اسکیزوفرنی انواع مختلفی دارد و همین گوناگونی سبب سردرگمی مردم در شناخت این بیماری می شود. پنج سال پیش بود که شنیدم دختر یکی از همسایه ها با پسر خاله اش ازدواج کرده است و همه ما خوشحال شدیم اما این خوشحالی برای ما و خانواده اش چندان دوامی نداشت چون بعد از نه ماه از هم جدا شدند. وقتی جویای علت شدیم متوجه شدیم علت جدایی، ابتلای داماد به اسکیزوفرنی بوده است و با حکم قاضی به دلیل عدم سلامت روان داماد، حکم طلاق صادر شده است. جالب بود که با وجود داشتن رابطه فامیلی خانواده ها، متوجه وجود این بیماری نشده بودند و شاید علت، تنوع این بیماری و نداشتن اطلاعات کافی عموم مردم باشد. با توجه به اینکه از هر صد نفر یک نفر احتمال دارد که به اسکسیزوفرنی مبتلا شود پس داشتن اطلاعات کافی در مورد انواع آن ضروری است.

جالب است بدانیم که تفاوت های موجود بین انواع اسکیزوفرنی بیشتر از شباهت های آن است. در یک نوع آن هذیان یا توهمات شنیداری دیده می شود که توهمات به صورت احتمال آسیب دیدن و سوء قصد به جانشان یا خودبزرگ بینی می باشد. مثلاً صحبت درباره دوستی با افراد معروف و با نفوذ می توانند نمونه ایی از این توهمات خود بزرگ بینی باشد و خوب است که همیشه آن را به پای دروغگویی فرد نگذارید. یکی دیگر از این نشانه ها،  هذیان از نوع حسادت است و در آن بیماران اعتقاد کامل دارند به اینکه شریک جنسی آنها خیانتکار است. یکی از اساتید بزرگوار تعریف می کرد که مراجعی داشتند که در تمام خانه خود دوربین مخفی کار گذاشته بود و با اینکه هیچ مدرکی مبنی بر خیانت همسر و یا رفتار مشکوک ندید اما همچنان اعتقاد داشت که همسرش به او خیانت می کند اما او نتوانسته آن را کشف کند. متاسفانه در کشور ما هر گونه شک و سختگیری به پای مذهب و تعصب و یا فرهنگ اجتماعی گذاشته می شود. اما بسیاری از رفتارها زنگ خطر است. آگاه باشید چک کردن گوشی همراه همسر یا تمامی رفت وآمد های او حتی اجازه ندادن برای رفت و آمد با دوستان  به دلایلی چون دلتنگی و تعصبات اجتماعی، عادی نیستند که با بی خیالی از کنارشان بگذرید و همه اینها ممکن است زنگهای خطری باشند که خبر از تشدید این بیماری در آینده بدهند. همچنین این افراد به صورت کاملاً احساساتی یا بی اندازه رسمی رفتار  می کنند.

در نوع دیگر، بدون دلیل خاصی شلیک خنده سر می دهند، شکلک در می آورند و هرهر می خندند. رفتارشان شاد و شنگول و کاملاً مضحک است، حراف هستند و برای مدت طولانی به مکالمه بی معنی می پردازند. گفتن جملات بی سر و ته، رفتارهای جلف،میز می تواند  زنگ خطرهایی باشد که لازم است انها را بشنوید و زیادی خوش بین نباشید. عده ای از این بیماران هذیان و توهماتشان اغلب مربوط به بدنشان است. مثلاً از آن شاکی هستند که رودهایشان ماسیده یا مغزشان را برداشته اند. این بیماران اغلب به حمام و نظافت خود بی توجه هستند و بی اختیاری دارند و مواد زائد بدنشان را به همراه دیگر کثافت ها می خورند. در یکی دیگر از انواع که امروزه به وسیله داروهای موجود کنترل  می شود و نادر است و شاید در ذهن عده ایی خاص به عنوان بیماری اسکیزوفرنی نقش بسته باشد و نه دیگر انواع، ویژگی اصلی،  رفتار حرکتی است.  فرد به شدت پر فعالیت یا کاملاً منجمد و بی حرکت است و شروع این اختلال ناگهانی است. در رفتار پرفعالیت، فرد کاملاً سراسیمه یا حتی وحشی به نظر می رسد به طوری که در مقابل هر تلاشی برای کنترل خود مقاومت می کند و می تواند برای خود و دیگران خطرناک باشد و فقط با داروهای قوی آرام می شود. در رفتار بی حرکت یا منجمد بیمار می تواند کاملاً بی حرکت باشد. حالتهای بدنی کاملاً ناراحت کننده به خود بگیرد و مدت طولانی بدون اینکه تکانی بخورد در همان حالت بماند و اگر کسی او را تکان بدهد در وضعیت جدید خشک می شود. تصور این بیماران این است که با هرگونه حرکت، فاجعه ایی بزرگ اتفاق خواهد افتاد. در شکل دیگری از این بیماری، هذیان و توهمات، رفتار بسیار آشفته در دو یا چند نشانه خلاصه می شود مانند؛1-انزوا یا کناره گیری از جمع 2-اختلال یا ناتوانی در انجام وظایف 3-رفتار بسیار عجیب 4- اختلال شدید در بهداشت شخصی 5- تفکر عجیب و جادوگرانه و... .

بنابراین به گوش باشید و هر رفتار عجیبی را جدی بگیرید. از کنار رفتار های متفاوت پسر یا دختری که قصد ازدواج با او را دارید به سادگی عبور نکنید. تفکر خرافی یا اعتقاد به جادو، ناتوانی یا تنبلی های زیاد، بدبینی هایی که به پای دوست داشتن گذاشته می شود، حرف زدن های طولانی و خنده بی دلیل، رفتار زیادی شنگول و  مسخره، کناره گیری از جمع به دلایل مختلف و بی معنی، همگی نشانه هایی هستند که می توانند فاجعه بار باشند. با بالا بردن دانش خود در باره  این نشانه ها از خود و عزیزانتان محافظت کنید.

یادداشتی از : سهیلا آقاجانی / کارشناس ارشد روانشناسی بالینی 

انتهای پیام /