به قلم: فرشته میرزا

به گزارش شبنم ها به نقل از  طنین یاس، مقام معظم رهبری در 1392/11/30 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را به مسئولان ابلاغ کردند؛ در پی این ابلاغ کارشناسان حوزه اقتصاد نیز بسیار قلم فرسایی کرده و تحلیل و نقطه نظراتشان را منتشر کردند؛ با این‌حال با گذشت دو سال از ابلاغ، هنوز سازوکار اقتصادی کشور متناسب با الگوهای اقتصاد مقاومتی طراحی نشده و به نظر می‌رسد فرهنگ سازی در این زمینه و مطالعات فرهنگی-اجتماعی لازمه اجرا شدن این الگوی اقتصادی در کشور باشد.

اکنون به گفته دولتمردان تحریم‌ها رو به زوال هستند، اما رهبر انقلاب بارها تاکید کردند که مشکلات اقتصادی کشور فقط وابسته به تحریم‌ها نیست و مسائل داخلی در این زمنیه موثرتر هستند.

سوال اینجاست که در دوران پسابرجام شرایط به چه صورت خواهد بود و زنان به عنوان نیمی از جامعه در این برهه چه نقشی را می‌توانند ایفا کنند؟ چگونه می‌توان در رفع موانع داخلی تلاش کرد و حضور زنان در این عرصه به چه شکلی موثر خواهد بود؟ دیگر اینکه زنان چگونه می‌توانند در گسترش "تفکر تولیدی" و جایگزین کردن آن با "تفکر مصرف‌گرایانه" فعالیت کنند؟

دکتر مهدی طغیانی پژوهشگر و اقتصاددان جوان ایرانی و دکتر فاطمه واعظ جوادی استاد دانشگاه تهران در این‌باره نظراتی دارند که در ادامه می‌خوانید:

مهدی طغیانی، مولف کتاب‌های «اقتصاد تحریم» و «دفاع اقتصادی»، اقتصاد مقاومتی را یک اقتصاد رشد یابنده معرفی کرد و گفت: اقتصاد مقاومتی یک الگوی اقتصادی در حال پیشرفت است؛ یعنی با وجود هر مانع و مشکلی در مسیر آن، باز هم پیشرونده خواهد بود و با افزایش و کاهش مشکلات در دوره‌های مختلف از بین نخواهد رفت.

شاخص بی‌صبری در مردم ایران، 3 برابر کشورهای دیگر!

استاد دانشگاه اصفهان "مواجهه با مشکلات درونی" را یکی از موانع اساسی اقتصاد مقاومتی در کشور دانست و افزود: پیشرفت اقتصادی در ایران، بیش از آنکه با موانع بیرونی مواجه باشد با موانع درونی روبرو است. شاخص بی‌صبری در کشورهای پیشرفته دنیا حدود 2 تا 2.5 است اما در ایران این عدد تقریباً 6 است؛ یعنی ما جامعه بی‌صبری داریم و سه برابر کشورهای دیگر بی‌صبر هستیم

طغیانی در ادامه گفت: صبور بودن لازمه پیشرفت اقتصادی در وضعیت امروز ایران است و کم صبری جامعه ایرانی در این مسیر یک مانع اقتصادی درونی محسوب می‌شود. در حقیقت ما می‌خواهیم در اقتصاد ره صد ساله را یک شبه برویم که امکان‌پذیر نیست.

وی گفت: هیچ سرمایه گذاری مولدی وجود ندارد که در کوتاهترین زمان، به بالاترین سوددهی برسد. اما در یک جامعه بی‌صبر، افراد برای نتیجه‌گیری سریعتر به سراغ سرمایه‌گذاری‌های کم اثر و غیر تولیدی رو می‌برند که آنچنان مولد نبوده و یک مانع درونی در مسیر اقتصاد مقاومتی است.

