به گزارش شبنم ها به نقل از فرهنگ نیوز موضوع حضور بانوان در استادیوم های ورزشی از آن دست مسائلی است که تاکنون به مدل سازی نسبتا بومی از آن رسیده ایم و با توجه به محیط خاص فرهنگی استادیوم های ورزشی در کشور، هنوز امکان حضور بانوان در این محیط ها فراهم نشده است و این در حالی است که طی یک سال گذشته، تلاش چشمگیری از سوی مسئولان دولتی برای فراهم آوردن حضور بانوان در استادیوم های ورزشی را شاهد بودیم و گویی این موضوع رفته رفته می رود تا به فتح الفتوح مسئولان درگیر با این موضوع در دولت تبدیل شود.

اما بهار سال 94 آغاز فصلی نو برای فضا سازی رسانه ای جهت حضور بانوان در استادیوم های ورزشی بود که طی آن تایید و تکذیب فراوانی در رابطه با این موضوع از سوی مسئوان دولتی، امنیتی و قضایی دیده شد و این طور که به نظر می رسد، عزم دولت برای حضور نسوان در استادیوم ها جدی است.

مضاف بر اینکه با نزدیک شدن به زمان برگزاری لیگ جهانی والیبال در ایران، احتمال حضور بانوان تقویت شده است و چندی پیش شهیندخت مولاوردی معاون رئیس‌جمهور در امور زنان اعلام کرد که مجوز ورود زنان به سالن‌های ورزشی از سوی نمایندگان نیروهای انتظامی، وزارت کشور و وزارت ورزش و جوانان به امضا رسیده و تنها در انتظار ابلاغ این مجوز از سوی وزیر وزرش و جوانان است.

حال باید دید که حضور بانوان در استادیوم های ورزشی چه موانعی فرهنگی و اجتماعی را پیش روی خود می بیند و مهم تر از آن اینکه آیا مسئولان امر فکری اساسی برای فراهم آوردن سازو کاری مناسب جهت کاهش هر چه بیشتر آسیب های این موضوع کرده اند یا خیر؟

به هر صورت این موضوع دارای حساسیت فروانی میان اقشار مختلف است و باید طوری اجرایی شود که کمترین میزان هزینه ها بر آن مرتب باشد و ملاحظات مختلف فرهنگی و اجتماعی در آن لحاظ گردد.

تصاویر مربوط به فینال لیگ حرفه ای بسکتبال ایران که با حضور بانوان در ورزشگاه دانشگاه آزاد برگزار شد

نگاهی کوتاه به تاریخچه تلاش برای حضور بانوان در استادیوم ها

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 57، با توجه به فرهنگ نجیب ایرانی- اسلامی و با توجه به جو خاص فرهنگی موجود در استادیوم ها ورزشی، از حضور بانوان در این مکان ممانعت به عمل آمد تا حریم آنها بیش از پیش حفظ شود.

اما در سال 73 برای اولین بار، در مسابقات مقدماتی فوتبال المپیک1996 آتلانتا هفته‌نامه پهلوان، از مسوولان اجازه حضور زنان برای بازی تیم ملی امید را درخواست کرد اما به سرعت با این موضوع مخالفت شد و این موضوع برای چند سالی مسکوت ماند.

ده سال پس از این بود که زنان برای مشاهده بازی ایران و بحرین در مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۶ در استادیوم آزادی حضور یافتند و در کنار رییس جمهور وقت به تماشای بازی نشستند.

پس از این بود که به صورت دست و پا گریخته، شاهد حضور بانوان(جهت تماشای بازی) در میادینی چون والیبال، تنیس و ... بودیم تا اینکه در آغاز سال ۱۳۸۵ محمود احمدی‌نژاد با ارسال نامه‌ای به رییس سازمان تربیت بدنی خواستار فراهم کردن امکانات حضور زنان در ورزشگاه‌ها شد.

  این نامه با اظهارنظرهای متفاوتی در میان مسئولین کشور، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و خبرگزاری‌های خارجی همراه شد و در نهایت با توجه به نظرات ایشان و مراجع تقلید، باز هم این پروژه مسکوت باقی ماند.

آغاز پروژه در دولت یازدهم؛ از درخواست سپ بلاتر تا مخالف خوانی در دولت

در دولت تدبیر و امید اما این پروژه باز هم دنبال شد و علی الظاهر قرار بر این شد که این موضوع فرهنگی نیز(مانند برخی موضوعات سیاسی) به دست خارجی ها تعیین و تکلیف شود و در دیدار حسن روحانی با سپ بلاتر(آبان ماه سال 92)، رییس فدراسیون جهانی فوتبال از روحانی خواست که در میان‌مدت این وضعیت «غیرقابل‌قبول!» را تغییر دهد؛ سپ بلاتر گفته است: «این وضعیت نمی‌تواند ادامه پیدا کند و از مقام‌های ایران می‌خواهم درهای ورزشگاه‌های کشور را به روی زنان باز کنند».

