راه خدا، راه پیشمانی نیست. من جز زیبایی ندیدم. همه آنچه خداوند برای زندگی انسان‌ها ترسیم می‌کند، تماماً زیبایی است. من طلبکار خداوند نیستم، که بدهکار او هم هستم؛ خدا به ما و همه کسانی که آن روزگار بودند، توفیق داد لحظات کوچکی در بهشت والای امام حسین علیه‌السلام باشند.

مادرند؛ همه این 39 نفر... همه آنهایی که در قاب تصویر روبه‌روی من نشسته‌اند. مادرند و دلشان بند بوده به دل فرزند رشیدی که لباس رزم پوشیده و راه جبهه در پیش گرفته؛ مادرند و مثل همه مادرهای دیگر دعای خیر خوانده‌اند در گوش پسرهایشان. یک کاسه آب پشت سرشان روی خاک کوچه پاشیده‌اند و از همان موقع، از همان لحظه نشسته‌اند به انتظار... انتظار برگشتن عزیزترین عزیزشان. برای این 39 نفر، اما این انتظار خیلی طولانی شده... خیلی یعنی 20 سال، 30 سال، 35 سال... یعنی یک عمر؛ عمری که مویشان را سپید کرده، روی پوست صورتشان چین انداخته و سو از چشم‌هایشان برده.

اولش فکر می‌کنی جدی‌ات نگرفته از بس شوخی می‌کند و همه چیز را دست می‌گیرد، ولی اندکی ماندن، صبوری کردن و انعطاف به خرج دادن، همه چیز را تغییر می‌دهد. آن وقت تو می‌مانی و یک پیرمرد بذله‌گو که مو و ریش سفید کرده و سینه‌اش صندوقچه اسرار است. سیدفضل‌الله محمدی، یکی از بی‌سر و صداترین جانبازان این سرزمین است، بی‌ادعا، بی‌منم منم زدن و بی‌توقع و چشمداشت، اما مردم بیشتر از جانبازی، او را به سقایی می‌شناسند با آن پیراهن سفید بلند، شلوار یاسی رنگ، کلاه و شال سبز و کوزه‌ای لعاب نخورده که با چفیه‌ای به گردنش می‌آویزد.

تهرانی نیست، اما کنج یکی از محله‌های پایتخت در خانه‌اش را به روی ما باز می‌کند، با لبخندی گرم به استقبال‌مان می‌آید و من و عکاس روزنامه مهمانش می‌شویم؛ خانه‌ای که گوشه گوشه‌اش رد و نشانی از زادگاهش را دارد؛ رد و نشانی از خاک گرم جنوب، از آبادان. برای مسعود خاتمی، اما فاصله 978 کیلومتری آبادان تا تهران، فقط فاصله بین دو شهر نیست. این فاصله را هزار هزار خاطره پر کرده است، خاطره‌هایی به جامانده از روزهایی دور.