به گزارش شبنم ها به نقل از تسنیم : حجاب یک التزام فردی نیست که بتوان آن را در خلوت و خفا حفظ کرد بلکه این مهم یک مقوله اجتماعی و آشکار در سطح جامعه است که معنا و مفهومی گسترده دارد و به‌دنبال خود تبعات مختلفی را نیز در بر دارد بنابراین برای پی‌بردن به میزان اهمیت و حساسیت این موضوع باید نگاه جامعی به آن داشت.

به همین منظور با زهرا حیدری عضو شورای عالی زنان استان اصفهان به گفت‌وگو پرداختیم. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته ریاضی و متولد سال 62 بوده و در حال حاضر نیز به‌عنوان استاد مشغول تدریس در دانشگاه است. وی از زمان دانشجویی در زمینه‌های فرهنگی و سیاسی فعالیت داشته و در سال 89 به‌عنوان بانوی نخبه سال برگزیده شد. وی به‌عنوان عضو شورای عالی زنان استان اصفهان اکنون مشغول پژوهش در زمینه مسائل مربوط به زنان است.

تسنیم:عوامل تأثیرگذار در گرایش ما به‌سمت پوششی خاص چیست؟ حجاب می‌تواند بستگی به سبک زندگی ما داشته باشد؟

حیدری: فرهنگ جامعه از جمله عواملی است که نوع پوشش را تعیین می‌کند اما حدود و ثغور حجاب، هم برای خانم‌ها و هم آقایان در قرآن دقیقاً مشخص شده است.

البته امروزه به‌دلیل اینکه مدرنیته همه ابعاد زندگی ما را فرا گرفته نوع پوشش در اکثر مناطق یکسان شده است زیرا یکی از ویژگی‌های مدرنیته یکسان شدن ظاهر جامعه است.

تسنیم:آیا می‌شود از حجاب و بی‌حجابی تعریف مشخصی ارائه داد؟

حیدری: بله، می‌توان تعریف مشخصی ارائه داد. تعریف ما از حد و حدود حجاب همان تعریفی است که در نص صریح قرآن در سوره نور آیات 30 و 33 آمده است، یعنی برای خانم‌ها حدود حجاب پیدا بودن وجه و کفین بدون آرایش، با پوشش برجستگی‌های بدن است و برای مردان هم قسمت‌هایی از بدن که پوشاندن آن متعارف است، حدود حجاب آنان به حساب می‌آید ضمن اینکه هم آقایان و هم خانم‌ها باید غض بصر (پرهیز از نگاه به نامحرم) داشته باشند که این برای آقایان اولی است.

تسنیم:چرا در زمینه حجاب بیشتر اقدامات سلبی است و چقدر این اقدامات تأثیر مثبت داشته است؟

حیدری: البته به نظر می‌رسد که اقدامات تنها سلبی نبوده ولی اقدامات سلبی خیلی پررنگ‌تر در رسانه‌ها منعکس می‌شود اما نباید از این نکته غافل شد که اقدامات ایجابی هم خیلی محدود بوده است و اگر هم بوده خیلی انعکاس نداشته است، شاید برخی از نهادهای انقلابی کارهایی انجام داده باشند، البته اقدام ایجابی در درازمدت اثر عمیق خود را نشان می‌دهد اما به‌صورت کلان در این عرصه واقعاً کار مدون و منسجم صورت نگرفته است.

در برخورد با مقوله حجاب و پوشش در اسلام با مفهومی روبه‌رو می‌شویم که شاید کمتر به آن توجه می‌شود؛ مفهوم "مدیریت" که به‌گفته برخی اندیشمندان دینی به این معنا است که حجاب، مدیریت رابطه زن و مرد است و در اسلام به‌علت ویژگی‌های جسمی و قدرت روحی، این مهم به‌عهده زن گذاشته شده است.

یکی از کارهایی که کنار اقدامات دیگر باید انجام شود، این است که قشر متعهد جامعه که آگاه به مسائل هستند احساس مسئولیت کرده و در زمینه تذکر لسانی وارد عرصه عمل شوند. همان‌طور که رهبر انقلاب در سال 1370 فرمودند: «خدای متعال در زبان این اثر را قرار داده است، در امر و نهی این اثر را قرار داده است، ما چرا این حکمت الهی را درک نمی‌کنیم و حاضر نیستیم از این ابزار عظیم الهی استفاده کنیم، عمل کنید تا ببینید می‌شود یا نمی‌شود. حرف بزنید، بگویید، یک کلمه، بیشتر هم نمی‌خواهد، لازم نیست سخنرانی بکنید. کسی را می‌بینید خلافی مرتکب می‌شود، پوشش نامناسب را، هر کدام از این کارها را کسی انجام داد یک کلمه و لازم نیست با خشم باشد، یک کلمه آسان بگویید این کار شما خلاف است، نکنید. شما بگویید، دیگری بگوید گناه در جامعه می‌خشکد».

