به گزارش شبنم همدان، تحولات دنیای مدرن همه جوانب زندگی امروز را تحت الشعاع قرار داده و زندگی ما از نوزادی تا سالمندی دچار تحولات اساسی شده است. برخی از این تغییرات مثبت و در جهت پیشرفت است و برخی اثرات مخربی بر ما و فرزندانمان خواهد داشت. تحول و دگرگونی  به عالم کودکان هم نفوذ کرده است و آنها را از بازی های گرم و صمیمی در دامان طبیعت به بازی های مدرن در اتاق های در بسته سوق داده است. کودک امروزی از بدو تولد و حتی پیش از تجربه دنیای بیرون اتاقی مملو از اسباب بازی های رنگارنگ و متنوع دارد. کودک پس از تولد شرایط و امکانات پیرامون خویش را برآورد می­کند و خود را با امکانات روز وفق می­دهد. اینجاست که بیشتر کودکان به جای بازی های عینی و فیزیکی بازی های یارانه ای را ترجیح می­دهند و والدین که نقش ناجیان بی قید و شرط را دارند در فراهم آوردن امکانات و بازی های کامپوتری فروگذار نکرده و همه تلاش خود را به کار می­بندند.

اما شاید اگر والدین به تأثیرات این بازی ها بر فرزندان خود آگاهی یابند و نیازهای کودک را برای رشد جسمی و ذهنی به درستی بدانند در انتخاب و عملکرد خویش توجه بیشتری خرج کنند. به همین جهت خبرنگار شبنم همدان به سراغ دکتر محمد ترکمان  متخصص در روانشناسی و پرورش کودک رفته و درمورد  اینکه چرا کودکان به بازی های خشن رایانه ای روی می آورند و همچنین تاثیر بازی های خشن رایانه ای بر جسم وروح  کودکانه صحبت کرده است.

استفاده کنترل نشده از رایانه خطری جدی بر تکامل فیزیکی، اجتماعی و روانی کودک

محمد ترکمان درباره آمار ساعت بازی های رایانه ای می گوید :بررسي هاي آماري در سال 2000 بيانگر اين مطلب است که کودکان 7-2 ساله به طور متوسط 34 دقيقه در روز از رایانه استفاده مي کنند که اين زمان با افزايش سن طولاني تر مي شود

 آيا فناوری رایانه زندگي کودکان را بهبود می بخشد و  بازیهای رایانه ای چه اثرات مثبت و منفی در رشد کودکان دارد؟  برای کنترل میزان استفاده از بازیهای رایانه ای چه راهکاری به والدین پیشنهاد می دهید ؟

ترکمان در پاسخ به این سوالات گفت : رسانه ها بخش انکار ناپذیر زندگی امروز ما هستند  دانستن اینکه این تکنو لوژی چگونه در رشد وتکامل ویا انحراف کودکان تاثیر گذار است اهمیت فراوانی دارد  . رايانه و اينترنت عليرغم جنبه هاي مثبت از قبيل جنبه هاي آموزشي , ارائه خدمات ارتباطي جنبه هاي منفي نيز دارد. استفاده کنترل نشده از رایانه، به ويژه وقتي با ديگر فناوري ها از قبيل تلويزيون همراه باشد، کودک را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تکامل فيزيکي، اجتماعي و رواني قرار مي دهد.

انحرافات جنسی، خشونت و اعتیاد ، پیامد بازی های نا مناسب کامپیوتری

وی ادامه داد: فعاليت فيزيکي و تعامل  اجتماعي براي سلامت و خلاقيت کودک بسیار  ضروري است، در حالي که اگر کودک مدت زمان زيادي را در مقابل صفحه رایانه بگذرانداین امر او را از ورزش و ديگر فعاليت ها که براي تکامل کودک مفيد است بي بهره مي کند. به علاوه، کودکان ممکن است در معرض محتويات خشن و جنسي بازی های رایانه ای  که مطابق  سن آنها نيست  قرارگیرند.  دسترسي به چنين مطالبي ممکن است کاملاً تصادفي يا عمدي باشد. هر دو طريق دستيابي مورد توجه متخصصان بوده است و هشدارهاي مکرر نسبت به آن داده شده است . صدمات بهداشت رواني از طريق اين گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان به ويژه در ايجاد مسائل انحرافات جنسي، خشونت، اعتياد، رفتارهاي ضد اجتماعي، سست شدن مباني خانواده، اشاعه جرم وجنايت در طيف وسيع در بسياري از  موارد جبران ناپذير است.