تصاویر مربوط به فینال لیگ حرفه ای بسکتبال ایران که با حضور بانوان در ورزشگاه دانشگاه آزاد برگزار شد

بر همین اساس و با توجه به «غیر قابل قبول بودن» اوضاع ورزشگاه ها در کشور از نگاه بلاتر! بود که چند ماه پس از آن ابراز ناراحتی، رئیس جمهور در یک جلسه هیات دولت از وزیر ورزش و جوانان و معاون امور زنانش خواست تا موضوع حضور زنان در ورزشگاه ها را بررسی کند.

پس از این دستور بود که وزارت ورزش و جوانان و مشاور رییس جمهور در امور زنان وارد کارزار شدند تا آیین نامه های لازم جهت ورود خانمها به ورزشگاه ها را تدوین و تقدیم دولت کنند.

ناگفته نماند که این طرح از همان ابتدا با مخالفت ها و موافقت هایی از درون دولت همراه بود و برای نمونه پورمحمدی(وزیر دادگستری دولت یازدهم) در حاشیه‌ اولین نشست نقش رهبران دینی در پیشگیری از خشونت علیه کودکان گفت:

«برخی از محیط های ورزشی ما برای جوانان و پسرانمان هم خیلی مطبوع و فرهنگی و سازنده نیست. ما در این جهت باید تلاش کنیم و فکر می‌کنیم حضور بانوان در برخی از این محیط‌ها به تشدید ناهنجاری فرهنگی می‌انجامد نه بهبود و من هم دوست ندارم واقعیت های اجتماعی را پنهان کرد».

اما از سوی دیگر دکتر حسام الدین آشنا(مشاور فرهنگی رییس جمهور) نظر دیگری داشت و با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران توانسته موانع حضور ورزشکاران زن در میادین ورزشی را رفع کند، گفت: می توانیم موانع حضور تماشاگران زن را نیز با حفظ موازین شرعی در ورزشگاه ها برطرف کنیم.

با این همه نهادهای دولتی موظف به کار خود ادامه دادند و روز دوشنبه 17 فروردین 1394، مولاوردی(معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده) خبر داد که کمیته مشترکی بین معاونت امور زنان و خانواده و وزارت ورزش و جوانان تشکیل شده است و آیین نامه جامعی را برای حضور خانواده‌ها و زنان در ورزشگاه‌ها به «شورای عالی امنیت ملی» فرستاده، اما این آیین نامه هنوز در دستور بررسی این شورا قرار نگرفته است.

باید و نباید ها حضور بانوان در ورزشگاه ها

در حالی دولت یازدهم قصد نهایی کردن حضور بانوان در ورزشگاه ها را در سر دارد که حساسیت این موضوع موجب آن می شود تا نخبگان فرهنگی، نکات قابل تاملی در رابطه با آن داشته باشند که در راس آنها مراجع تقلید هستند و بارها نظر خود را در این رابطه ابراز داشته اند.

برای نمونه حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (ره) در پاسخ به استفتای جمعی از مقلدین در این زمینه اشاره می دارند:

«به دنبال سؤالات و استفتائات فراوانی که از طریق تلفن و یا به صورت کتبی و یا حضوری از این جانب در رابطه با حضور بانوان محترم در ورزشگاه ها شده است، اشعار می دارد که اولا از نظر فقهی روشن است که نظر زن به بدن مرد حتی بدون لذت و ریبه جایز نیست و ثانیا از مسائلی که اسلام روی آن تکیه فراوان دارد، عدم اختلاط زن و مرد است و ملاحظه شده است که اختلاط در جوامع غربی و متاسفانه در برخی نهادهای داخلی چه مفاسد فراوانی به دنبال داشته است.

بنابراین شرکت بانوان در مکان های عمومی ورزشی که همراه با اختلاط است به هیچ وجه جایز نیست و در این امکنه ولو مکان های  خاصی برای زنان اختصاص یابد اما مفاسد اختلاط بر آن مترتب است و لازم است دولت محترم جمهوری اسلامی مکان های مستقلی را با رعایت همه ضوابط شرعی برای بانوان جهت امور ورزشی اختصاص دهد و از این جهت تبعیضی بین آنان قائل نشود. انتظار آن است که حرکت مسؤولین محترم در مسیر احیای ارزش های  اسلامی باشد و از اموری که موجب خدشه دار نمودن این امر است اجتناب نماید. خداوند به همه توفیق عمل به احکام اسلامی را عنایت فرماید».

