جنسیت در زندگی روزمره
ماری هولمز
ترجمه‌: محمدمهدی لبیبی و با مقدمه‌ای از دکتر ناصر فکوهی
شرکت نشر نقد افکار
چاپ اول؛ ۱۳۸۹

جنسیت و زندگی روزمره نوشته ماری هولمز برای نخستین‌بار در سال ۲۰۰۹ توسط انتشارات راتلیج منتشر شد. در این کتاب اطلاعات و یافته‌های مفیدی در مورد مفهوم جنسیت در طول زمان و دوران مختلف ارائه شده و نویسنده تلاش کرده است تا مثال‌های گوناگونی از زندگی واقعی برای درک موضوعات مرتبط با آن ارائه دهد.

ماری هولمز مدرک دکترای خود را در رشته جامعه‌شناسی از دانشگاه اوکلند اخذ کرده و هم‌اکنون به‌عنوان استاد در دانشگاه فیندرز استرالیا تدریس می‌کند. ارزشمند‌ترین اثر و در عین حال جدیدترین کتاب او "جنسیت و زندگی روزمره" است که برای نگارش آن چندین سال تلاش بی‌وقفه داشته است. هولمز امیدوار است این کتاب فصل نوینی در نگرش انسان‌ها به‌ موضوع جنسبت باشد و زمینه را برای مطالعات عمیق‌تر و پربارتری فراهم کند.

دکتر فکوهی در مقدمه خود در باره کتاب چنین نگاشته است:
«در تاریخ صد و پنجاه ساله نظریه‌های علوم اجتماعی از قرن نوزده تا امروز، از پدران جامعه‌شناسی تا نظریه‌پردازان کنونی، یکی از مشکلات بزرگی که همواره چنین نظریه‌هایی را تهدید و کارآیی آنها و کاربردپذیر شدن و به‌ویژه انتقال و درونی‌شدنشان در کنشگران اجتماعی از طریق اصلاحات و برنامه‌ریزی‌های اجتماعی حاصل از آنها را به زیر سؤال می‌برده است، فاصله گرفتن این نظریه‌ها از سطح خرد و از رفتارها در سطح واقعی و در برش‌های هم‌زمان؛ به سوی سطوح انتزاعی و برش‌های درزمان بوده است. این در حالی است که در این کتاب به مسئله جنسیت از رویکردی خرد و در سطحی واقعی توجه شده است.

نظریه‌های فمینیستی در طول سه دهه اخیر از نظریه‌پردازان فعال سیاسی یعنی کسانی همچون بتی فریدن و اولین رید، هر چه بیشتر به سوی نظریه‌پردازان و تحلیل‌گران عمیق‌تری نظیر دانا‌ هاناوی و لیلا ابولقود سوق یافته است که دیدگاه‌های بسیار روشن‌تری را هم در رابطه با مفهوم «زن بودن» و هم‌ در رابطه با پیوستار زن‌بودگی جنسیتی و زن‌بودگی فرهنگی مطرح می‌کردند، و این نشان‌دهنده نوعی گسست با نسل اول متفکران این حوزه؛ به‌ویژه با بنیان‌گذار آن سیمون دوبووار مؤلف کتاب «جنس دوم» بود.» 

کتاب «جنسیت و زندگی روزمره» مشتمل بر شش فصل است. فصل اول با عنوان «مرد بودن و زن بودن؛ تنها تفاوت جسمی» تفاوت‌های جسمی ‌مردان و زنان، دیدگاه‌ها و نظرات مختلف درباره جنس و جنسیت، گوناگونی جنسیتی در فرهنگ‌های مختلف، ساختار اجتماعی بدن‌ها را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. 

«یادگیری جنسیت و رفتار مطابق با آن در زندگی روزمره» عنوان فصل دوم کتاب است که نویسنده در آن به سابقه رفتار جنسیتی، مدل‌های مردانه و زنانه، نقش طبقه اجتماعی در یادگیری رفتارهای جنسیتی و اجتماعی‌شدن جنسیت پرداخته است. 

