگرم، فرد را در معرض ابتلا به این بیماری قرار میدهد.
بروز این بیماری یک یا دو دهه طول میکشد؛ یعنی فردی که به ویروس HPV آلوده میشود، بلافاصله این بیماری در آن ظهور و بروز نمیکند، لکن رفتارهای پرخطر جنسی از مهمترین عوامل انتقال این ویروس است و متأسفانه هر چه رعایت اخلاق در ارتباطات جنسی نادیده گرفته شود، شیوع این سرطان نیز افزایش پیدا میکند.
چگونه از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنیم؟
انجام معاینات دورهای سالانه یکی از مهمترین عوامل پیشگیری است. انجام تست پاپاسمیر یک سال پس از اولین مقاربت باید صورت بگیرد و در واقع میتوان گفت زودترین زمان برای انجام این آزمایش، یک سال پس از ازدواج است. اين روش غربالگری باعث شده است كه 75 درصد خطر سرطان گردن رحم كاهش يابد. افرادی که در خانواده سابقه سرطان پستان، رحم، تخمدان، روده و... دارند، باید بههوش باشند که به محض مشاهده خونریزیهای نامرتب به پزشک مراجعه کنند. همچنین درمان سریع کیستها نیز مهم است؛ البته کیستهای دهانه رحم که بر اثر زایمان ایجاد میشوند، زمینهساز سرطان نیستند. این کیستها باید هر چه سریعتر درمان شوند؛ چراکه اگر التهاب آن بیش از حد شود، ویروس (HPV) زودتر وارد سلولها میشود. بنابراین یکی از راههای درمانی آن، استفاده از کرمهای واژینال و یا استفاده از «فریز» و ایجاد پوشش مناسب به روی سلولهاست. یک روش دیگر، واکسن HPV است. با تزریق این واکسن برای سنین بین ۱۴ تا ۲۶ سال بهخصوص در سنین قبل از ازدواج، میتوان جلوی سرطانهای احتمالی را گرفت.
انتهای پیام/ص
دیدگاه شما