60 درصد دختران به فقر حرکتی مبتلا هستند/ لزوم افزایش ساعات ورزش در مدارس دخترانه

فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی سلامت دختران سلامت دختران سلامت دختران سلامت دخترانسلامت دختران سلامت دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران

به گزارش شبنم همدان به نقل از مهرخانه : فقر حرکتي اصلي‌ترين عامل ایجاد آسيب‌هاي فيزيولوژيک است که از کودکي تا بلوغ و ميانسالي زنان را تهديد می‌کند. با وجود اثبات این امر و آگاهی بسیاری از افراد جامعه از اهمیت فعالیت فیزیکی، وزیر بهداشت اعلام کرد که 96 درصد از زنان و 83 درصد از مردان کمبود فعالیت فیزیکی دارند. همچنین 92 درصد از مردم در مناطق شهری و 82 درصد در مناطق روستایی کمبود فعالیت فیزیکی دارند. کمترین فعالیت و تحرک نیز مربوط به زنان استان بوشهر است. البته شیوع تحرک در گروه سنی بیشتر از 70 درصد، بسیار پایین است و تحرک فیزیکی دختر 13 ساله با زن 50 ساله فرقی ندارد.

پیش از این نیز در سال 92 در پژوهشی اعلام شد که قابليت جسماني زنان 18 تا 26 ساله ایرانی برابر با قابلیت جسمانی زنان 50 ساله فرانسوی برآورد شده است. همچنین سرانه فضاي ورزشي دختران در مدارس 17 سانتي‌متر است که اين رقم در کنار 250 سانتي‌متر فضاي استاندارد حرکتي، جاي تأمل بسياري دارد. 

لزوم نگاه ویژه به سلامت دختران
وجود چنین فضایی در جامعه نگران‌کننده است؛ هرچند مسؤولان کشور باید وظایفی را برای بهبود این شرایط تقبل کنند اما مردم نیز به بهانه‌های مختلف رغبت چندانی به فعالیت فیزیکی ندارند. برای شناخت بهتر آسیب‌های فقر حرکتی به سراغ دکتر فاطمه قضایی، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی رفتیم. او در گفت‌وگو با مهرخانه درباره فقر حرکتی بین زنان و دختران تصریح کرد: زنان و دختران به عنوان پایه‌های اصلی خانواده و محور اصلی سلامت و اعتلای خانواه و جامعه محسوب می‌شوند؛ به همین دلیل لازم است که نگاه ویژه‌ای به سلامت این قشر داشته باشیم. بهره‌مندی از بالاترین سطح سلامت، از حقوق اساسی هر فرد است و زنان نه فقط در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا از این حق اساسی محروم هستند. بسیاری از مشکلات سلامتی زنان ناشی از مشکلات اجتماعی و اقتصادی است و یا به‌واسطه این عوامل تشدید می‌شود. یکی از مهم‌ترین مشکلات زنان ایرانی فقر حرکتی است که در تمام مراحل رشدی آنها دیده می‌شود. بی‌تحرکی فقط به استراحت روی تخت اطلاق نمی‌شود بلکه کارمندی که ساعت‌ها پشت میز می‌نشیند نیز به درجه‌ای از بی‌تحرکی مبتلاست. نمی‌گوییم مشکلات سلامت فقط در زنان وجود دارد؛ در هر دو جنس مسائل و مشکلات سلامتی وجود دارد اما در دختران و زنان از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا دختران امروز، مادران فردا هستند و به‌واسطه این شرایط قادرند نقش کلیدی خود را در بهداشت و سلامت خود، خانواده و جامعه ایفا کنند.