این استاد دانشگاه با انتقاد از اینکه تمام سرمایه‌گذاری‌ها به موانع خارجی و تحریم‌ها گره زده می‌شد، اظهار داشت: درست است که به‌خاطر تحریم‌ها از سرمایه گذاری خارجی محروم بودیم، اما آیا از همه توان خود در سرمایه گذاری داخلی استفاده کرده‌ایم؟ آیا همه سرمایه گذاری داخلی که انجام داده‌ایم مولد بوده است؟ قوانین، فضای کسب و کار، ساختار و فرهنگ مالیاتی ما از مالیاتی ما از موانع پیشرفت هستند.

زنان در بهبود اقتصادمقاومتی در شرایط پسابرجام چه نقشی دارند؟

طغیانی در پاسخ به این پرسش خبرنگار طنین یاس که در شرایط پسابرجام، زنان به چه نحوی می‌توانند به اقتصاد مقاومتی در کشور کمک کنند، تبیین کرد: در اقتصاد مقاومتی بانوان نقش برجسته‌ای دارند که در واقع ربطی به قبل و پس از برجام ندارد. در اقتصاد مقاومتی دو رکن به نام‌های " پیشرفت"و "موانع" داریم که در هر دوی آن‌ها زن نقش آفرین است.

وی افزود: اولین نقشی که زن دارد، این است که این جنس نیز مانند جنس مرد بخشی از جامعه است که با توجه به تخصصی که دارد، یک نیروی کار محسوب می‌شود؛ نیرویی که هم در پیشرفت و هم در رفع موانع اثر گذار است.

مولف کتاب «تعلیم تربیت اقتصادی» تاکید کرد: نقش تصمیم‌سازی زنان در مصرف کالا و خدمات را یکی دیگر از نقش‌های اقتصادی زنان معرفی کرد و گفت: البته در این مورد آنطور که باید بحث علمی صورت نگرفته است، اما به طور کلی به خاطر ویژگی ساختاری زن و جزئی نگر بودن وی به نسبت جنس مرد؛ زنان همیشه در بحث کالا، خدمات و حوزه تجاری و تبلیغی بیشتر مورد هدف هستند، زیرا بیشتر تصمیم‌ساز هستند. در نتیجه نوع مصرف و انتخاب زنان می‌تواند در «پیشرفت و حفظ منابع» و یا «ایجاد مانع» در مسیر اقتصاد موثر باشد.

زنان پس‌انداز و اندوخته‌هایشان را "سرمایه‌گذاری" کنند

طغیانی "پس انداز و سرمایه گذاری‌ها" را یکی دیگر از نقش‌های زن در اقتصاد مقاومتی دانست و گفت: سابقه تاریخ اقتصادی ایران نشان می‌دهد اگرچه زنان ما شغلی در جامعه نداشتند، اما صاحب ثروت‌هایی بودند که از آن موقوفات زیادی در کشور داشته‌اند.

وی افزود: اکنون نیز زنان اندوخته و پس‌اندازهایی دارند که اگر سرمایه گذاری شده و مولد شود قطعاً در این اقتصاد در حال پیشرفت اثرگذار خواهد بود. زنان کارآفرینی که هم خودشان صاحب سرمایه بوده و هم ایجاد شغل کرده‌اند، نمونه‌ای از این زنان نقش آفرین در اقتصاد مقاومتی هستند.

"تدبیر دخل" با آقایان، "تدبیر خرج" با خانم‌ها

طغیانی با تاکید بر نقش مدیریتی زن در خانواده، خاطرنشان کرد: در بسیاری از خانواده‌ها، تصمیمات و تخصیصات اقتصادی را خانم ها انجام می دهند. اگر در اغلب خانواده‌های ایرانی "تدبیر دخل" با آقایان است، "تدبیر مال" و حفظ و خرج آن با خانم‌ها است که با رعایت اخلاق دینی، ساده زیستی، قناعت از سوی زنان در خانواده، از هدر رفتن منابع و زیان اقتصادی جلوگیری می‌شود.