علل جذابیت بازی های کامپیوتری

 بازيهای رایانه ای  كه داراي تصاوير دو بُعدي و اخیراً نیز سه بعُدی است تا 50 درصد با تصاوير واقعي انطباق دارد و همچنين داراي موسيقي متن هست. چيزي كه اخيراً بر تعداد طرفداران اين بازيها افزوده است  قيمت مناسب آنها براي مصرف كننده است. علاوه بر اين چون كودك و نوجوان خود اجرا كننده بازی  است , همراه با ساير شخصيت هاي بازي درگير ماجراهایی مي شود كه طراح بازي براي او تدارك ديده است، برايش بسيار جذاب است. اين بازيها با استفاده از تصاوير پرتحرك و صداهاي مهيج دنيايي از هيجان را به اين انسان هاي تشنه جنب و جوش ارزاني مي كند و همين جذابیت  روان و جسم آنان را مطيع خود مي سازد و به عالمي از تخيلات مي برد كه خود را محور و قهرمان اصلي ماجرا مي پندارند.

مزایای بازی های رایانه ای برای کودک

این روانشناس کودک گفت: البته بازی های رایانه ای موارد مثبتی  دارد از جمله اینکه: در برخی موارد يادگيري را آسان و توجه بچه ها را به خود جلب مي كند؛ با رايانه هرچند بار كه بخواهند، مي توانند موضوعي را ببينند و مرور كنند؛ به كودكان كمك مي كند تا مهارتهايي را تمرين كنند که  باعث هماهنگي چشم و دست و پرورش عضلات ظريف كودك مي شود, كودك بدون كثيف كردن لباسها و اطراف مي تواند خود را سرگرم کنند.

آسیب های جسمی و روانشناختی ناشی از بازی های رایانه ای

با این توصیف بازیهای رایانه ای آسیب های قابل توجه ای نیزدر بر دارد که میتوان این آسیب ها را در دو منظر کلی جسمی و روانشناختی گنجاند.

آسیب های جسمی بازی های رایانه ای

چشمان کودک به دليل خيره شدن مداوم به صفحه نمايش رايانه به شدت تحت فشار نور قرار مي گيرد و دچار عوارض مي گردد. مشاهدات نشان داده است كه نوجوانان چنان غرق بازي مي شوند كه توجه نمي كنند تا چه حد از لحاظ بينايی و ذهني بر خود فشار مي آورند. همچنین به دليل اين كه كودك ساعت ها  در يك وضعيت ثابت  مي نشيند، ستون فقرات و استخوان بندي او دچار مشكل مي شود. همچنين احساس سوزش و سفت شدن گردن، كتف ها و مچ دست از ديگر عوارض كار نسبتاً ثابت و طولاني مدت با رايانه است. ايجاد تهوع و سرگيجه خصوصاً دركودكان و نوجواناني كه زمينه صرع دارند، از ديگر عوارض استفاده طولانی مدت از بازي های رايانه اي است.

بازی های رایانه ای عامل پرخاشگری در کودکان

دکتر ترکمان در مورد اثر این بازی ها بر روی کودکان معتقد است: مهمترين مشخصه بازيهاي رايانه اي  حالت جنگي اكثر آنهاست و اين كه فرد بايد براي رسيدن به مرحله بعدي بازي با نيروهاي به اصطلاح دشمن بجنگد. استمرار چنين بازي هايي كودك را پرخاشگر و ستيزه جو بار مي آورد. تحقيقات نشان ميدهد كه تاثير بازيهاي رايانه‌اي بر رفتار خشونت آميز كودكان و نوجوانان  به چند عامل بستگي دارد. اولين عامل اينكه درجه شدت خشونت در بازي های رایانه  تا  چه اندازه است. دوم توانايي كودك براي تشخيص  بين دنياي تخيلي و دنیای واقعی  است. عامل سوم قدرت كودك براي مهار كردن تمايلات و انگيزه هاي وجودي است و بلاخره عامل چهارم معیار های ارزشي است كه كودك در آن رشد كرده است و يا هم اكنون در آن  زندگي مي كند و  ارزش هايي كه در متن و محتواي بازي مستتر است. به همین دلیل در چند سال اخیر به دسته بندی بازی های رایانه ای متناسب با شرایط سنی پرداخته اند. والدین علاوه بر این ملاک باید ارزش ها و ویژگی های شخصیتی فرزند خود را در انتخاب نوع بازی مدنظر داشته باشند.