تسنیم: ارتباط بین حجاب و عفاف را چطور ارزیابی می‌کنید و چقدر این ملاک‌ها روی هم تأثیرگذارند؟

حیدری: عفاف و حجاب رابطه مستقیمی با هم دارند که تنها متوجه بانوان نیست، حفظ عفت عمومی هم بره‌عهده زنان است و هم مردان. مردان با غیرت فردی و اجتماعی و زن‌ها با حیا که همان روح حجاب است، باید عفت جامعه را حفظ کنند.

همان‌طور که حضرت علی(ع) می‌فرمایند: «عفت و پاکدامنی نشانه غیرتمندی مرد است.» مرد غیرتمند نه بر خود آلودگی را می‌پذیرد نه از دیگران بی‌عفتی را برمی‌تابد بنابراین در مجموع حجاب زن به‌همراه غیرت مرد، عفاف را در جامعه حفظ می‌کند.

تسنیم:نقش رسانه‌ها در آموزش حجاب به افراد چقدر است؟

حیدری: رسانه یکی از ابزارهای مهم در این زمینه است، البته اکنون با توجه به شرایط امروز باید گفت که منظور از رسانه چیست، اگر منظور از رسانه هم رسانه‌های دیداری و شنیداری و هم شبکه‌های اجتماعی است، رسانه‌های دیداری و شنیداری نخست باید به‌صورت ایجابی و با یک برنامه‌ریزی بلند‌مدت در این زمینه مبتکرانه مشغول کار شوند و ثانیاً از اقدامات شعاری و کلیشه‌ای به‌طور جدی پرهیز کنند.

همچنین شبکه‌های اجتماعی باید به محملی تبدیل شوند برای اینکه در آنها ترویج حجاب به‌عنوان یک خواست مردمی ‌به‌وسیله فعالان این عرصه از طریق تشکیل کمپین‌های مردمی و کانال‌هایی در فضای مجازی و آگاهی‌بخشی مردم،‌ پیگیری شود.

این خواست مردم دلسوز و متعهد خیلی مهم است و باید به صدا تبدیل شود، یعنی انسان‌های متعهد به‌عنوان چشمان همیشه‌بیدار جامعه و با ادبیات دلسوزانه با مضمون ابراز نگرانی و دعوت زنان و مردان غافل از مسئله عفاف و حجاب و اثرات آن نقش ایفا کنند.

این حرکات اگر به جریان‌های عمیق تبدیل شود مسئولان را در جایگاه پاسخگویی قرار می‌دهد و اینجاست که دیگر آن نهادهای دولتی نمی‌توانند از کار کردن در این زمینه شانه خالی کنند، البته اقدامات سلبی هم باید صورت بگیرد و از جمله آن مقابله با کسانی است که قصد فساد برنامه‌ریزی شده را در این فضا دارند.

تسنیم: در زمینه الگوپذیری حجاب برای نوجوانان و کودکان توضیح بدهید، در حال حاضر چقدر الگوی مناسب دیداری برای آنها وجود دارد، مثلاً کودکانی که با کارتون‌های غربی بزرگ می‌شوند؟

حیدری: به‌نظر من نخستین الگوی پوشش برای کودکان و نوجوانان والدین آنها هستند و من نقش رسانه را بعد از خانواده مؤثر می‌دانم. وقتی تربیت کودک دینی به‌معنای واقعی باشد حال اگر در مقطعی هم کودک با جلوه‌های بصری و زیبایی‌های ظاهری به‌دنبال مسائل دیگر برود باز به اصل خود یعنی خانواده برمی‌گردد، مصداق همان جمله معروف که می‌گوید «کودکان آنچه پدر و مادرشان هستند می‌شوند نه آنچه آنان می‌خواهند».

تسنیم:بخشی از مشکلات ما به مدهای نامناسب برمی‌گردد، در ایران چقدر در زمینه طراحی و دوخت لباس متناسب با معیارهای اسلامی پیشرفت داشتیم و چقدر از این مدهای ایرانی ــ اسلامی استقبال می‌شود؟

حیدری: به‌لحاظ ماهیتی می‌توان گفت مد ایرانی ــ اسلامی وجود ندارد بلکه گاهی با این برچسب برخی نمایشگاه‌هایی برپا می‌کنند و همان محصولاتی را که در بازار هست برای فروش عرضه می‌کنند.

گاهی هم که طرح‌های جدیدی در این فضاها با این نام ارائه می‌شود واقعاً نه ایرانی است و نه اسلامی، حتی انسان فکر می‌کند که این طرح‌ها نوعی تقلیل حجاب است و این نگرانی وجود دارد که این طرح‌ها سبب نگاه حداقلی به حجاب شود و این یعنی اینکه ما هنوز نتوانسته‌ایم به‌لحاظ نظری، نگاه اسلام را به حجاب به زبان زمانه خودمان درآوریم، به همین دلیل در عرصه طراحی و اجرا ملغمه‌ای از فرهنگ غرب و غیراسلامی را وارد می‌کنیم، یعنی اگر الآن مد روز غیرایرانی، لباسی با فلان درصد کوتاهی و بدن‌نمایی است، ما همان را در مانتو یا چادرمان اعمال می‌کنیم و خوب در این صورت استقبال چندانی از جانب مردم اتفاق نمی‌افتد.

انتهای پیام/ص