60 درصد دختران به فقر حرکتی مبتلا هستند
او به تفاوت وضعیت تحرک در ایران و کشورهای دیگر اشاره کرد و افزود: براساس نتایج بررسی‌ها امروزه 60 درصد دختران از سنین زیر نوجوانی با فقر حرکتی مواجه هستند. فقر حرکتی از سنین دبستان در دختران شروع شده و در سنین جوانی و میانسالی ادامه پیدا می‌کند. نسبت فقر حرکتی در جوامع دیگر در بین زنان و مردان تقریباً مشابه است اما در ایران نسبت فقر حرکتی در زنان پررنگ‌تر است. از طرفی در کشورهای دیگر نیز مشکل بی‌تحرکی وجود دارد اما از نظر امکانات ورزشی قوی‌تر از ما هستند. در ایران فقط 10 درصد دانش‌آموزان کل کشور می‌توانند از مکان‌هایی مانند پارک‌ها و سالن‌های ورزشی استفاده کنند. از نظر مدارس هم عموماً فقط حیاط محل موجود برای ورزش است.

کمبود اماکن ورزشی برای دختران؛ مهم‌ترین عامل فقر حرکتی
دکتر قضایی آپارتمان‌نشینی، زندگی ماشینی و مسائل فرهنگی را از عوامل کم‌تحرکی دانست و ادامه داد: مهم‌ترین عامل کم‌تحرکی دختران، محدودیت امکانات ورزشی به‌ویژه در مدارس است. از جمله مسائل فرهنگی نیز می‌توان به تبعیضات ورزشی اشاره کرد. به طور مثال سالن‌های ورزشی اکثراً به مردان اختصای دارند. هنوز براساس این باور که زنان خانه‌دار هستند، سانس‌هایی که برای زنان در نظر گرفته می‌شود، اکثراً صبح‌هاست که بسیاری از زنان کارمند در کلان‌شهرها نمی‌توانند از آن استفاده کنند.

بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی
این متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با تأکید بر فواید ورزش گفت: ورزش و تحرک، توانایی انجام کار را افزایش می‌دهد، منجر به بهبود روابط اجتماعی افراد می‌شود و از بروز بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی و مغری، سرطان پستان و روده بزرگ جلوگیری می‌کند. فعالیت جسمانی و تحرک باعث بهبود متابولیسم گلوکز می‌شود و بر همین اساس قند خون، توده چربی بدن، ریسک چاقی و فشار خون کاهش می‌یابد. همه اینها از عوامل خطر بیماری‌های قلبی - عروقی و دیابت هستند که در نتیجه انجام ورزش از احتمال بروز آنها کاسته می‌شود. از آثار سودمند فعالیت جسمانی، تأثیر در وضعیت اسکلتی عضلانی است که می‌تواند باعث کاهش کمردرد (که به وفور در دختران نوجوان می‌بینیم) و جلوگیری از پوکی استخوان شود. فشاری که از طریق تحمل وزن روی استخوان‌ها وارد می‌شود، برای عملکرد سلول‌های استخوان‌ساز لازم است. به طور کلی ورزش باعث آمادگی حرکتی افراد برای انجام فعالیت روزانه می‌شود اما ورزش نکردن و کم‌تحرکی انسان را با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌کند.

لزوم افزایش ساعات ورزش در مدارس دخترانه
او راه‌حل رفع مشکل فقر حرکتی به‌ویژه در دختران را نیازمند کاری گروهی دانست و افزود: باید فرهنگ ورزش و فعالیت بدنی ترویج شود تا بتوان از بسیاری از مشکلات مزمن ناشی از بی‌تحرکی جلوگیری کرد. رسانه‌های گروهی باید برای رفع این مشکل برنامه‌ریزی کنند و در کنار آنها والدین حتماً روی ورزش تأکید داشته باشند و در کنار توجه به دروس فرزندان‌شان، ورزش را نیز جدی بگیرند. در نتیجه باید سبک زندگی‌ها تغییر کند. از طرفی ساعات کلاس‌های تربیت بدنی در مدارس افزایش یابد. در حال حاضر فقط 2 ساعت متوالی به ساعت تربیت بدنی اختصاص داده می‌شود که پیشنهاد می‌کنیم این زمان به سه جلسه یک ساعته در طول هفته تغییر کند زیرا انجام ورزش به این شکل مفیدتر است.