تصاویر مربوط به فینال لیگ حرفه ای بسکتبال ایران که با حضور بانوان در ورزشگاه دانشگاه آزاد برگزار شد

در کنار این، کارشناسان فرهنگی نیز نکات قابل توجهی دارند و از جمله اینکه محیط فرهنگی ورزشگاه های ورزشی به هیچ عنوان مطلوب و حتی قابل تحمل ارزیابی نمی شود و این موضوع در ورزش های متفاوت، وضع متفاوتی دارد و البته در فوتبال به اوج خود می رسد.

توجه به فحش خیز بودن ورزشگاه ها

از جمله محیط های ورزشی که برخی از مسئولان به دنبال ورود خانمها به آن می باشندف به فوتبال مربوط می شود و این در حالی است که آمار بالایی در زمینه تخلف و جریمه و محرومیت در ورزشگاه های فوتبال وجود دارد و تعداد پرونده های مربوط به توهین و فحاشی در ورزشگاه های ایران طی فصل های اخیر  آنقدر بالا رفته که تقریبا تمامی تیم ها لااقل یک بار طعم جریمه نقدی را بابت رفتار هواداران خود چشیده اند و با ناکارآمدی این راهکار، مسئولان لیگ در فصل گذشته برای اولین بار تنبیه «کسر امتیاز» را به کار بستند اما ظاهرا این راهکار هم نتیجه رضایتبخشی نداشت چون بعد از یک فصل دوباره نوع جریمه ها تغییر کرد و به همان تنبیه سابق یعنی محرومیت از حضور تماشاگر بازگشت.

در شهرهای تهران، تبریز، اصفهان، انزلی، رشت و ... که بیشترین میزان تخلف را دارند، طی این سال ها پیشرفت فرهنگی خاصی رخ نداده و با وجود جریمه های متعدد، تماشاگران این شهرها همچنان به دردسرسازی مشغول هستند و از ورزشگاه های این شهرها به عنوان فحش خیز ترین ورزشگاه ها یاد می شود.

از سوی دیگر در برخی از ورزش ها(مانند شنا، بوکس) اساسا امکان ورود خانم ها به ورزشگاه وجود ندارد اما در ورزش هایی چون شامل والیبال، هندبال، بسکتبال، تنیس و... می توان با در نظر گرفتن ملاحظاتی، اقدام به چنین کاری کرد.

با در نظر گرفتن این ملاحظات جدی فرهنگی باید در انتظار تصمیم نهایی دولت نشست تا ببینیم می خواهد با چه ساز و کاری و با در نظر گرفتن چه حدود شرعی میخواهد زمینه های حضور بانوان در ورزشگاه را فراهم سازد؟

دولت و معاون زنان همچنان در سر درگمی به سر می برند

نکته قابل توجه اینجاست که با وجود حساس بودن اجرا کردن چنین طرحی، همچنان سیاست مشخصی از سوی دولت پیگیری نمی شود و اظهارهای نظرهای متعارض در میان دولتی ها از یک سو و مشخص نبودن ساز و کار دقیق استقرار بانوان از سوی دیگر، به سردر گمی ها دامن می زند.

جدیدترین مصاحبه مولاوردی نیز چیزی جز ابهام زایی بیشتر نبود و معاون رییس جمهور در امور زنان در پاسخ به این سوال که چه سازوکارهایی برای ورود امن بانوان در ورزشگاه ها در نظر گرفته شده است؟ تنها یک جمله گفت و آن هم اینکه اعلام می‌کنند:« امیدواریم نگرانی‌ها رفع شود»!

به هر ترتیب باید در نظر داشت که هر جامعه ای خطوط قرمز فرهنگی مختص به خود را دارد و جفظ حریم زن ایرانی از جمله مهم ترین خطوط قرمز همه ایرانی هاست و نباید به قیمت رضایت دیگران، این سرمایه مهم اجتماعی را در معرض خطر و نابودی قرار دهیم.

به نظر می رسد که اجرای مرحله ای این اقدام فرهنگی برای روشن شدن جوانب آن نتیجه بهتری خواهد داد تا از آسیب های آن به صورت دفعی جلوگیری شود و به تعبیر معاون رییس جمهور در امور زنان «فعلا قدم‌به‌قدم باید جلو برویم» تا ببینیم چه خواهد شد.