براساس آمار سرشماری نفوس و مسکن سال ٩٠، نزدیک به ٥٠٠ هزار زن هرگز ازدواج‌نکرده تنها در فاصله سه گروه سنی ٣٥-٣٩، ٤٠-٤٤ و ٤٥-٤٩ سال بوده‌اند. ممکن است این دختران در این فاصله زماني ازدواج کرده باشند اما اگر احتمال ازدواج‌نکردن آنها را در این پنج سال در نظر بگیریم، تعدادشان درخورتوجه است. درواقع ما با چندصد‌هزار دختر هرگز ازدواج نکرده که از محدوده ازدواج گذشته‌اند و نزدیک به تجرد قطعی هستند، مواجه هستیم که ازدواج‌نکردن و تشکیل‌ندادن خانواده مشکلات جسمی، جنسی، روحی و روانی بسیاری را برای آنها دربر دارد. چنین گزارشی را می‌توان درباره آقایان همین گروه سنی هم نوشت، اما از آنجایی که جامعه ما با عرف و رفتارهایی اجتماعی عجین شده و براساس همین رفتارها و عرف‌ها مردان فرصت، امکان و راه‌های بیشتری برای ازدواج و تأمین نیازهای خود دارند، می‌توان دراین‌باره تفکیکی را قائل شد.
براساس آمار سازمان ثبت‌احوال، ازدواج دختران کمتر از ١٥ ساله در سال ٨٣، نزدیک به ٣٠هزار و ٣٠٠ مورد بوده است که این رقم در سال ٩٣، به ٤٠هزار و ٤٠٤ مورد افزایش یافته است. همچنین هزار و ٥٧٢ مادر کمتر از ١٥ ساله در سال ٨٣ به ثبت رسیده که در سال ٩٣ این رقم به یک‌هزار و ٧١٣ نفر افزایش یافته است.
اگر بگوییم سیاست‌های جمعیتی و برنامه‌ریزی‌های دولت‌ها برای جوانان در چند دهه گذشته حداقل یک نسل؛ یعنی دهه‌شصتی‌ها را با بحران بیشتری مواجه کرده و حالا بخش زیادی از دختران هرگزازدواج‌نکرده متولد همین دهه و پس و پیش از آن هستند، بیراه نیست. آخرین سرشماری نشان می‌دهد از میان ١١میلیون و ٢٤٠هزار نفر افراد هرگزازدواج‌نکرده در کل کشور، پنج‌میلیون و ٥٧٠هزار مرد و پنج‌میلیون و ٦٧٠هزار نفر زن هستند.
المیرا، ٣٦ ساله است و با توضیحی مختصر از شرایطش این سؤال پیش می‌آید که چرا با وجود شرایط مساعد تابه‌حال ازدواج نکرده است. او می‌گوید شرایطش نبوده و می‌گذرد، اما قبول دارد که دیگر مثل گذشته نیست و در این سن، فرصت ازدواجی برایش نيست. او ناامید از ازدواج است و می‌گوید ترجیح می‌دهد به این خلأ فکر نکند و برای خودش حس بد نسازد. شادی در آستانه ٤١ سالگی است و یک‌بار تا مرز ازدواج رفته، اما همه‌چیز به‌هم‌خورده و حالا خاطره خوبی هم از روند آشنایی و ازدواج ندارد. او می‌گوید می‌دانم حسرت مادرشدن روی دلم می‌ماند، اما نمی‌شود به هر قیمتی زندگی کرد.
مریم ٤٠ساله است و برای رسیدن به موقعیت فعلی که مدیریت یک آژانس گردشگری است تلاش زیادی داشته و حالا با یک گربه در آپارتمانی تنها زندگی می‌کند. او هم ترس از آینده را دارد و می‌گوید گاهی این فکر و خیال‌ها که هجوم می‌آورد واقعا به هم می‌ریزد. مریم می‌گوید تا به حال چند رابطه ناموفق داشته و هیچ‌کدام به ازدواج نرسیده است و حالا ترجیح می‌دهد به آینده کمتر فکر کند تا این نگرانی‌ها اذیتش نکند. مریم خانواده‌اش را هم حمایت مالی می‌کند و می‌گوید: از پس مخارج خودم برمی‌آیم و به برادر و خواهرهایم هم کمک می‌کنم اما در نهایت هیچ‌کدام برای من منفعتی ندارند و تنها هستم. خیلی از اوقات سراغشان نمی‌روم تا حرف و حدیثی نشود».