روزانه 20 تا 30 دقیقه پیاده‌روی کنید
قضایی ادامه داد: اقدام دیگر در مدارس این است که مسابقات ورزشی درون مدرسه‌ای برگزار شود تا دانش‌آموزان انگیزه‌ای برای ورزش داشته باشند و بهره‌ای ببرند. موضوع بعدی انجام ورزش صبحگاهی در مدارس است که بسیار به تداوم برنامه ورزشی و تشویق دانش‌آموزان کمک می‌کند. در اوقات تابستان که دانش‌آموزان به مدرسه نمی‌آیند می‌توان از کلاس‌های ورزشی مختلف که توسط مربیان مجرب برگزار می‌شود در ساعات بعد از ظهر استفاده کرد. زندگی ماشینی یکی از عوامل خطر کم‌تحرکی است؛ پس بهتر است افراد ساعاتی را در طول روز پیاده‌روی کنند. توصیه می‌شود افراد روزانه 20 تا 30 دقیقه پیاده‌روی داشته باشند تا از بسیاری از مشکلات کم‌تحرکی پیشگیری شود. نهایتاً تأکید می‌کنم به منظور بهبود وضعیت تحرک باید به برنامه‌های مدرسه بسیار توجه داشت زیرا پایه و اساس آموزش نوجوانان است و عموماً تأثیر مدرسه روی دانش‌آموزان بیشتر از والدین است.

دستگاه‌های مسؤول چه کرده‌اند؟
وزارت آموزش و پرورش شاید اولین دستگاهی باشد که با موضوع تحرک افراد به ویژه در سنین کودکی درگیر است. در صورتی که این وزارتخانه عملکرد صحیحی در آموزش لزوم فعالیت فیزیکی و ایجاد امکانات برای این فعالیت داشته باشد، نه‌تنها از مشکلات اسکلتی و قامتی کودکان و نوجوانان می‌کاهد بلکه انجام فعالیت فیزیکی در طول سال‌های آینده نیز برای فرد نهادینه می‌شود.

پس از آموزش و پرورش می‌توان به نهاد شهرداری اشاره کنیم که با راه‌اندازی باشگاه‌های ورزشی و ترویج ورزش همگانی در پارک‌ها می‌تواند سهم عمده‌ای در ایجاد رغبت برای انجام فعالیت‌های فیزیکی در افراد جامعه به‌ویژه زنان داشته باشد.

در کنار این نهادها شاید بسیاری از افراد وزارت ورزش و جوانان را مهم‌ترین متولی افزایش تحرک فیزیکی و جلوگیری از فقر حرکتی بدانند اما توجه اصلی این وزارتخانه روی ورزش قهرمانی است و به شکل کمرنگ‌تری برنامه‌ها و مسابقاتی در استان‌های مختلف به خصوص برای زنان برگزار می‌کند تا نه‌تنها فرهنگی بومی ‌آن منطقه را زنده کند بلکه به ایجاد فضایی با هدف افزایش تحرک فیزیکی بپردازد. یکی از اقداماتی که وزارت ورزش می‌تواند پیگیر آن باشد، راه‌اندازی باشگاه‌های ورزشی در سطح محلات و حمایت از باشگاه‌های خصوصی و از طرفی نظارت بر عملکرد باشگاه‌ها به‌منظور استاندارد بودن آن‌هاست.

در ادامه به برخی اقدامات مهم این نهادها برای بهبود وضعیت فقر فیزیکی می‌پردازیم.

