به گزارش شبنم ها به نقل از سایت زنان استان کهگیلویه و بویراحمد(ایل بانو)مهدی نجفی پژوهشگر حوزه علمیه؛مولّفۀ کتاب و کتابخوانی در جامعۀ اسلامی به عنوان رسانه ای جامع که قابلیت اجتماع دیگر رسانه ها را در خود دارد می تواند بستر ساز تحولات شگرف در ارتقای فرهنگ عمومی  گردد،لذا می توان « کتاب را یکی از ارزشمندترین فرآورده‌های بشری و گنجینه‌ی بزرگترین ثروتهای بشر یعنی دانش و تحقیق [1]»دانست که همگان به نوبۀ خود برای بسط و گسترش آن در جامعه دارای مسئولیت و تکلیف مشترک می باشند.

بدیهی است مسألۀ تقویت فرهنگ کتابخوانی در میان آحاد مردم از جمله شاخصه های فرهنگ ساز و کلیدی است که باید با اهتمام سیاستگذاران فرهنگی کشور و اتخاذ سیاست های مفید و کارآمد و غیر شعاری، افق نگاه و بینش مردم به سمت این فرهنگ مهم و بی بدیل تقویت گردد، زیرا به بیان مقام معظم رهبری « کتابخوانی باید یک سیره و سنّت رایج بین مردم ما بشود»[2].

از این رو در این نگاشته مهمترین شاخصه های ارتقای فرهنگ کتابخوانی از سوی مقام معظم رهبری به مخاطبان ارائه می گردد:

خانواده؛نهادی فرهنگ ساز در تقویت کتابخوانی

بی شک نهاد مقدس خانواده نقش کلیدی در ارتقای فرهنگ کتابخوانی در متن زندگی انسان ها ایفا می­ کند،از این رو مقام معظم رهبری با اشاره به نقش بی نظیر خانواده درارتقای فرهنگ کتابخوانی فرمودند« باید پدرها و مادرها، بچه‌ها را از اوّل با کتاب محشور و مأنوس کنند.حتّی بچه‌های کوچک باید با کتاب اُنس پیدا کنند. باید خریدِ کتاب، یکی از مخارج اصلی خانواده محسوب شود»[3].

از منظر مقام معظم رهبری تحقق کتابخوانی در خانواده می تواند از بسیاری از تبعات و پیامدها از جمله تنبلی در خواندن کتاب در دوران بزرگسالی و پیری جلوگیری نماید؛ ایشان در فرازی فرمودند:« یکی از مشکلات ما تنبلی است. مسئله‌ی مطالعه و کتابخوانی مهم است. در جامعه‌ی ما بی‌اعتنائی به کتاب وجود دارد. گاهی آدم می‌بیند در تلویزیون از این و آن سؤال میکنند: آقا شما چند ساعت در شبانه‌روز مطالعه می کنید،یا چقدر وقت کتابخوانی دارید؟یکی می گوید پنج دقیقه،یکی میگوید نیم ساعت!انسان تعجب می کند.ما باید جوانان را به کتابخوانی عادت دهیم،کودکان را به کتابخوانی عادت دهیم؛ که این تا آخر عمر همراهشان خواهد بود.... آنچه که همیشه برای انسان می­ماند، کتابخوانی در سنین پائین است. جوانان شما، کودکان شما هرچه میتوانند، کتاب بخوانند»[4].

کتاب شناسی؛ مقوّم فرهنگ کتابخوانی

از منظر رهبر معظم انقلاب، کتاب شناسی و بهینه سازی شناخت و معرفت در انتخاب کتاب می تواند در ارتقای فرهنگ کتابخوانی موثر واقع گردد، لیکن از نگاه  ایشان نقش و مسئولیت مسئولان و سیاستگذاران فرهنگی در تحقق این مهم کلیدی و حیاتی است،لذا معظم له در فرازی فرمودند«من به آقایان مسئوولان مسائل فرهنگی هم دائماً این نکته را گفته‌ام و باز هم می‌گویم که ما بایستی بدانیم یک دولت، همچنان که نسبت به بسیاری از امور مردم مسؤول است،کلکم مسؤول عن رعیته(به راستی كه همه شما حافظ و سرپرستید و همه شما جوابگوی مردم زیردست خود هستید.)مسؤول وضع معیشتشان، وضع اقتصادشان، وضع سیاستشان، وضع فرهنگشان،وضع تحصیلاتشان، وضع بهداشتشان؛ مسؤول وضع ذهنشان هم هست. یعنی اگر دیدیم که فرضاً در جامعه‌ی ما کتابیی هست که هنرش فقط این است که احساسات جنسی را در جوانان تحریک کند، این مضرّ است»[5].ایشان دربیانی دیگر خطاب به مسئولان و متولیان فرهنگی جامعه،در اهمیت تأثیرات هدایت مردم در کتاب شناسی فرمودند:«البته باید دستگاهها مراقب باشند،اشخاص مواظب باشند، هدایت کنند به کتاب خوب؛ که با کتاب بد،عمر ضایع نشود[6]».