ناهید خداکرمی، رئیس کارگروه بهداشت معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری و رئیس انجمن مامایی درباره این ترس و نگرانی زنان تنها و هرگزازدواج‌نکرده درباره آینده و تنها ماندنشان، تأکید دارد که این موضوع بین دختران کم‌سن‌وسال تنها و دختران و زنانی که از سن ازدواجشان گذشته مشترک است. او می‌گوید این حس بین آقایان تنها و ازدواج‌نکرده هم وجود دارد.
خداکرمی تأکید دارد حرکت‌های جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی و حتی سیاسی و حکومتی در چند دهه اخیر روی شرایط فعلی جمعیت اثر مستقیم داشته و می‌گوید: باید مسئله عدم ازدواج، گسترش روابط غیر از ازدواج، کاهش فرزندآوری، افزایش سن ازدواج و تمایل‌نداشتن به آن و بسیاری از مشکلات دیگر را زنجیره‌وار به هم متصل کنیم و بدانیم همه اینها به اشتغال و بی‌کاری و تحصیلات و میزان محدودیت‌ها و آزادی‌های جوانان در جامعه ربط داشته و دارد. او می‌گوید مهاجرت‌ها و مسائل مالی خانواده‌ها و امید و ناامیدی بین جوانان را باید در نگاه آنها به آینده بررسی کرد. بسیاری از جوانان به‌دلیل همین نداشتن امید به آینده و نداشتن برنامه‌ای برای آینده خود را وارد رفتارها و اقداماتی پرخطر و پرهزینه می‌کنند و برایشان نتایج این اتفاقات مهم نیست و این نگران‌کننده‌ترین اتفاق درباره جوانان یک کشور است. او به نتایج بررسی‌های جهانی اشاره می‌کند و می‌گوید: در جوامعی که شادی و نشاط اجتماعی و فردی بالاست و امید به آینده فرد و خانواده تا حد زیادی وجود دارد، تمایل به ازدواج بیشتر و نرخ باروری هم بالاست و بالعکس در جوامعی که مشکلات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و... وجود دارد، این شاخص‌ها هم افت می‌کند.
خداکرمی می‌گوید افزایش سن ازدواج یا هرگزازدواج‌نکردن درباره مردان هم نگران‌کننده است اما از آنجایی که مردان از نظر عرفی و اجتماعی و البته جسمی فرصت بیشتری برای دامادشدن دارند نگرانیشان کمتر است. درعین‌حال جامعه ما از شدت نگرانی درباره ازدواج‌نکردن در سنین بالاتر دچار هیجان ازدواج دختران و پسران در سنین کمتر از سن ازدواج شده است و به‌همین‌دلیل شاهد افزایش ازدواج‌های کمتر از ٢٠ساله‌ها هستیم که همین موضوع خود شروع یک اتفاق ناگوار دیگر است.
رئیس کارگروه بهداشت معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری تأکید دارد ارگان‌های مسئول در امر سلامت جسم و روان و نیز ارگان‌های متولی درباره مسائل اشتغال و شادی و نشاط و تحصیل و... همراه با هم مدیریت کنترل اجتماعی را اجرا کنند که البته مبنای آن نباید اقدامات قهری باشد. او می‌گوید باید سیاست‌های جداسازی دختران و پسران در سن ازدواج از یکدیگر را اصلاح کنیم و بدانیم که بهتر است دختران و پسران قبل از ازدواج با یکدیگر آشنا شوند. در این شرایط است که آنها می‌توانند اولا اقدام به انتخاب کنند و درعین‌حال با خصوصیات جنس دیگر آشنا شوند.
نسخه مناسب چاپ
دیدگاه شما