به گزارش شبنم ها به نقل از خبرگزاري تسنيم، چندي قبل ميزگردي با حضور مسئولان دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت در خبرگزاري تسنيم برگزار شد که تاکنون بخش‌هاي از اين ميزگرد منتشر شده است، بنابراين يکي از کارشناساني که در اين ميزگرد حضور داشت دکتر مجيد رحيمي، پزشک عمومي بود که به گفته خويش هم اکنون در مرکز بهداشتي درماني روستايي گنبد فعاليت مي‌کند.

رحيمي در ادامه صحبت‌هاي خود درباره نقدهايي که به برنامه‌هاي دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت مي‌شود، گفت: به نظر بنده نقدهايي که شده است خيلي منصفانه نيست، زيرا بنده که هم اکنون در مرکز بهداشتي درماني روستايي گدم آباد در شهرستان گنبدکاووس در استان گلستان کار مي‌کنم و 15 سال نيز در سيستان و بلوچستان با همه اين آقايان و خانم‌هايي که هم اکنون منتقد برنامه‌هاي جمعيتي وزارت بهداشت هستند در زاهدان به کفايت کار کردم، همچنين، پنج سال در سطح وزارتخانه نيز در مقاطع مختلفي فعاليت کردم. هم اکنون نيز خوشحالم که در محيط (محل جغرافيايي يک روستا ) خدمت مي‌دهم. با ميل خودم هم رفتم.

وي در پاسخ به عوارض داروهاي قرص‌هاي ضدبارداري «ياز و ياسمين» که برخي‌ها مدعي هستند اطلاع رساني درباره آن نمي‌شود، تصريح کرد: هيچ دارويي بدون عارضه نيست. شايع ترين دارويي که در کشور دارد استفاده مي‌شود استامينوفن است. يک ميليارد و صد ميليون عدد استامينوفن در سال در ايران استفاده مي‌شود. مي‌دانيد عوارض استامينوفن چيست؟ چه کسي تا به حال به مردم گفته است؟ در حاليکه استامينوفن مي‌تواند نارسايي کبد و کليه ايجاد کند تا سرطان خون تا آسم و عقيمي در جنين که بعداً جنين نمي‌تواند بارور شود. آيا کسي اين‌ها را به مردم گفته است؟ آيا اين عدم اطلاع فقط منحصر به برخي از داروها است؟

اين پزشک و کارشناس سابق دفتر سلامت جمعيت وزارت بهداشت ادامه داد: وقتي ما قرار است يک مشکل را مطرح کنيم به دو چيز توجه مي‌کنيم، يکي شدت و يکي شيوع؛ حال شيوع کدام دارو بيشتر از استامينوفن است؟ البته در مورد قرص‌هاي LD خيلي بحث شده است. شايع ترين عارضه آن هم گوارشي است. آيا اين عارضه به مردم گفته مي‌شود؟ البته گفته مي شود. براي هيچ دارويي در سطح کشور هيچ فرمي براي مردم تکميل نمي‌شود مبني بر اينکه قبل از اينکه فلان دارو را مصرف کني چنين علائم را پيدا ميکني؟ اما در سال 1389 به گواهي اين راهنما (نشان دادن يک راهنما و کتاب) که بعد از يکسال تحقيق و پايلوت در 10 شهر و دانشگاه کشور با استفاده از نظرات کارشناسان صاحب‌نظر قرار شد اين فرم (يک نوع فرم مخصوص) در بهار 1389 به تمام دانشگاه‌هاي کشور ابلاغ شود.

وي ادامه داد: براساس اين فرم‌هاي مخصوص، اين تکليف به وجود مي‌آيد تا براي هر مراجعه کننده با توجه به روشي که انتخاب کردند و مورد نظرشان است اين فرم قبل از تجويز تکميل شود. اين فرم در دو سطح تکميل مي‌شود. يک در خانه بهداشت و ديگري مرکز بهداشتي درماني؛ در سطح اول بهورز پُر مي‌کند. هر کدام از قسمت‌هاي قرمز ثبت شود تجويز آن به طور مطلق ممنوع است و به هيچ عنوان تجويز انجام نمي‌شود. در سطح دوم نيز اين فرم را کارشناس، ماما و يا پزشک براي بار دوم تکميل مي‌کند.حا بايد بپرسيم آيا اين کارها انجام نمي‌شود؟ بنده مي‌گويم بله. در مراکزي که ارائه خدمت مي‌شود انجام مي‌شود.