اینچنین است که مقام معظم رهبری با معرفی برخی علما و اندیشمندان بزرگ اسلامی هم چون شهید مطهری بر مقولۀ ضرورت کتاب شناسی و مولّف سناسی  تأکید می ورزند، ایشان فرمودند:« اگر کتاب های شهید مطهری مورد مطالعه و مداقه قرار بگیرد،انبوهی از معارف را به ذهن و دل هر خواننده سرازیر می‌کند؛اینها مهم و لازم است.»[7].

بهره گیری بهینه از همۀ فرصت ها

بی شک از مهمترین راهکارها در بهره گیری صحیح از کتاب و ترویج کتابخوانی باید به استفاده بهینه از همۀ فرصت های پیش رو در انجام این مهم اشاره نمود، مقام معظم رهبری در بیاناتی مهم در موضوع ضرورت استفاده از همۀ فرصت ها در زندگی برای مطالعه و کتابخوانی فرمودند:« افرادی که کار روزانه دارند مثلاً کارمند اداری، کارگر، کاسب و یا کشاورز هستند وقتی به خانه میآیند، بخشی از زمان را ولو نیم ساعت برای کتاب خواندن بگذارند.»[8]

بنابراین بر خلاف بهانۀ مشغلۀ فراوان و کمبود زمان برای خواندن کتاب باید گفت؛ فرصت های فراوانی برای مطالعه کتاب وجود دارد  لیکن برخی  افراد از فرصت ها استفادۀ هوشمندانه را در دستور کار خود قرار می دهند و برخی افراد نیز  ازاستفادۀ مفید و موثر از فرصت ها غفلت می ورزند، به راستی چه میزان از وقت و زمان گرانبهای افراد در اتوبوس ، مترو...با بطالت به هدر می رود؟ آیا نمی توان از این فرصت های ارزشمند برای مطالعه و و تقویت کتابخوانی و نیز کسب معرفت و دانش بهره جست؟

 به نظر می رسد سیرۀ عملی مقام معظم رهبری در مواجهه با این مسأله راهگشای همۀ علاقمندان به کتاب و کتابخوانی باشد، ایشان در فرازی فرمودند«چقدر کتابها را در همین نیم ساعتها میشود خواند! بنده دوره‌های بیست جلدی و بیست و چند جلدی کتاب را در همین فاصله‌های ده دقیقه، بیست دقیقه و یک ربع ساعته خوانده‌ام. پشت این کتابها را هم یادداشت میکنم که معلوم باشد. شاید صدها جلد کتاب را همین‌طور در این فاصله‌های کوتاه ده دقیقه‌ای خوانده‌ام. بسیاری از افراد را هم میشناسم که این گونه‌اند.

من یک دوره‌ی کتاب هشت جلدی را که یک نویسنده‌ی عرب نوشته است و از کتابهای معروف هم هست نمیخواهم اسم بیاورم در سال های دور،وقتی به تهران می آمدم و در اتوبوس زیاد معطل می شدم،خواندم. همه‌ی این دوره‌ی هشت جلدی را که راجع به تاریخ ادبیات و علوم و معارف اسلامی است، تقریباً در اتوبوس خواندم»[9].

در خاتمه باید اذعان نمود  واکاوی دغدغه های مقام معظم رهبری  و دیکر نخبگان جامعۀ اسلامی همۀ ما را بر این امر استوار می سازد که  همگان از جمله نهاد خانواده، نهادهای فرهنگی کشور، سیاستگذاران در امر فرهنگ...در وهلۀ نخست باید بیش از پیش در ارتقای فرهنگ کتابخوانی تلاش کنند،هم چنین باید گفت شخصیت علمی و سیرۀ رفتار ی مقام معظم رهبری در امر کتاب و کتابخوانی باید به عنوان شاخص و تراز اصلی برای مسئولان و سیاستگذاران فرهنگی دولت محترم مورد نظر قرار گیرد تا  فضای فرهنگی جامعه  به نقطۀ مطلوب و مورد قبول در امر کتاب و کتابخوانی به عنوان مهمترین شاخصۀ فرهنگ ساز رهنمون گردد.

منابع:

[1] مقام معظم رهبری؛21/6/1374

[2] بیانات در مصاحبه صدا و سیما، در ششمین «نمایشگاه بین‌المللی کتاب» -21/2/1372

[3] مصاحبه در پایان بازدید از نمایشگاه کتاب -26/02/1374

[4] بیانات در دیدار معلمان و اساتید دانشگاه‌های خراسان شمالی – 20/7/1391

[5] بازدید رهبر انقلاب از یازدهمین نمایشگاه بین‌‌المللی کتاب تهران5/4/1377

[6] بیانات در دیدار معلمان و اساتید دانشگاه‌های خراسان شمالی – 20/7/1391

[7]11/2/ 1384

[8] بیانات در مصاحبه صدا و سیما، در ششمین «نمایشگاه بین‌المللی کتاب» -21/2/1372

[9] همان

انتهای پیام/