به گزارش شبنم همدان به نقل از سایت " زنان شهید " : کتاب " الگوی سوم ( الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه) " از آن دسته کتابی هایی است که به مسایل بسیار مهم در سبک زندگی اسلامی، الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه پرداخته شده است.

منابع اسلامی در باره‌ی این پرسش که الگوی رفتاری زن در خانواده و جامعه  به چه گونه ای می تواند باشد، پاسخ یک‌سانی نمی‌دهند. از بعضی آیات و روایات مشروعیت حضور اجتماعی و از بعضی دیگر لزوم ماندن زن در خانه استنباط می‌گردد. موضع دانشمندان مسلمان نیز در باره الگوی رفتاری زن مسلمان متفاوت است. بعضی از آنها «حبس» زن در خانه را مستحب شمرده، بلکه بعضی از آنها خروج زن از منزل و مواجهه بصری و کلامی با مردان را جز در موارد ضروری حرام شمرده‌اند؛ در حالی که بعضی دیگر مشوّق حضور اجتماعی زنان با رعایت ضوابط شرعی هستند.

در حقیقت، دو نگاه یا دو رویکرد متفاوت به نقش زن در جامعه وجود دارد؛ مطابق رویکرد نخست، حضور زن در جامعه جز برای حوایج ضروری دینی یا دنیوی مکروه یا حرام است؛ و مطابق رویکرد دوم، حضور زن در جامعه جز در صورتی که مفسده‌آمیز باشد مباح یا مطلوب است. مطابق رویکرد نخست، الگو و سبکی از زندگی برای زنان مسلمان شکل می‌گیرد که می‌توان از آن به «خانه‌نشینی» و عزلت‌گزینی تعبیر کرد؛ سبکی از زندگی که زنان را در حاشیه نگه می‌دارد و برای آنان در اداره جامعه نقشی قایل نیست. در حقیقت، این نظریه با تفکیک دو حوزه خصوصی و عمومی از یکدیگر، نقش زن را به حوزه خصوصی محدود نموده و حوزه عمومی را کلاً به مردان می‌سپارد. این مسأله از گذشته‌های دور نیز معرکه آرا بوده و در زمان ما نیز همچنان مورد گفتگو است. بدین ترتیب، دانشمندان اسلامی که در نفی الگوی «شیء‌وارگی زن» اتفاق نظر دارند و آن را زیان‌بار می‌دانند؛ در تعریف الگوی اسلامی زن اتفاق نظر ندارند.

اسفند سال 1391، به منظور گرامیداشت مقام و منزلت بانوان شهید و تجدید پیمان با آنان، کنگره ملی هفت هزار شهید زن کشور با قرائت پیام مقام معظم رهبری برگزار گردید. پیام معظم‌له حاوی نکات بسیار مهمی درباره زنان است. در قسمتی از پیام ایشان در توصیف الگوهای زنان این‌گونه آمده  است:

«زن در تعریف غالباً شرقی، همچون عنصری در حاشیه و بینقش در تاریخ‌سازی و در تعریف غالباً غربی، به مثابه موجودی که جنسیت او بر انسانیتش میچربد و ابزاری جنسی برای مردان و در خدمت سرمایه‌داری جدید است، معرفی میشد. شیرزنان انقلاب و دفاع مقدس نشان دادند که الگوی سوم، زن نه شرقی و نه غربی است. زن مسلمان ایرانی تاریخ جدیدی را پیش چشم زنان جهان گشود و ثابت کرد که میتوان زن بود، عفیف بود، محجبه و شریف بود و در عین حال، در متن و مرکز بود. میتوان سنگر خانواده را پاکیزه نگاه داشت و در عرصه سیاسی و اجتماعی نیز سنگرسازی‌های جدید کرد و فتوحات بزرگ به ارمغان آورد. زنانی که اوج احساس و لطف و رحمت زنانه را با روح جهاد و شهادت و مقاومت درآمیختند و مردانهترین میدانها را با شجاعت و اخلاص و فداکاری خود فتح کردند».

ایشان همچنین در پیام پیش‌گفته، به ساحتهای گوناگون شخصیت زن اشاره و بیان داشته است:

«در انقلاب اسلامی و در دفاع مقدس، زنانی ظهور کردند که می‌توانند تعریف زن و حضور او در ساحت رشد و تهذیب خویش و در ساحت حفظ خانه سالم و خانواده متعادل و در ساحت ولایت اجتماعی و جهاد امر به معروف و نهی از منکر و جهاد اجتماعی را جهانی کنند و بنبستهای بزرگ را در هم بشکنند».

این پیام، افق جدیدی را پیش چشم ما گشود و بحث و گفت‌وگو درباره الگوهای زنان را ضروری ساخت. هدف مطالب کتاب تبیین متن پیام و الگوهای مذکور در آن است.

پرسش اصلی که کتاب می‌کوشد آن را بررسی کند، عبارت از این است که «الگوی رفتاری مطلوب زن مسلمان در خانواده و جامعه چیست؟». در باره این پرسش سه الگوی متفاوت «خانواده‌گریزی»، «خانه‌نشینی»، و «خانواده‌گرایی» بررسی و ارزیابی گردید. خانواده‌گرایی سبکی از زندگی است که خانواده و نیازهای آن برای زن اولویت درجه نخست است. با این حال، وظایف همسری و مادری وی را از مسئولیت‌های اجتماعی غافل نمی‌سازد. این کتاب با معرفی همین الگوی سوم نگارش یافته و مطالب آن در پنج فصل سامان یافته است: در فصل آغازین، مفهوم الگو و مبانی الگوپذیری تبیین گردید. فصل دوم کتاب به شناسایی الگوهای زنان می‌پردازد و آنها را مقایسه و مورد ارزیابی قرار می‌دهد. فصل سوم کتاب، مبانی الگوی سوم را به عنوان الگوی مطلوب زنان تبیین می‌نماید؛ شاخصه‌های الگوی سوم در فصل چهارم بررسی می‌گردد و بایسته‌های الگوی سوم، موضوع مباحث فصل پایانی این کتاب است.

به قلم فرج‌الله هدایت نیا

انتهای پیام/ص