آمارهای نگران‌کننده در مورد فقر حرکتی دانش‌آموزان
بر اساس مطالعات کشوری کاسپین (بررسی وضعیت رفتارهای مرتبط با سلامت دانش‌آموزان) در سال 91-90، 5.4 درصد دانش‌آموزان ابتدایی، 9.2 درصد دانش‌آموزان راهنمایی (دوره متوسطه اول) و 13.3 دانش‌آموزان دبیرستانی (دوره متوسطه دوم) در هیچ‌یک از روزهای هفته حتی 30 دقیقه نیز فعالیت بدنی ندارند. در مقابل دانش‌آموزان مقاطع ابتدایی 21.9 درصد، راهنمایی 15.6 درصد و دبیرستان 14.4 درصد، 30 دقیقه از روز خود را به ورزش و فعالیت بدنی اختصاص می‌دهند. این آمار بیان‌گر افزایش روند بی‌تحرکی در دانش‌آموزان و نوجوانان همراه با افزایش سن آن‌ها است. باید پذیرفت که الگوهای تربیتی، آموزش و سیاست‌هایی که باعث افزایش تحرکات بدنی شود، مناسب نبوده و باید فکری برای آن شود؛ چراکه برای حفظ بهداشت عمومی‌عصبی- عضلانی و برای یک زندگی سالم، وجود 60 دقیقه فعالیت بدنی الزامی ‌است.

براساس آمار مطالعات کاسپین در سال 1382 که در 23 استان کشور انجام شد، 74 درصد نوجوانان ایرانی دچار مشکل فقر حرکتی و کم‌تحرکی هستند که به طور معناداری این میزان در دختران بیشتر از پسران است.

پیشنهاد استفاده از سالن‌های ورزشی خارج از مدرسه
براساس آماری که مسؤولان وزارت آموزش و پرورش بهمن‌ماه سال 94 مطرح کردند حدود سه ‌هزار سالن ورزشی و780 سالن نیمه‌ساز وجود دارد که دانش‌آموزان می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. بالای 80 درصد مدارس نیز دارای فضای ورزشی و حیاط مناسب هستند، ولی معتقدیم تمامی‌مدارس باید به سالن ورزشی تجهیز باشند. برای آن دسته از مدارسی که حیاط پاسخ‌گوی نیاز دانش‌آموزان نیست، پیشنهاد شده است از سالن‌های خارج از مدارس استفاده شود.

این در حالیست که در آبان‌ماه سال 93 مهناز احمدی‌دستجردی، مدیرکل امور زنان و خانواده وزارت آموزش و پرورش اظهار کرد که سرانه ورزشی دختران همچنان پایین است؛ چراکه دختران مثل پسران نمی‌توانند از حیاط، زمین چمن یا زمین ورزشی آسفالت استفاده کنند. دانش‌آموزان دختر در حیاط مدارس نمی‌توانند به‌راحتی ورزش کنند و باید با همان پوشش کامل که به مدرسه می‌آیند، ورزش کنند. در نتیجه همه فکر دانش‌آموز متوجه حفظ پوشش خود و کثیف نشدن آن است. مدارس تا جایی‌که امکان دارد با سالن‌های ورزشی قرار داد می‌بندند، اما اگر این سالن‌ها از مدرسه دور باشد، قطعاً امکان انتقال دانش‌آموزان در فرصت زمانی 10 دقیقه‌ای زنگ تفریح، به سالن‌های ورزشی وجود ندارد. در سال‌های اخیر سازمان نوسازی و توسعه مدارس کشور سعی کرده است ساختمان مدارس جدید را به گونه‌ای طراحی کند که یا اطراف مدرسه سالن چندمنظوره ساخته شود یا دانش‌آموزان بتوانند در محوطه داخل مدرسه به راحتی ورزش کنند. طبق بررسی‌های انجام‌گرفته دختران با مشکلاتی چون افتادگی کتف، انحنای ستون فقرات، پای پرانتزی و... مواجه هستند و همین امر سبب می‌شود که پس از ازدواج و با اولین زایمان دچار عارضه جسمانی شوند. 