روستايي که پول نان ندارد نمي‌رود قرص LD بخرد!

رحيمي در ادامه با انتقاد به روندي در سطح کشور و خانه‌هاي بهداشت عنوان کرد: هم اکنون مشکل ما در مراکز بهداشتي درماني خودمان در سطح کشور و خانه‌هاي بهداشت اين است که کسي اگر در شرايط‌ ريسک است و واجد شرايط بارداري نيست وسيله کافي وجود ندارد که به او بدهيم. اين ايراد بنده به دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت است. چرا مادري که يک‌سال از زايمانش نگذشته دچار بارداري ناخواسته مي‌شود؟ چرا سلامتش تهديد شود؟ حال اينجا اين سئوال پيش مي‌آيد چه کسي سلامتش تهديد مي‌شود؟ به هر حال آن کسي که پول دارد مي‌رود در داروخانه يا بخش خصوصي اين لوازم پيشگيري و يا قرص LD را تهيه مي‌کند؟ ولي آن روستايي محروم و مستضعفي که پول نانش را هم ندارد، نمي‌رود قرص LD از داروخانه بخرد.

بارداري ناخواسته و معلوليت

اين پزشک و کارشناس سابق دفتر سلامت جمعيت وزارت بهداشت در ادامه توضيح داد: حال چه اتفاقي مي‌افتد؟ بارداري ناخواسته رخ مي‌دهد، معلوليت ايجاد مي‌شود، يعني فرزند ناخواسته و عوارض به دنبال آن رخ مي‌دهد.

رحيمي ادامه داد: پس آيا اين فرم تکميل مي‌شود؟ مسلماً بله؛ در تمام مراکز و واحدهاي بهداشتي درماني که ارائه خدمت مي‌شود اين فرم از سال 1389 به دقت تکميل مي‌شود. حال آيا کسي که نقد مي‌کند و مي‌گويد اين فرم‌ها پُر نمي‌شود اطلاعي از وجود اين فرم‌ها نداشته است؟! اگر نداشته، بايد مي‌داشته؛ بعد نقد مي‌کرده! شرط نقد منصفانه نقد عالمانه است. من اطلاع دارم که آنها مطلع بودند. پس اگر مطلع بودند چرا چنين چيزي را مي‌گويند؟ کاش بودند و پاسخ مي‌دادند.

اين پزشک و کارشناس سابق دفتر سلامت جمعيت وزارت بهداشت تصريح کرد: خانم دکتري که سابق بر اين معاون سابق بهداشتي وزارت بهداشت بود در زماني که بنده در زاهدان افتخار خدمت با وي را داشتم تحقيقات عديده اي داشتند در مورد روش‌هاي پيشگيري از بارداري! چرا امروز وي دارد نقد خودش را مي‌کند؟ چرا تا ديروز اين حرف را نمي‌زد؟ در 1391 اين خانم دکتر به عنوان معاون سابق بهداشتي وزارت بهداشت به همراه رئيس شوراي فرهنگي اجتماعي زنان و خانواده و مابقي دوستان از جمله مديرکل سابق دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت حضور داشتند که يک جلسه در معاونت بهداشتي تشکيل شد که بنده هم حضور داشتم. بسياري از آدم‌هاي صاحبنظر از جمله چند معاون وقت دانشگاه هم آنجا بودند. معاون سابق بهداشتي وزارت بهداشت در آن زمان قصدشان اين بود که تمام خدمات را قطع کند. چرا نتايج آن جلسه هيچ وقت منتشر نشد؟ رئيس شوراي فرهنگي اجتماعي زنان و خانواده اعتقاد داشتند که خير، بحث اين نيست که خدمات را قطع کنيم بايد خدمات ارائه شود.

هيچ کس نمي‌گويد خانم 35 سال به بالا حق ندارد باردار شود، اما ...

رحيمي در پاسخ به نقدي مبني بر اينکه عنوان شده است که مسئولان کنوني دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت به روشي توصيه‌هاي جمعيتي را ارائه مي‌کنند که زنان بالاي 35 سال از فرزند آوري منع شوند و يا تشويق نمي‌شوند، گفت: آيا واقعا هر خانم 35 سال به بالا حق ندارد باردار شود؟ هيچ کس اين حرف را نزده است.