این کارشناس اقتصادی، "مادری" را یکی دیگر از نقش‌های زن در اقتصاد مقاومتی دانست و افزود: بخشی از تربیتی که مادر به فرزند خود می‌دهد، تربیت اقتصادی است؛ فرهنگ مصرف، وجدان کاری، مسئولیت پذیری، پس انداز، استفاده بهینه از امکانات و نوآوری که همه این‌ها در مجموع فرهنگ کار هستند، در خانواده ها و تحت تربیت مادر شکل می‌گیرند.

چه شخص یا ارگانی مسئول اجرای اقتصاد مقاومتی است؟

استاد دانشگاه اصفهان با بیان اینکه اقتصاد مقاومتی متولی خاصی ندارد، اظهار داشت: دولت، مردم، تولید کننده، مصرف کننده و قانون‌گذار، همه بخشی از مجموعه اقدام‌کنندگان به اقتصاد مقاومتی هستند و نباید گفت، فقط دولت یا فقط مردم مسئول اند، همه مسئولند؛ مردم در حوزه فرهنگ تولید و مصرف و مسئولین در حوزه بسترسازی در بحث آماده کردن زمینه‌‌ها و نمایندگان مجلس در بحث قانونگذاری سهم دارند.

خانم ها از کارهای کوچک و زود بازده شروع کنند

دکتر فاطمه واعظ جوادی، پژوهشگر اقتصاد مقاومتی و استاد محیط زیست دانشگاه تهران با انتقاد از مصرف‌گرایی در ایران به طنین یاس گفت: ما بد استفاده می‌کنیم. در این کشور هم آب، هم خاک حاصلخیز و هم هوا داریم، با این‌حال از این نعمت‌های طبیعی استفاده نمی‌کنیم. ما هرگز مستقل نخواهیم بود مگر اینکه به داشته‌های درونی خود تکیه کرده و آن‌ها را بارور کنیم.

این نویسنده تاکید کرد: از آنجایی‌که بخشی از مفهوم اقتصاد مقاومتی به کارهای کوچک مقیاس و حتی درون منزل بازمی‌گردد و توانایی این کارهای خرد در خانواده‌ها وجود دارد؛ بنابراین خانم می‌توانند با حفظ آرامش کانون خانواده در کارهایی چون تولید محصولات غذایی کشاورزی، تولید پوشاک و انواع دورکاری‌ها در مناسب اداری فعالیت‌کنند.

وی با اشاره به نقش سازنده زنان اروپایی در جنگ جهانی، با مدیرتی که در کشاورزی ایجاد کردند، اظهار داشت: در آن دوره بسیاری از باغات و مزارع کشاورزی اروپا بر اثر بمباران نابود شد، اما آن‌ها تصمیم گرفتند در هر جای شهر و روستا که ممکن باشد، نیازهای اولیه کشاورزی خود را بکارند و قوت اولیه خود را تامین کنند. ایران اکنون در چنین شرایطی نیست اما الگوگیری از این حرکت برای زنان ما بسیار ضروری است.

جوادی تاکید کرد: باید با کارهای فرهنگی، از مقاطع آموزشی گرفته تا رسانه‌های گوناگون، خانم‌ها را تشویق کنیم تا در عرصه‌های کارآفرینی‌های کوچک و زودبازده حضور پیدا کنند. این کار نیازی به قانون‌گذاری ویژه و پیچیده‌ ندارد و با کمی تصحیح قوانین کسب و کار امکان‌پذیر است.

رئیس سابق سازمان حفاظت از محیط زیست در پایان با اشاره به حلقه مفقوده‌ای که دلالان بین تولید‌کننده و مصرف‌کننده ایجاد می‌کنند، اظهار داشت: به عنوان مثال اگر زنان بتوانند در مدیریت تعاونی‌هایی را برعهده بگیرند و سیر تولید تا مصرف محصولات مختلف را مدیریت کنند، هم رقابت شغلی سالمی ایجاد کرده و هم دلالان را ناکام می‌گذارند و علاوه بر این شغلی متناسب با توانمندی قشر زنان را در جامعه ایجاد می‌کنند.

انتهای پیام/خ