در پايان فصل نویسنده به اين نتيجه مي‌رسد كه با تفكيك‌ انسان به دو جنس مرد و زن و يا جدا سازی از دوران كودكي به دختر و پسر‌، جامعه دو رفتار متفاوت و متمايز با اين دو جنس خواهد داشت. 

سومین فصل این کتاب «روابط جنسیتی در زندگی روزمره» است که به موضوع سابقه روابط جنسیتی، پدرسالاری، انواع مناسبات قراردادی و غیرقراردادی، خشونت خانگی، زنان خشن و تغییر خشونت در روابط جنسیتی اختصاص داده شده است. در پایان این فصل بر اساس یافته‌های فصل گذشته و این فصل، نویسنده چنین جمع‌بندی می‌نماید که به مرور زمان‌ با برخورد افراد و جامعه با جنس مذكر و جنس مؤنث، دوگونه برخورد‌ و رفتار، متفاوت و متمايز می‌شود. 

در فصل چهارم با عنوان «مقاومت در برابر جنسیت در زندگی روزمره» مقاومت در برابر کلیشه‌های جنسیتی و جنبش‌های فمنیستی مطرح شده است. در بخشی از این فصل بر این مسئله اشاره شده است که برخلاف زنان که مایلند نشان دهند کدام گروه از زنان بیش از دیگران مورد ستم واقع می‌شوند، سیاست مردان این است که در این مورد ببینند کدام گروه از مردان حاکمیت بیشتری دارند. 

در فصل پنجم که «آینده جنسیت» نام گرفته است، تاریخ آیندگان، تصورات علمی ‌درباره آینده جنسیت، نگرش انتقادی نسبت به آینده: دوره انسان‌های ماشینی، از بین رفتن یا عقلانی‌شدن؟ آینده تخریب‌شده سنت‌زدایی؟ یا بازاندیشی سنت‌های جنسیتی؟ جهانی‌شدن، تغییرات آب و هوایی و ماهیت جنسیت؛ مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در این بخش به بررسی نظریاتی در مورد آینده جنسیت؛ اعم از تخریب و یا سنت‌زدایی‌شدن از آن، می‌پردازد. 

در بخش جمع‌بندی؛ جنسیت، زندگی روزمره و از دست‌دادن هویت جنسی، تاریخ جنسبت؛ درس گرفتن از گذشته، رهیافت تطبیقی جنسیت و تفکر انتقادی؛ مورد بررسی قرار گرفته شده است و نویسنده بر تفکر انتقادی در مورد جنسیت و بازبینی رهیافت‌های جنسیتی تأکید می‌کند.

كتاب «جنسيت و زندگي روزمره» در رويكرد کلی خود به مفهوم جنسيت و به صورت مؤکد به جنسيت از نوع زنانه مي‌پردازد، اما ویژگی اساسي کتاب در اين است كه جنسيت را در قالب روزمرگي و به دور از مثال‌هاي انتزاعي، ذهنی و نیز مباحث نظري كل‌گرايانه تحليل و توصيف مي‌کند. از این‌رو مخاطب علاوه بر این‌که با مفاهیم جنسیت و نظریات مرتبط با آن آشنا می‌شود، با کمک مثال‌هایی از زندگی روزمره به عمق مطلب پی می‌برد. همین امر باعث شده است که اثر ارزش آموزشي پیدا کرده و آن را به عنوان منبعي مفيد براي پرداختن به موضوع جنسيت در زندگي روزمره در حوزه مطالعات زنان و جامعه شناسي تبديل کند. از این‌رو است که در منابع امتحان دکترا مطالعات زنان این کتاب به عنوان یکی از منابع حوزه جنسیت معرفی شده است.

باید توجه داشت که ترجمه سلیس و روان دکتر محمدمهدی لبیبی و نیز مقدمه دکتر ناصر فکوهی؛ نویسنده و