اين پزشک و کارشناس سابق دفتر سلامت جمعيت وزارت بهداشت توضيح داد: ما به کسي  بر اساس آخرين دستورالعمل دفتر سلامت جمعيت خانواده و مدارس اختياري وسيله جلوگيري از بارداري نمي‌دهيم، شرط دارد، و شرط آن Flowchart است. Flowchart مي‌گويد بپرسيد از خانم يا آقايي که مراجعه کرده است که آيا زير 18 سال سن است يا بالاي 35 سال؟ آيا بچه کمتر از 30 ماه دارد؟ آيا بيماري جدي دارد که نبايد باردار شود؟ اگر اين‌ها را دارد حالا مي‌توانيم خدمات بدهيم. اگر در واحد بهداشتي درماني اعم از خانه بهداشت، پايگاه بهداشتي درماني و مراکز بهداشتي درماني خدمت ارائه مي‌شود بايد لاجرم اين فرم تکميل شود و در پرونده خانوار افراد باقي بماند، همه اين را مي‌دانند. سؤال من اين است که شما که مي‌دانيد پس چرا با استامينوفن مقايسه نمي‌کنيد؟ اگر کسي دلش براي سلامت مردم مي‌سوزد چرا نمي‌روند دنبال عوارض استامينوفن؟! چرا نمي‌روند دنبال عوارض امپرازول؟! چرا فقط قرص فاصله گذاري بارداري LD را نقد مي‌کنند؟!

رحيمي ادامه داد: ما توصيه اي مي‌کنيم که علم مي‌گويد يعني علم تجربي و سلامت زنان و مادران کودکان مي‌گويد، مبني بر اينکه بهترين بارداري در سن بين 20 تا 30 سالگي اتفاق مي‌افتد. بنابراين سن مناسب براي بارداري 18 تا 35 سالگي است. يعني خانم‌ها از 18 تا 35 سال با رعايت فاصله گذاري مناسب بين مواليد مي‌توانند هر چند تا دلشان مي‌خواهد بارداري داشته باشند. اما آيا يک خانم قبل از 18 سال مي‌تواند باردار شود؟ بله، مي‌تواند،  آيا يک خانم با توجه به بالا رفتن سن ازدواج در کشور مي‌تواند بعد از 35 سال باردار شود؟ بله، مي‌تواند، اما اين بارداري پُرخطر است يعني نيازمند مراقبت ويژه است. يعني بايد يک اقداماتي را انجام دهد مضاف بر اقداماتي که يک خانم در سن 18 تا 35 بايد انجام شود. مثلاً ما سونوگرافي را دو نوبت براي خانم باردار در سن 18 تا 35 توصيه مي‌کنيم اما براي خانم بعد از 35 معمولاً متخصصان زنان و زايمان يک سونوگرافي NT هم درخواست مي‌کنند، چرا؟ براي اينکه اگر اختلالات کروموزومي وجود داشته باشد کاملاً متوجه شوند تا ختم بارداري قبل از هفته 12 يا 14 بارداري صورت پذيرد.

وي تصريح کرد: بنابراين سن مناسب از 18 تا 35 است ولي زنان از زمان پريودي تا زمان يائسگي مي‌توانند باردار شوند. ولي علم توصيه نمي‌کند. در علوم تجربي يک تئوري تا زماني که در حد تئوري است ارزش علمي ندارد، مثلاً بنده به شما بگويم که اگر شما ليموي تازه بخوريد شانس ابتلاي شما به سرطان روده کاهش پيدا مي‌کند. حتي اگر بر اساس منطق هم ثابت کنم؛ بنابراين تا زماني که تحقيقات علمي با حجم نمونه مشخص با رعايت اصول علمي مثلاً گروه نمونه و گروه شاهد به مانند يک سري را هر روز ليموي تازه بدهيم و يک سري را ندهيم تا مثلاً 20 سال به طور معني دار و با رابطه آماري ارزشمند ثابت شود که کسي که ليموي تازه مي‌خورد شانس سرطان نسبت به کسي که نخورده کمتر مي‌شود، بعد اين تحقيق مقاله مي‌شود، حال اين سئوال پيش مي‌آيد که آيا حالا مي‌توانيم اين را در مجامع علمي مطرح کنيم، خير؛ مجامع علمي نمي‌پذيرند، چون مي‌گويند يک تحقيقي شده، آيا ثابت شده؟ بنابراين تحقيقات مشابه در نقاط مختلف دنيا انجام مي‌شود. به شرطي که عيناً آن نتايج را تاييد کنند، بعد از همه اين مسيرها تازه مي‌آيد جزو تکست يا منابع علمي قرار مي‌گيرد.