شهرداری و احداث وسایل ورزشی در مدارس
بهمن‌ماه سال 93 علی دهقان، مشاور برنامه‌ریزی و توسعه سازمان ورزش شهرداری تهران با تأکید بر این‌که فقر حرکتی در شهروندان روزبه‌روز در حال افزایش است، گفت: این افزایش فقر حرکتی به‌ویژه در زنان و دختران بیشتر شایع است و به‌طور میانگین60 درصد زنان شهر دچار فقر حرکتی هستند. هویت سیستم جهانی از آمادگی جسمانی (Physical Fitness‏) به فعالیت بدنی (Physical Activity) تغییر کرده است. ما همراه با این سیستم جهانی گام برنداشتیم و در آمادگی جسمانی ماندیم؛ حتی شهروندانی که ورزش را به‌صورت جدی پیگیری می‌کنند نیز برای آمادگی جسمانی و فیتنس‌بودن این کار را انجام می‌دهند، اما آن‌چه در دنیا مطرح است فعالیت بدنی است. سازمان ورزش شهرداری تهران به تجهیز پارک‌هایی که فضای باز مناسب دارند، پرداخته است و تاکنون توانسته 1112 ایستگاه تندرستی مختص زنان و 750 ایستگاه ویژه مردان دایر کند. بنابر تفاهم‌نامه‌ای تاکنون 760 مدرسه دولتی به ست بدن‌سازی پارکی مجهز شده است.

این صحبت‌ها در شرایطی است که عموم سالن‌های ورزشی شهرداری در ساعات صبح به زنان خدمات ارائه می‌دهند و زنان شاغل معمولاً نمی‌توانند از آن‌ها استفاده کنند.

البته پیش از این در سال 92 سیدمحمد حاج آقامیر، رییس سازمان ورزش شهرداری تهران در جلسه بررسی و بودجه‌بندی برنامه‌های ورزش بانوان مناطق 22 گانه با اشاره به توسعه ورزش همگانی از سوی این مناطق گفت: طی سال‌های اخیر فقر حرکتی زنان پایتخت از 62 درصد به 42 درصد کاهش یافته است.

زمان لازم برای تحرک بدنی
روند برنامه‌های سازمان بهداشت جهانی با توجه به این‌که شاید هر فرد بنا به دلایلی نتواند به‌راحتی ورزش و فعالیت کند، بر این معطوف شد که فعالیت‌هایی که همراه با کم‌تحرکی است، کاهش یابد. به همین دلیل این سازمان هرم فعالیتی بدنی (pyramid activitys) را تهیه کرد و بر اساس آن حرکت‌های روزمره انسان در طول هفته به چهار بخش تقسیم می‌شود. بر اساس این هرم برای کودکان 2 تا 6 سال، حدود سه ساعت فعالیت بدنی در روز الزامی ‌است. این فعالیت‌ها می‌تواند شامل بازی‌های کودک که در آن حرکات دست و پا و بدن وجود دارد، نیز ‌شود. کودکان و نوجوانان 6 تا 18 سال باید روزی یک ساعت خود را به فعالیت بدنی اختصاص دهند؛ ازآن‌جایی‌که نوجوانان در سنین رشد قرار دارند، این دوره از اهمیت خاصی برخوردار است. از سویی فعالیت بدنی برای آن‌ها به صورت عادت درمی‌آید و بخشی از فعالیت روزانه نوجوان در آینده خواهد شد. افراد 18 سال به بالا یا بالغین نیز باید روزانه 30 دقیقه به ورزش و فعالیت بدنی بپردازند.

انتهای پیام/ص

فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی فقر حرکتی سلامت دختران سلامت دختران سلامت دختران سلامت دخترانسلامت دختران سلامت دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران کم تحرکی دختران ورزش در مدارس ورزش در مدارس ورزش در مدارس ورزش در مدارس ورزش در مدارس ورزش در مدارس ورزش در مدارس