ناتوانی در برقرای ارتباط اجتماعی در اثر بازی های رایانه ای

همچنین كودكاني كه به طور مداوم با اين بازي ها درگيرند درونگرا مي شوند، در جامعه منزوي و در برقراري ارتباط اجتماعي با ديگران ناتوان مي گردند. روحيه انزوا طلبي باعث مي شود كه كودك از گروه همسالان جدا شود واين خود سرآغازي براي بروز ناهنجاري هاي ديگر است. دراين بازي ها به دليل اين كه كودك و نوجوان با ساختارها و برنامه هاي ديگران به بازي مي پردازد كمتر قدرت دخل و تصرف در آنها پيدا مي كنند، قدرت تخیل وی کمتر می شود. از دیگر اثرات منفی بازیهای یارنه ای، افت تحصیلی است. بچه ها وقت و انرژي زيادي را صرف این بازي ها می كنند، حتي بعضي از كودكان صبح، زودتر از وقت معمول بيدار مي شوند تا قبل از مدرسه كمي بازي كنند و وقت هاي تلف شده را هم بدين صورت جبران می کنند.

توصیه هایی برای والدین در ارتباط با بازی های رایانه ای دارد .

ترکمان به والدین توصیه کرد: چند پیشنهاد را برای به کنترل درآوردن مدت بازی رایانه ای فرزند اجرا کنند

در انتخاب بازی دقت کنید

 اگر چنانچه قراراست از بازي های رایانه ای استفاده كنيد، بهتراست بازيهاي تصويري خلاق كه كودک  بايد به وسيله آنها معماهايي را حل كند بيش از بازي هاي ديگر مورد توجه قرارگیرد . همچنین در انتخاب نوع بازی، به  برچسب های که محدوده سنی کاربر را تعیین کرده، دقت کرده و بازی متناسب با سن و ویژگی های شخصیتی فرزند خود انتخاب کنید.

میزان بازی را محدود کنید

 قبل از ارائه بازی یک محدوده  زمانی مشخص را برای کودک تعیین کنند . برای کودکان کم سن تر می توانند از ساعت های زمان دار که معمولاً در آشپزخانه ها بکار می رود استفاده کنید. مثلاً به او بگویید تا این ساعت زنگ بزند می توانی بازی کنی و عدد آن را برای مثال روی ۳۰ دقیقه قرار دهید. وقت بازی که به سر آمد اگر کودک به قانون اهمیت داد او را تشویق کنید و برای تمام کردن بموقع بازی پاداش دهید. ولی اگر زمان را ندیده گرفت یا برای زمان بیشتری وارد چانه زنی شد، به آرامی قوانین بازی را به او توضیح دهید. اگر مخالفت ادامه داشت می توانید بازی با رایانه را به عنوان نتیجه قانون شکنی  برای مدت محدودی متوقف کنید، مثلاً زمان بازی فردای کودک را بگیرید. برای این اعتراض کودک که " الان من وسط بازی ام. اینجا جای خیلی حساس بازی است و... " راه حلی بیاندیشید. اغلب بازی های ریانه ای، قابلیت ذخیره سازی بازی را دارند. بنابراین، بدون خراب شدن بازی، کودک قادر است وسط بازی هم، همه چیز را دست نخورده برای نوبت بعدی ذخیره کند. شاید لازم باشد که این ذخیره سازی را به او یاد بدهید. همچنین سعی کنید مدت زمان بازی را به دو یا سه قسمت تقسیم کنید تا فرزندتان مدت طولانی به این بازی ها مشغول نشوند.

کامپیوتر را در اتاق کودک قرار ندهید

از قرار دادن کامپیوتر در اتاق کودک و هرجائی که او بتواند دور از چشم شما به بازی مشغول شود، خودداری کنید. بطور کلی بهتر است که کامپیوتر در محلی که جنبه عمومی تر دارد مثل اتاق نشمین قرار داده شود و جلوی آن نیز امکان نشستن برای دو تا سه نفر فراهم آید تا هم کاربرد این وسیله زیر نظر باشد و هم به عنوان یک وسیله، به اجتماعی شدن کودک کمک کند.

ارائه جایگزین های مناسبی برای کودک

 چند سرگرمی دیگر برای وقتی که زمان بازی تمام شده است، برای کودک در نظر بگیرید. مثل کمک در آشپزی به مامان یا کتاب خواندن با بابا یا مامان، نقاشی کشیدن و... این کار به انحراف توجه او از بازی رایانه ای کمک می کند و راحت تر دست از رایانه می کشد.

برای فرزندتان وقت بگذارید

 والدين وقت بيشتري را به كودك و نوجوان خويش اختصاص بدهند. هر قدر وقت گذاري و ارتباط صحيح بين والدين و فرزندان بيشتر باشد، زمينه چنين بازی هايي كمتر فراهم مي شود.

با آنها صحبت کنید: با استدلال و منطق آسيب هايي را كه رایانه به كودكان وارد مي آورد متذكر شويد

انتهای پیام /