اين پزشک و کارشناس سابق دفتر سلامت جمعيت وزارت بهداشت عنوان کرد: پس منابع علمي اين نيست که مجيد رحيمي (يعني بنده) يک چيزي بنويسد و ديگران هم بگويند خوب است. بنابراين منابع ما (دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت) منابع معتبر زنان و زايمان است. اين يعني اينکه اگر يک پزشک عمومي در طي دوران تحصيل براي بيماري‌هاي قلبي عروقي بايد تکست "هاريسون" بخواند، يک متخصص قلب ديگر "هاريسون" برايش يک منبع معتبر نيست، بلکه به او مي‌گويند بايد برود "Heart" بخواند "مال براون والد" بخواند. وقتي که شما به طور تخصصي در مورد روش‌هاي پيشگيري از بارداري بحث مي‌کنيد لاجرم بايد برويد سراغ منابعي که به طور تخصصي‌تر در مورد روش‌هاي پيشگيري از بارداري مي‌گويد.

رحيمي ادامه داد: اين منابع، منابعي هستند مانند کتاب مرجع دستورالعمل روش‌هاي پيشگيري از بارداري در جمهوري اسلامي، تاليف 1388؛ اغلب متخصصان مشاور کتاب شامل تمام اعضاي شناخته شده بُورد زنان و زايمان ايران هستند يعني کساني هستند که از متخصصان امتحان مي‌گيرند، مانند دکتر اکبريان، مهدي زاده و خانم علامه و ... اين افراد سه روز در خوزستان نشستند و ساعت‌ها، تمام اين کتاب را خواندند و جاهايي که مورد اختلاف بود بحث کردند. بعد متن را ويرايش کردند. حال چرا مي‌گويند آدم‌هايي که اين کتاب را نوشتند صلاحيت ندارند! اگر شما قدرت داريد اعضاي بُورد زنان و زايمان را تغيير دهيد و بياييد اين کار را انجام دهيد، ما هم از اعضاي جديد دعوت مي‌کنيم تا کتاب جديدي بنويسند، پس اگر قدرت نداريد يا آدم صالح‌تر نداريد چرا اين حرف‌ها (نقدها) را مي‌زنيد. آيا غرضي داريد؟

اين پزشک و کارشناس سابق دفتر سلامت جمعيت وزارت بهداشت عنوان کرد: بنده از طرف محيط (فعاليت در مرکز بهداشتي درماني روستايي گنبد) دارم حرف مي‌زنم از طرف هيچ کسي ديگري هم حرف نمي‌زنم. نه از طرف وزارت بهداشت و نه از طرف مديرکل کنوني دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت؛ بلکه بنده مجيد رحيمي هستم، لطفاً يکي پاسخ مرا بدهد. مي‌گويند چرا اين کتاب (کتاب مرجع دستورالعمل روش‌هاي پيشگيري از بارداري در جمهوري اسلامي) از سال 88 تاکنون تغيير نکرده است! و اين درحالي است که اصلاً خدمات (خدمات عمومي جلوگيري از بارداري) قطع شده است. وقتي که ما هيچ جا خدمتي (خدمات جلوگيري از بارداري) به مردم نمي‌دهيم و وزارت بهداشت سه سال است منابع بسيار محدودي براي خريد اقلام (وسايل پيشگيري از بارداري) به دانشگاه‌ها اختصاص داده است براي چه اين کتاب تغيير کند. زماني وزارت بهداشت حق دارد دستورالعمل را تغيير دهد که عملي وجود داشته باشد.

رحيمي با خطاب قرار دادن مديرکل کنوني دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت گفت: آقاي دکتر مطلق شما چرا اعتبار کافي براي خريد اقلام پيشگيري از بارداري به دانشگاه‌ها نمي‌دهيد؟ تا مردم مستضعف بر اثر بارداري ناخواسته نميرند، يعني زنان باردار بر اثر بارداري ناخواسته نميرند. بنده در اين مورد آقاي دکتر مطلق را مسئول مي‌دانم و هر کس ديگري که مانع اين خدمات است. بنابراين اين دستورالعمل (کتاب مرجع دستورالعمل روش‌هاي پيشگيري از بارداري در جمهوري اسلامي) تغيير نکرده است چون خدمتي (خدمات جلوگيري از بارداري) وجود ندارد و اين يک دليلش است.

وي با مطرح کردن پرسشي مبني بر اينکه آيا هر چه WHO توصيه مي‌کند براي مردم مستضعف خاورميانه و جهان سوم است؟ ادامه داد: اين دستورالعمل (کتاب مرجع دستورالعمل روش‌هاي پيشگيري از بارداري در جمهوري اسلامي) توسط متخصصان نوشته شده است، ما که متخصص نيستيم، شايد اين سئوال پيش آيد که بنابراين اگر اينطور نيست چرا بيشتر مردم جهان سوم از وسايل پيشگيري بارداري استفاده مي‌کنند؟! در حاليکه چند درصد مردم در دنيا دارند در کشورهاي جهان سوم زندگي مي‌کنند؟ نسبت بگيريد به همان نسبت هم دارند از وسايل پيشگيري استفاده مي‌کنند. عجيب است که بنده مدعي بشوم که در آمريکا و يا WHO يا هر جاي ديگري مي‌آيند کتاب مي‌نويسند براي مردم جهان سوم!! علم براي جهان سوم نيست براي کل دنياست.

اين پزشک و کارشناس سابق دفتر سلامت جمعيت وزارت بهداشت با به نقد کشيدن صحبت برخي منتقدان مبني بر اينکه کساني مي‌آيند در کشورهاي جهان اولي کتاب مي‌نويسند براي اينکه مردم جهان سوم را فريب دهند از جمله اينکه به کشورهاي جهان سومي توصيه مي‌شود از وسايل پيشگيري از بارداري استفاده کنند تا نسل‌شان مقطوع شود،گفت: اين در حالي است که مردم همان کشورهاي جهان اولي هم از آن وسيله استفاده مي‌کنند. واقعاً اين چه حرفي است؟

بايد مردم را توجيه به فرزند آوري کنيم نه اينکه آنان را مجبور کنيم

وي با مطرح کردن برخي سئوال‌ها از جمله اينکه بيشترين رشد دنيا براي کجاست؟ آيا براي جهان سوم نيست؟ افزود: البته هيچ کدام از حرف‌هاي بنده منافاتي ندارد يعني ما بايد در سياست‌هاي جمعيتي خود تجديدنظر کنيم. وقتي که ما مي‌گوييم TFR جمعيتي زير 2.1 خطرناک است يعني براي آينده کشور مضر است. بايد سياست‌هاي جمعيتي تعديل شود و بايد به سمتي برويم که ميزان باروري کلي‌مان بالاي حد جايگزيني برسد. ولي بايد مردم را توجيه کنيم نه اينکه مردم را مجبور کنيم.

چرا به مردم در معرض خطر وسيله پيشگيري از بارداري نمي‌دهند؟

رحيمي ادامه داد: بنابراين کسي حق ندارد از تصميم گيري مردم پيشگيري کند يعني اينکه بگويند ما به مردم وسيله (پيشگيري از بارداري ) نمي‌دهيم! واقعاً چه کسي اين حرف را گوش مي‌دهد؟ در حاليکه اين  موضع کنوني دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت است. مي‌گويند بايد مردم باردار شوند و اين در حالي است که وسايل پيشگيري از بارداري را بايد دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت تامين کنند. پس چرا تامين نمي‌کند؟ چرا به مردم در معرض خطر وسيله پيشگيري از بارداري نمي‌دهند؟ بنده به عنوان کسي که در محيط (فعاليت در مرکز بهداشتي درماني روستايي گنبد) کار مي‌کنم دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت را مقصر مي‌دانم زيرا مردم ناخواسته باردار مي‌شوند.

60 تا 70 درصد بارداري‌هاي سال گذشته پُرخطر بود

اين پزشک و کارشناس جمعيتي وزارت بهداشت در نهايت خاطرنشان کرد: ما در روستاي گدم آباد سه خانه بهداشت داريم. من از يک محيط حرف مي‌زنم. اين يک روستاي حاشيه شهر گنبد است. خيلي هم دور نيست که مردم دسترسي به بخش خصوصي نداشته باشند. ولي در سه خانه بهداشت که بنده مسئول آن هستم، 60 تا 70 درصد بارداري‌هاي سال گذشته پُرخطر بوده است. يعني مادر در معرض خطر؛ چرا؟ به علت اينکه وسيله پيشگيري نداشتند. چرا نداشتند؟ براي اينکه دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت اعتبار مناسب براي خريد اقلام پيشگيري از بارداري در اختيار دانشگاه‌ها قرار ندادند.